ormana

• antalya ibradı'ya bağlı bir belde. ibradı'ya nazaran daha bir yaşam belirtisi bulunur. evlerinin karakteristik bir yapısı vardır. sakin, sessiz bir yerdir çevresi gibi...
• düğmeli evleri ile meşhur yaşanılası bir köy.
• ormana'yı anlatan tanırım afişlerinde "ormana. antalya'ya sadece 170 km." yazar.
• akseki'ye bağlıymış mezar taşlarına göre. karacaahmet mezarlığının önemli bir kısmı bu köye ayrılmış. nasıl bir köyse artık, dönemin metroköyüymüş herhal. tüm köyü de karacaahmete defnetmişler. nedir ne değildir bilemedim.
• köy güzel ancak daha güzeli ormana active. kendini köyün tarihi dokusunu korumaya adamış bir çift sayesinde evler restore edilmekte ve turistik değer oluşturulmakta. bölgenin ilk butik otelini işleten bu ailenin fransız kökenli olan sahibesi jane müthiş bir rehberlik yeteneğine sahip zira tırnaklarıyla kazıyarak ayağa kaldırmaya çalıştıkları o muhteşem evleri anlatırken ilk gün yaşadığı heyecanı hala yaşamakta. bir ülke klasiği olarak da bir takım bürokratik ve sosyal sorunlarla karşılaşmaktalar. alternatif bir tatil arzu ediyorsanız, yazın sıcaklardan bunaldıysanız, toros yaylalarını görmek, eski taş rum evlerinde konaklamak, yöresel güzel bir kahvaltı etmek, doğa içinde yürüyüşler yapmak sizi mutlu ediyorsa ve yolunuz düşerse bu özverili insanları ziyaret edip desteğinizi lütfen esirgemeyin. don kişot gibi yel değirmenlerine karşı savaşmalarına izin vermeyin ki çabaları boşa gitmesin! adres ve diğer bilgiler için
• farkli mimarisinden de anlasilabilecegi gibi eski bir ermeni koyu
• erymna olmuş orymna, oryumna olmuş ormana. aynı kotenna'nın gödene oluşu gibi. adı bakımından mükemmel korunma, mükemmel türkçe uyumu. bunlar tarihte pisida/pisidya'nın üç ana sacayağını oluşturan kentler: etenna, kotenna, erymna. günümüzde antik kent erymna'nın mirasçısı ormana ibradı'ya bağlı bir köy/mahalle olarak yaşıyor. büyükşehir belediyesi kurulunca belde belediyesi hakkını yitirmiş.
  
  düğmeli evler ibradı ve ürünlü gibi ormana'nın da tipik turistik ve kültürel varlığı. ormana active bu düğmeli evleri koruyup, restore edip turizme minik oteller olarak kazandırma işinde oldukça ilerlemiş. ormana active grubu diğer köyler ve resmi gayrıresmi oluşumlarla iletişimi sıcak tutmayı başarıp, hem köyce kalkınmak, hem de çevresini taşımak istiyor. yeniden sedir ağacı, düğmeli ev ve taş ustaları yetiştirmeye başlamışlar. sigortalı işveren konumunda öncü olmuş istihdam yaratıyoruz diyorlar. ormana'nın erymna ardılı olduğunu gösteren bir taş yazıt şimdi çok güzel bir eski su başında kasım kasım kasılıyor, gösterdiler. ormana birisi antik erymna'yı barındıran üç tepeye sahip. güneyinde sarp yamaçlarda sedir ormanları var. güneydeki dağın sırtında yangın gözetleme evi olarak kullanılan bir ev (yoksa üç müydü) var. yangın olursa koşa koşa köye haber vermeye iniyormuş görevlendirilen kişi/aile. sonraları bereket telefon ülkeye yetişmiş. sedir doğal birkaç boya türü dışında sentetik boya kabul etmiyor. boyayı içinden yavaş yavaş ısrarla çıkardığı özsuyu, sıvısı ile kaldırıyor, kusuyor. nefes alan, dayanıklı, çok güçlü bir ağaç. kendi halinde bırakılması, örtülmemesi gerekiyor. mis gibi keskin bir kokusu var. ormana'nın düğmeli evlerinin hele 1960'larda geçirdiği çok yıkıcı yangınlar var. eski yangınlardan birinden/bazısından sonra yeniden ev bark yapar düzenlerken yapı ustası desteğini eğin/kemaliye'den almışlar. eğin'in ermeni ustaları düğmeli evlerin yapımına kültürel birkaç özellik veya çeşni eklemiş. dolayısıyla ormana düğmeli evlerinin ruh akrabaları eğin evleri sayılırmış. düğmeli evlerin püf noktası özetini alıntıyla verelim: evlerde kerpiç, çimento, yapıştırıcı hiçbir malzeme yok. duvar taşla örülürken köşelere büyük taşlar köşe taşı, yüklenici sütun gibi yerleştiriliyor, aralara moloz ve ufak taşlar serpiştiriliyor. taş duvarda belli aralıkla atılan hatıllar yüklerin yatay dağılımını sağlıyor. onların üzerine ızgara gibi gene yatay ama dik açıyla konan pişduvanlar da duvarda oluşabilecek yarılmayı, meme yapıp pörtlemeyi engelleyecek şekilde bir örgü oluşturur. bu iskeleti oluşturan ağaçların duvarın dışına taşmış biçimde yüzeyde kalan uçlarına halk düğme, ormanalı ise pişduvan der. düğmeler ilerili gerili değişik bir görüntü oluşturur, ustan iş bitiminde alttaki düğmeleri merdiven gibi kullanıp bir bıçkıyla yukarıdan aşağı doğu aşırı çıkıntıları keserek iner gelirmiş.
  
  ormana'nın sosyal kültürü biraz tutucu, açıkta içki içmeyi onaylamayan, gizliden içicileri olan bir yer olarak beliriyor. komple korunan bir sit alan özelliği var, yapılaşma çok kontrollü. bostanlık mevkii çok güzel ve köyün geri kalanından daha yeşilk, daha ılıman. çok güzel suları var. beldeye zamanında yüksek bir tepeden aranıp bulunup getirilen "sıtma suyu" adlı kaynak ayrı bir can kazandırmış.
  
  ormana active'in kurucusunun oğlu tolga beyin verdiği bilgiye göre ürgüp türküsü gibi görünen cemalım türküsünün çıkış yöresi de ormana. karatay konağı diye anılan evleri hala ayakta. karatayların bey veya zengini durumundaki atababası pusuya düşürülüp öldürülmüş. sahipsiz kalan atı koşa koşa konaklarına dönüp, ayaklarıyla kapıları kırıp parçalayıp kişneyip aileye felaketi haber vermiş. cemal galiba ölenin oğluymuş. hakkında ezgi yakılmış. gurbet elde söyler olmuşlar. yanlarında bu türküyü çok dinleyip, çok söyleyip öğrenen bir halk müziği sanatçısı (aşık) sonra kaset çıkardığında bu türküyü de okumuş. sanatçı ürgüplü olduğundan (belki sözleri de biraz uyarladığından) türkü ürgüp türküsü olarak kayıtlara geçmiş..
  
  ormana'nın yakınlarında eynif yaylası denilen geniş bir iç ova var. suları, geniş çayırları, çanak gibi yayılımı. kenarında bir de eski kervansaray kalıntısı tol hanı var. eynif yaylasında özgürce dolaşan atlar fotoğrafçılar ve cipli turizm için güzel bir mekan. altınbeşik mağarası'na en yakın köy olan ürünlü'ye de yakın. dolayısıyla ormana'ya tatile giden birisi hem akseki'yi görür, hem ormana ve ibradı'yı görür, hem yaylayı ve altınbeşik mağarası'yla ürünlü'yü. ayrıca dağ keçisi avlama alanlarından biri. yaban keçisi avcılığı kontrollü yapılıyormuş. batıdan çok elit av turizmi müşterileri varmış. o yörenin belli başlı bir kutbu da cevizli köyü/mahallesi. duyduğuma göre istanbul'da aksekililerin yerleşimi sayılacak kasımpaşa'da en çok cevizli köyünden insanlar varmış. ormanalılar kendilerini doğdukları yeri unutmayan insanlar olarak tanımlıyorlar. ormana'nın dışarıda yaşayan nüfusu köyde bulunanların yaklaşık 10 katı, 40-50 bin civarında. dış temsilde ormana'yı geçen yer, bağlı oldukları ibradı. ibradılılar özellikle hukuk/adliye bakımından osmanlıdan beri çok ön plandalarmış. ibradı osmanlının kadı yetiştirici bir merkeziymiş. okuryazarlık oranı eskiden beri çok yüksekmiş. her şehirde mutlaka devlet dairesinde bir ibradılıya denk gelinirmiş^*. bu ibradılı kadılıların eğiticisi şimdi ormana mezarlıklarında türbesi bulunan zelili dede imiş. türbenin çok güzel bir dış merdivenli minaresi var. ayrıca ormanalı biri kadın erkek hep birlikte sosyalleştikleri, toplandıkları bir aşevini bu türbenin kenarına kurmuş.
  
  (bkz: holuşka)
  (bkz: triskelion/@ibisile) şu
  (bkz: ibradı/@ibisile)
  (bkz: gödene/@ibisile)
  (bkz: altınbeşik mağarası/@ibisile)
• şimdiden akdeniz modeli turizmden nasibini almış fiyatlara sahip bir yer olup çıkmıştır.
  
  dilerim daha fazla rayından çıkarmazlar. 10-20 sene önce burayı görebilmiş olmayı çok isterdim.
• antalya'ya bağlı ibradi ilçesinde bulunan ormana, erimna kenti kalıntıları üzerine kurulmuş tarihi bir köy.
  
  tarihi roma imparatorluğu'na kadar dayanan ormana, ibradı yöresine özgü "düğme ev" mimarisinin görüldüğü bir yerleşimdir.