gümül

• gümül; susam veya ekinlerin üst üste yığılmasıyla oluşturulan demet. genel anlamda herhangi bir yığın veya demeti tabir etmek için de kullanılıyor sanırım anadolu'nun bazı yörelerinde. sevdalı kuş şiirinin "gümül gümül bağçalarda" dizesinde ikileme olarak karşımıza çıkıyor.^*
• gümele^*, küme sözcüğüyle kökendaş oluyormuş. o zaman gümül sözcüğüyle de akrabadır.
  
  tokurcun bir tarifte başakları iç yana gelerek dokuz ya da on üç bağlamdan yapılmış ekin yığınları diye anlatılıyor (çanakkale, bursa, bilecik, balıkesir, eskişehir, samsun, kırıkkale). bu bizim fethiye'de daha çok dont köyünde yapılan taya veya gümül adlı yığın tarzını akla getiriyor. aynı veya benzerse, saç meliği/örgüsü gibi yapılır. örgü dokurcun/tokurcunla dokumak üstünden kavramca yaklaşıyor.
  
  köstebekler kör ama bize mevsimin gelecek özelliklerini göstermede işaretçi/haberci oluyorlar. köstebeklerin yeraltından kazıp toprak üstüne yığdıkları kumullar yani gümüllerin bir ip gibi doğrultu üzerinde olması halinde kış ılıman ve yumuşak geçecek demekmiş. 2017 güzünde anam öyle gözlemlemiş. çok iyi kemirgen çenesine sahip olduğundan aslında köstebeğe sert toprak, yumuşak toprak fark etmiyor. tüneller açıyorlar. (bkz: kös köpeği)
  
  (bkz: kumul/@ibisile)
  (bkz: büngüldemek)
• toprakta çekirdek ekmek için açılan çukur.
• aanadolu'nun kimi yörelerinde küçük çömlek, güveç'e verilen ad.