şiir

• " şiir bilgidir,kurtuluştur,güç ve terkediştir.
  dünyayı değiştirebilecek güçte bir eylemdir şiir,doğası gereği devrimcidir: ruhun eğitilmesi ve içsel özgürlüğün yolu.
  şiir bu dünyaya anlam kazandırır,onu yüceltir;bir başkasını yaratır.
  seçilmişlerin ekmeği,lanetlenmiş lokma.
  şiir ayırır,birleştirir.
  yolculuğa davet,yuvaya geri dönüştür.
  esin,soluk alma,bedenin eğitilmesi.
  hiçliğe yakarış,yoklukla yapılan söyleşi:
  sıkıntı,acı ve ümitsizliktir onu besleyen..."
  
  octavio paz
• mukemmel olmayani cekilmez...
• -seldir $iir. ^*
• çiçek açan şizofreni.
• cemal süreya'nın bir şiirinin adı. metni şöyledir:
  
  istanbul'lar geminin altında
  kadınları sorarsan, onlar da öyle.
  şişeler de geminin altında, güzin de.
  allahtan beni kimsecikler görmüyor,
  canımın istediğini yapıyorum.
  çırılçıplak sularda yıkanıyorum, utanıyorum.
  güzin utanmak istiyor; ama nerede?
  nasıl utanacak bu boş şehirde?
  
  güzin utanmak gerektiğini ileri sürüyor,
  boyuna ileri sürüyor, gözleri mavi.
  güzinciğim ufak bir kadın, bir öpüşlük canı var.
  "hakkın var" diyorum; utanıyorum.
  ama istanbul'lular, kadınlar, deniz yıldızları,
  hepsi, hepsi geminin altında.
  şişeler de orada, çuvalın üstünde,
  elimle koymuş gibi biliyorum.
• şiir, çok şanssız bir sanat çeşididir. sanat yapası gelen insan kamera, ışık, film alıp film çekmez; parayı döküp tablo malzemeleri alan insan da çok değildir. sanatı gelen insan kalem alır bi de kağıt alır, iki satır bişe yazar şair olur. şiirini beğenmeyenlere de cezmi ersöz gibi bakar. şiirin maliyeti çok ucuzdur lakin bi kağıt bi kalem yetiyor. dolayısıyla sanatı geldi diye şiir yazan arkadaşınız kötü şiirinin nasıl olduğunu sorarsa açık açık onun bir orospu çocuğu olduğunu, şiir olayını bırakıp hemen buralardan siktirip gitmesini söyleyin.
  
  (bkz: amatör şiirden tiksinmek)^*
• baska dile cevrildiginde tamamen baska birseye dönüsen, biraz uzaklasan olgu. hatta frost siiri tanimlama esnasinda bas unsurlardan biri olarak baska dile cevrilmesinin imkansizligindan bahseder. taniminin icindedir yani.
  
  yine de cevirmesi ve okumasi zevklidir.
• $iir, temeli beceriksizlik uzerine kurulu bir sanat dalidir. $iirde tam olarak amaclanan son derece karma$ik bir hissi, komplike bir du$unceyi kimsenin daha once denemedigi bir $ekilde ifade etmeye cali$ip bunu becerememektir.
  
  $iirin ciki$i da duygularin konu$ma diliyle ifade edilmeye cali$ildigi an kadar eskidir. ve zannederim dunyadaki ilk $iir $udur:
  
  "uzgunum..."
  
  bu ifade beraberinde pek cok belirsizligi getirir. ne kadar uzgun, neden uzgun (ki bunun dil denen kavram ortaya ciktigi icin olmasi muhtemel), hangi konuda uzgun, uzuntusu kendisinde hangi du$uncelere yol aciyor. bunu normal bir dil ile bir duygunun granulerliginde ifade etmek mumkun olmadigindan $iir bir duygunun anla$ilabilirligini anahtar ifadeler sunmak suretiyle kar$i tarafin hayal gucune emanet eder. ve elbette bunu beceremez.
  
  haiku gibi alt $iir turlerinin ciki$i da tamamen bu beceriksizligin girdigi farkli formlar sayesinde olmu$tur. mesela bir cinayet i$lendigi sirada cok korkan biri derdini anlatmaya cali$ir:
  
  korkunc... bir katil!!!!
  bicagini... sapladi!!!
  onun... bogrune!!!
  
  "dur sakin ol her $eyi teker teker anlat bakalim. ne gordun ne oldu?" demek suretiyle birey bu haiku sorunundan zamanla kurtulabilir. lakin bu tutukluk, bu beceriksizlik, ifadedeki bu yetersizlik, tamamen duygularin dil ile uyu$mazligi sonucu insanlarin maymun olmasindan ortaya cikar.
  
  bu yuzden $iir birbirimize ne kadar maymun oldugumuzu gosterip anlayi$la kar$iladigimiz, dolayisiyla sanatcinin hitab ettigi kitleyle en cok samimi, enseye $aplak gote parmak oldugu sanat dalidir.
  
  - bakin bu duyguyu da anlatamadim hahah hay allah sevgili okuyucu.. yine beceremedim.. ama denemekten yilmam yeter ki siz eglenin..
  
  $air her zaman imkansiz bir eylemin pe$inden suruklenir ve bu suruklenip yuvarlanirken girdigi komik vaziyetler okurun ilgisini ceker. aynen charlie chaplin'in bir e$ya'yi bir yerden alip bir yere koyamamasi gibi her beceremediginde okur eglenir co$ar, $airin yaratici yontemlerini takdir eder.
  
  fakat $air her $iir yazdiginda sergiledigi farkli bir maymunluktur. tamamen orijinal, kendine has, son derece geli$mi$ bir beceriksizliktir. bir sahne sanatidir $iir:
  
  "evet sevgili konuklarimiz bugun elime igne battiginda hissettigim $eyi anlatmaya cali$acagim. $iirimin adi igne.
  
  igne
  
  aci ama ufak
  bir sizlama gibi
  sanki urperir ya beden
  bir meltem esintisinde
  sevmekten son anda kacmak
  ya$amdan uzakla$mak gibi
  
  aci ama $imdi kirmizi
  ufak bir canlilik kipirtisi
  canimin acisi
  gecmedi canisi
  
  evet bu kadar.. cok te$ekkurler. umarim siz de bir duyguyu anlatamayi$imi fakat delicesine anlatmaya cali$mami begenmi$sinizdir. hepinize iyi geceleerrr"
  
  peki $iir neden duygulandirir? $aire acidigimiz icin mi? tabi ki hayir. $iirin lirik tarafinin $airle hic bir alakasi yoktur. $air orada sacma sapan tasvirler, binbir kelime oyunu, yarim kalan devrik cumlelerden otesini veremez. $iirden duyguyu cikaran okurdur. gercek sanat $airde degil okurdadir. $air anahtar kelimeleri verir, onlari sanata okur cevirir. okur $undan duygulanir:
  
  "elim degdi ruhuna bir kere"
  
  cunku boyle aptalca kimbilir $airin hangi salak mantikla yuruttugu bir cumle okur tarafindan hayat bulur, okur tarafindan canlandirilir ve okur tarafindan ya$atilir. $iire kendi ic dunyasiyla nefes veren okur olur. $air ise sozluk (bildigimiz turkce sozluk) cambazi olduguyla kalir.
  
  dort be$ kelimelik her biri yarilarindan kesilmi$ eksik yamalak cumlelerle "duygularini cok derin ifade ettigini" ve "sanat yaptigini" iddia eden insanlar hakkinda bu yuzden tekrar du$unelim. onlari sevelim. zira onlar olmasa belki kendi ic dunyamizla omur boyu yuzle$meyecegiz. omur boyu guzel vakit geciremeyecegiz belki bu bitmek bilmez "durun bu $air bize bir $eyler anlatmaya cali$iyor" cirpini$lari olmasa.
• diger edebi turlerden farkı yazarı/sairiyle arasında en fazla mesafe olan tur olmasıdır. sairin ne demek istedginden cok okuyucunun ne anladıgı onemlidir ve yorumunu ispat ettigi muddetce her yorum dogrudur.
  
  bir de siir tanımı yaparken yapılan bir yanlışlık vardır. verilen cevapların cok buyuk bir kısmı "duygu" kelimesini icerir. neymiş "duygu ifade etme aracı" veya "duyguların en iyi anlatma yolu" hatta şiiri aska indirgeyenler de yok degil. ama şiir yalnızca bir kelime oyunudur. içindeki şifre bazen duygulardan ibarettir, bazen ideolojisini yansıtır bazen de dini sorgular, bazen tarihi bir olayı anlatır.
• olmasaydı dünyanın çok çok boş bir yer olacağına inandığım edebiyat dalı. iyi ki var.