ekonomizm

• kitlelerin iktisadi mücadelelerine dahil olan demokratik hak istemlerinin, ekonomik taleplerin ve anlık çıkarlarının-istemlerinin çevresinde kitlelerin içerisine girerek onlara bilinç götürüp onların iktisadi mücadelelerini siyasal mücadeleye dönüştürme çerçevesindeki siyasal çizgi.
  
  bir sapmadır.
• lenin, 1899 ile 1902 arasında kaleme aldığı bir dizi yazıda, rus sosyalist hareketi içindeki bir eğilime bu adı vermiştir. ekonomistler, sosyalizmin temel amacının iktisadi ilişkilerin değiştirilmesinden oluştuğu savını ileri sürmekte ve bu yüzden, rus sosyal demokrat partisinin başlıca görevinin, iş yerlerinde ekonomik savaşını vermek olması gerektiğini düşünmekteydiler. ekonomistler, tutumlarını "credo" adlı bir program metniyle ortaya koydular.
  
  lenin'in ekonomistlere karşı savaşıma verdiği önemin nedeni, bunların kuramlarıyla, marksizmin nihai devrimci görüşlerini kapitalist üretim biçimi çerçevesi içinde yer alan iktisadi ve toplumsal reformlar adına gözden çıkaran eduard bernstein'ın kuramları arasındaki bağlantıydı.
• ekonomizm, proletaryanın mücadele rotasını saptırma taktiğidir.. patron gemisinin dümen suyunu takip ettirmeye yönelik şirin maskeli bir manipulasyon tarzıdır.. işçi sınıfının mücadelesi herşeyden önce bir iktidar mücadelesidir ve bu mücadele stratejik-taktik belirlenimler neticesinde şekillenir.. lenin'in ifadeleriyle;
  
  - "..iktisadi savaşım işçilere, siyasal savaşım liberallere bırakılmalıdır.." gibi,
  
  ya da
  
  - "..siyasal devrim yerine, sosyalist devrim için genel greve gidilmelidir.." gibi,
  
  ya da
  
  - "..biz, sosyalist devrimle çatıştığı için, asgari programa karşıyız (yani reformlar ve demokrasi için savaşım verilmesine karşıyız).." gibi iddialar ekonomist zihinlerin saptırmalarını ifade etmektedir..
  
  ekonomizm, somut durumun somut tahlili neticesinde yönlendirilen sınıf mücadelesini yukarıdaki savlar aracılığıyla sağ veya sol saptırarak sabote etme girişimidir..
• insanın yaşam mücadelesini anlamaya dönük bir alanın sadece rakamlarla, çıkarını düşünen homo economicus 'larla anlaşılmaya çalışılmasının hazin sonu ekonomizmdir. karşılaştığı her olguya kâr-zarar, fayda-maliyet çerçevesinden bakar. ekonomizm, insan denilen varlığın biriktirdiği tecrübeleri, gelenekleri, alışkanlıkları; kurumsal iktisat'ın özetle kurum olarak nitelendirdiği hiçbir şeyi bünyesinde barındırmaz.
  
  kapitalistleşen dünyada ekonomi, bir ideoloji halini almıştır. bunun adı da ekonomizmdir. misal ekonomizm'de iktisatçılara da yer yoktur. onların yerine her şeye "ekonomi" penceresinden bakan ve ekonomizm ideolojisine angaje olan ekonomistler vardır. oysa iktisat sadece ekonomiden ibaret değildir, olmamalıdır.
  
  (bkz: ekonomi ile iktisat arasındaki farklar)
• herşeyi ekonomik faktörlerle açıklama hastalığıdır.
  
  tek bir şeyle herşeyi açıklamaya kalkan her yaklaşım gibi, yetersiz kalmaya ve zaman zaman da ideolojikleşmeye mahkumdur.
  
  herşey çıkar çatışmasından, sınıf çatışmasından, kar maksimizasyonu kaygısından ve bu gibi faktörlerden ileri gelir. onca sosyolojik, siyasi, psikolojik, tarihi faktörün etkisi ise en iyi ihtimalle ikincildir.
  
  örneğin, marksizm büyük ölçüde ekonomizm ile malul olan bir ideolojidir.
  
  akıl tutulmasına yol açan bu girdaptan kurtulma adına anahtar kelime: (bkz: multicausality/@derinsular)
  
  tema:
  (bkz: bilim felsefesi/@derinsular)
• ekonomizm tüm toplumsal gerçeklerin ekonomik ölçülerle değerlendirilmesi anlamında ekonomik indirgemeciliği eleştirmek için kullanılan bir terimdir. aynı zamanda karar almada arz ve talep tek önemli etken olarak algılandığı ve tüm diğer etkenlerin dışarda bırakılmasına tam olarak öne geçmesini sağlayan veya izin veren bir ideoloji olarak ekonomiyi eleştirmek için de kullanılmaktadır.
• türkiye'yi kanser gibi sardı.
• toplumsal yaşamda her şeyi ekonominin belirlediğini öne süren öğreti, düşünce.
  
  yaşama ekonomi penceresinden bakan bu eğilimde insanın kendisine kazandırdığı bütün fayda, birikim ve alışmışlıkları yok sayarak her şeyi ekonomi ekseninde değerlendirmektir.