metropolis

• metropolis: anakent, anaşehir. ama belediyelik değil fritz lang antikası.
  
  tekrar tekrar bakıyorum bu film gerçekten 1926 veya 1927 yapımı olabilir mi diye? pek çok sözlükçü kardeşim gibi, sinemanın kilometre taşlarından birini bir hayli geç izlemişim pişmanlığı hissettim. ana mesajı yeterince devrimci-ilerici olmasa da, bir distopyacıdan bu bütünlüğü (doğru soru ve doğru cevap birarada) asla zorlayarak beklemiyorum. o bizi bir şekilde ısırsın, rahatsız etsin yeter, olanla yetinmemize, her şeyden boş hoşnutluğa engel olsun.
  
  nasıl the conversation'da beşir atalay^* başrol kaptıysa, metropolis'te de aç ve rakısız bırakılıp, kaditi çıkmış bir atatürk^* başrollerden birinde boy gösteriyor. çok az fark var.
  
  film eleştirisine derin derin girmeye kalemim ve yüreğim yetmiyor, ben birkaç izlenim yazacağım: sessiz sinema sanırım tiyatro oyunculuğu tipinde sinema oyunculuğu demek. bu filmde tiyatro tipi oyuncu makyajı ve belki o zamanı veya tüm zamanları çağrıştıracak tarzda tiyatro performansı, abartılı mimik ve jestler var. bunun özel bir alt görüngüsü, oyuncuların ikili (diyalog) sahnelerinde güvenlik alanını ihhalal edecek kadar yakın markajla oynamaları. özellikle baba-oğul ve erkek-erkek sahnelerindeki duyguya ve elektriğe bakın. oyuncu makyajlarını geçin, o her an sarılacak, öpecek veya öpüşecek gibi, zaten eller birbirinin elinde ve göğsünde gezinen oyunculuk eşcinsel zannettirecek-hissettirecek kadar değişik değil mi? aklıma şöyle bir açıklama geliyor: dönem sessiz film dönemi. izleyicinin dikkati kopmasın dağılmasın diye, adeta tiyatro tarzı bağırarak konuşma gibi, sahnede bedenleri yaklaştırıyor, bunun tehlike ve heyecan duygusuyla izleyiciyi uyanık tutuyor olabilirler mi? bilerek veya içgüdüsel olarak? (insan ilişkilerinde güvenli mesafe^* tarih içinde zamanla oynuyor değişiyor olabilir, ama bir minimal güvenlik mesafesi düşünülebilir mi?) şimdilik bu kadar soru-izlenim, yanıt için "tiyatro" benim kafamda maymuncuk açıklama olarak yeterli.
  
  tarih notu vikipedi'den: ilk gösterimi 10 ocak 1927'de almanya'da yapılan film, 1927'nin ekim ayında tam istanbul'da gösterime girmek üzereyken hükümet tarafından ateizm propagandası yaptığı ve komünizmi övdüğü gerekçeleriyle yasaklanmıştı.
  
  (bkz: mother), mutter, mater, mader, matrix, metro(polis)
  (bkz: metropolit), metropolitan
  (bkz: metropolitika)
  (bkz: torbalı)
  (bkz: alphaville)