labor day

• ... abd'de tasinmalarin genellikle bu doneme denk gelmesi nedeniyle, copten bir seyler (yatak, koltuk, masa, sehpa, printer vs.) bulmak icin en uygun zamandir.
  (bkz: denemesi bedava)
• abd'de trafik kazalarinin artis gosterdigi bir zaman.
• amerikali'larin kutladigi bu eylul gunu, aslinda 1869 yilinda kurulan ve 19. yuzyilda cok onemli bir isci orgutu olan knights of labor tarafindan ortaya cikan bir gun iken, isci faaliyetlerini radikal sol akimlardan ayirmak icin 1887 yilinda resmi olarak taninmistir. labor day'i uluslar arasi muadilinin kutlandigi 1 mayis'a cekmek icin pek cok defa caba sarf edilmesine ragmen basarili olunamadi ve hatta 1958 yilinda, o donemin baskani dwight eisenhower 1 mayis'i hem sadakat (loyalty) hem de kanun (law) gunu ilan etmistir. labor day'i 1 mayis'ta kutlamak icin yapilan en buyuk gosteriler great depression doneminde gerceklesmis, binlerce sol goruslu isci new york union square meydaninda 1 mayıs'ta yürüyüş yapmıştır.
  
  kaynak: wikipedia.
• bugun labor day. oncelikle tum islam aleminin bu onemli gununu kutlar, araya hz muhammedin isci haklariyla ilgili bir takim hadislerini tikistirmak isterim. ama bilmiyorum, geciyorum o kismi. [edit: varmis, (bkz: isçinin hakkını alnının teri kurumadan veriniz)]
  
  amerika ile isci bayramini ayni cumle icinde kullanmak insani ister istemez gulumsetiyor, burnunu kasindiriyor. 1940'larda her uc ozel sektor iscisinden birinin sendika uyesi oldugu bu toplumda, bugun bu oran yuzde 7-8'lere gerilemis durumda. kamu sektorunde bir takim gelismeler olmussa da toplamda, neredeyse her 10 iscinin 9'unun sendikalarla bir alakasi yok. boyle bir ortamda da tabii grev mrev olmuyor, zaten issizlik orani yuzde 5, kapatirlar acigi.
  
  tabii buradaki tek faktor sendikalarin sistematik bicimde zayiflatilmasi degil, ayni zamanda artan refah da milleti ilgisizlestiriyor. bunlarin buyuk dedeleri detroitte new yorkta is gununun 8 saate inidirilmesi icin sopa yerlerken, simdi bu haklar var, kimi mobilize edeceksin? fazla mesai icin isveren belki illegal gocmenlere para vermiyor ama abd vatandasina odeme yapmak zorunda normal ucretin 1.5 kati kadar. asgari ucret var falan fismekan.
  
  yine de ortadaki bariz ironileri gormek lazim. bizim bildigimiz isci bayrami, yani 1 mayis, tam da bu amerikan iscileri yuzunden kutlaniyor. tabii mayis festivallerinin tarihi cok oncesine gidiyor kis bitiminin kutlanmasi babinda, ama bu tarihin isci haklariyla ozdeslesmesi, chicagoda mesai saatleri icin gosteri yapan iscilerle polis arasinda yasanan catismadan kaynaklaniyor, 1880lerde filan. adini unuttum simdi, hayweather mi mayweather, mayflower mi (o kolombun gemisiydi galiba) birsey iste. ondan sonra uluslararasi isci orgutleri bu tarihi, isci haklarinin savunulmasina, kutlanmasina adiyorlar. edit:haymarket
  
  fakat bir bu isin kaynagi olan amerikada 1 mayis kutlanmaz. onun yerine 1 eyluldur. tabii bugunun amerikasindan beklenecek bir davranis bu izolasyon ama taa 30larda great depression'in oldugu, 40'larda sendika uyeliklerinin tavan yaptigi ve rusya/komunizm/sol sempatisinin buyuk boyutlarda oldugu amerikada dahi 1 mayis isci bayrami degilmis. yine o 1880lerde karar veriyorlar eyluldeki bayrama ve 1 mayisa cevirmiyorlar bir turlu, o katliamin bir kutlamasi olarak algilanmasin diye.
  
  bugun ortam nasildi? vallahi millet yine it gibi calisiyordu, ozel sektore bayram yok kardesim, restoranlar acik, marketler acik. bizim is tatildi ama bizim is surekli tatil zaten, nasil mal satiyoruz, benim degirmenin suyu kimden geliyor bilmiyorum, belki patronun gizli gayrimesru cocuguyum. neyse, isciler yine calisti. yuzde 7 ozel sektor sendika uyeligiyle sikiyorsa calismasinlar. piyasa bunlari bolmus, simdi rahat rahat yonetiyor. otomotiv sektorunde bile boyle galiba, general motors 4 fabrikasini kapatacagini acikladi (suv yapanlar) ortada cit yok, grev tehditi yok. bunlar yerine ben greve katilacagim, zaten zaman bol. mccain cikmis hala petrol sirketlerine 4 milyar dolar vergi indirimi vaat ediyor orta sinifin reel geliri dusmusken. ne olacak bu memleketin hali? ama pek kimse orgutlenemediginden sanki kimsenin umrunda degilmis gibi bir hava var; isci bayrami bile apolitize olmus durumda, yuruyus yapan yok, bahcesinde barbekusunu yapan amerikan aileleri var, artan benzin fiyatlarinin geyigini yapiyorlar. turkiye kadar olmasa da burasi da garip bir ulke
• (bkz: haymarket olayı)
  (bkz: 5 mayıs 1886 bay view katliamı)
• bu pazartesi insanların işe gitmeyerek kutlayacakları iş günü. diğer yandan "yaza elveda" diye de bilinir.
• işçi kelimesinin ingilizcedek karşılığı olan labor "doğum sancısı" anlamına da geldiği için hamile giysileri satan mağazalarda "we are open on labor day" yazarak komik olmaya çalıştıkları da görülür.
• eğer amerika'da alışveriş yapmak gibi bir niyetiniz varsa labor day'e denk getirmenizde fayda var. hem outletlerde, hem de normal sokak mağazalarında en az %15 indirim oluyor. fakat outletler o kadar kalabalık oluyor ki, kalabalıktan pek alışveriş yapılamıyor, ayrıca bulduğunuz ürünlerin medium large gibi orta boy bedenleri tükenmiş oluyor.
• aynı zamanda roseanne altıncı sezon on dokuzuncu bölümünün adı.
• başrollerinde kate winslet ve josh brolin 'nin oynayacağı jason reitman'nın yeni filmi.filmde kate winslet agorafobisi olan bir anneyi josh brolin de eski bir mahkumu canlandıracakmış.