*

  • dört temel etkileşimden birisi.

    diğerleri:
    (bkz: elektromanyetik etkileşim)
    (bkz: güçlü etkileşim)
    (bkz: kütleçekim)
  • beta bozunumundan sorumlu etkileşim türüdür.
  • çok yüksek olmayan enerji düzeylerinde (örneğin günlük yaşamda) kırılmış bir simetriye sahiptir.

    yani kabaca añlatmak gerekirse, bir parçacık zayıf etkileşime maruz kalırsa, sağını solunu şaşırabilir. daha doğrusu, bir tepkimeye giren parçacıkların dönüşleri saat yönüne göre toplamda ne ise, tepkimeden sonra aynı kalmaz. giren parçacıkların tümü saat yönünde dönüyorken tepkimeden sonra biri saat diğeri tersi yöndü dönüyor olarak çıkabilir.

    bu kırılmış simetriniñ sorumlusu ise higgs bozonunuñ zayıf etkileşimden sorumlu parçacıklara* kütle vermesidir. kütlesi olduğu için bu parçacıklar simetriyi bozup, etkileşimde korunumun oluşmasını engeller.

    eğer elemktromanyetik etkileşimden sorumlu olan ışık da böyle kütleli olsaydı, evrende yük korunumu olmayacaktı ve muhtemelen bilgisayarları bu haliyle yapamayacaktık. kim bilir belki vücudumuz da böyle olmayacaktı. hatta canlı olarak hiç olmayacaktık. kim bilir.
  • 9 mayis 2018'de nature'da yayinlanan bir makaleye gore, jefferson lab'da gerceklestirilen ve amaci protonun zayif yukunu cok hassas bir sekilde olcmek olan q-weak deneyi, protonun zayif yukunun, standart model tahminleri ile mukemmel bir uyum icinde olan, yani daha once bilinen, tahmin edilen zayif nukleer kuvvet asimetrisinin kesin degeri, qwp = 0.0719 ± 0.0045 olarak bulundu. eger deneyde bu asimetri bulunamasaydi, bu standart modele henuz bilinmeyen yeni bir kuvvet eklenmesi gerektigi gibi sansasyonel bir sonuca neden olabilirdi. yani standart model artik biri neredeyse hic bilinmeyen, hakkinda hicbir fikrimizin olmadigi bir kuvvet olmak uzere 5 temel kuvvetten olusuyor olacakti. ancak oyle olmadi ve parcacik fiziginin standart modelini daha da guclendiren bu deney, henuz kesfedilmemis yeni parcaciklar ve kuvvetler icin devam eden arayistaki secenekleri daraltmasi gibi cok onemli ve deneysel fizik acisindan yararli bir sonuca ulasti. cunku samanlikta igne aramaya benzeyen bu deneyler icin parcacigin veya kuvvetin aranacagi sinirlarin daralmasi, yani nereye bakacagini bilmek neredeyse deneyin en onemli unsurudur.
hesabın var mı? giriş yap