*

  • halkalı-sirkeci ve haydarpaşa-gebze banliyö hatlarını boğazın altından tüp geçitle birleştirecek marmaray projesi kapsamında, yenikapı'da 2004 yılında başlanan ve halen (şubat 2013) kısıtlı bir alanda da olsa devam eden kurtarma kazılarıdır. kazının yapıldığı alanda marmaray yenikapı istasyonu, hacıosman-yenikapı m2 hattı ve havaalanı-aksaray-yenikapı m1 hattı kesişecek ve burası ulaşım açısından kilit bir nokta olacak. istanbul tarihini silbaştan yazacak olan toplam 60.000 metrekareye yayılmış bu kazılar, özellikle bizans gemi tarihi açısından ve istanbul'un neolitik dönemi hakkında verdiği bilgilerden dolayı türkiye'nin hatta dünyanın en önemli arkeolojik kazıları arasında gösterilmektedir. hatta daha şimdiden dünyanın çeşitli yerlerinden yaklaşık 15.000 akademisyen, mühendis ve öğrenci burayı merak ederek çeşitli çalışmalar yapmak amacıyla kazı alanını ve marmaray inşaatını ziyaret etmiştir. bunun dışında da national geographic, discovery channel, zdf gibi yabancı televizyon kanalları yapılan çalışmalarla ilgili çeşitli belgeseller hazırlamışlardır. bir sürü yerli ve yabancı tv kanalı da alana gelerek röportaj yapmışlardır.

    bu kazılar sırasında bulunan en önemli eserlerden biri kuşkusuz m.s. 4. yüzyılda inşa edilen theodosius limanı* kalıntıları ve 36 adet batık gemidir. dünya arkeoloji tarihinde aynı alanda bulunan en çok batık gemiye bu kazılar sayesinde ulaşılmıştır. bulunan 35 adet gemi alandan kaldırılmış ve tuzdan arındırma işlemi için özel tanklara yerleştirilmiştir. kazı alanında halen kaldırılmayı bekleyen bir adet gemi daha bulunmaktadır. ayrıca yenikapı'ya inşa edilecek müzede bu gemiler birleştirilerek sergilenecek ve burası antik döneme ait dünyanın en büyük batık gemi müzesi olacaktır. aynı zamanda bu gemilerin kopyaları da inşa edilerek yüzdürülecektir. bu arada tuzdan arındırma işleminin uzun seneler sürdüğünü ve bütün gemilerin tam olarak sergilenebilir hale gelmesi için 10-15 seneye ihtiyaç olduğunu hatırlatmakta fayda var. ancak gelecek seneden itibaren ilk gemi sergilenmeye hazır durumda olacaktır. bunun dışında kazılarda bulunan 40.000 civarındaki eser, onbinlerce hayvan ve yüzlerce insan iskeleti de yine bu müzede sergilenecektir.

    theodosius limanı demişken, burası lykos (bayrampaşa) deresinin taşıdığı alüvyonlarla yavaş yavaş dolmuş ve osmanlı döneminde langa olarak bilinen verimli bostanları oluşturmuş. (eski önemini kaybetmiş bile olsa yine de liman 11. yüzyıla kadar kullanılmaya devam etmiş). o dönem neye benzediğini merak edenler buraya ya da şuraya bakabilirler. bu da 3d animasyonu. ayrıca şu fotoğrafta kırmızıyla gösterilen konstantin surları da yine bu kazılar sayesinde gün yüzüne çıkmıştır. (marmaray'ın yenikapı istasyonu tam olarak bu liman bölgesinin üzerinde olacak. hatta m1 metrosu da halihazırda lykos deresinin kurumuş yatağını takip ediyor.) şubat 2013 itibariyle yenikapı kazı alanının ve marmaray inşaatının havadan görüntüsü de şu şekilde. (videonun başında bir süre reklam giriyor ama artık idare edin.)

    bulunan hayvan iskeletleri de oldukça ilginç. at, kedi, köpek, katır dışında ayı, fil, deve, akbaba, turna, yaban kazı, yaban keçisi, afrika kedi balığı, orfoz, yunus, köpek balığı, palamut, levrek, çipura, deve kuşu, caretta caretta, maymun gibi hayvanların da iskeletleri bulunmuş. hatta ayıların vahşi olmadıkları ve bizans döneminde sokaklarda eğlence amaçlı ayı oynatıldığı keşfedilmiş. bizanslılar balık olarak en çok orkinos yiyormuş. bir de bolca terrier cinsi köpek iskeleti bulunmuş.

    bu katmanın altında ise arkeologların hiç beklemedikleri bir keşif yapılmış ve günümüzden 8500 yıl öncesine dayanan neolitik döneme ait mezar yapılarına, insan iskeletlerine, çeşitli araç gereçlere** ve o dönemde yaşamış insnaların kumsalda bıraktıkları ayak izlerine rastlanmıştır. farklı insanlara ait 2000 civarında ayak izi, kalıpları alınarak ve kesilerek bölgeden taşınmıştır ki kazıların en heyecan uyandıran kısımlarından biri de bu ayak izleridir.

    bu arada yenikapı'ya yapılacak arkeoparkın ve müzenin mimari projesi için uluslararası bir yarışma düzenlenmiştir. 3 adet öneri geçen nisan ayında finale kaldı ancak şu an pek ses seda yok. zannedersem marmaray'ın ilk kısmının 29 ekim'de açılmasını ve arkeolojik kazıların tamamlanmasını bekliyorlar. ilk üçe giren projeleri buradan görebilirsiniz. adam gibi bir tanıtımla bu müzenin yılda milyonlarca yerli ve yabancı turist çekmesi işten bile değildir.

    daha ayrıntılı olarak bilgi almak isteyenler şu adreslere bakabilirler:

    http://www.istanbularkeoloji.gov.tr/…ikapi_kazilari

    http://arkeolojihaber.net/…aydan-cevher-fiskiriyor/

    http://beta.isuzem.net/?p=2414

    http://beta.isuzem.net/?p=2408

    http://beta.isuzem.net/?p=2410

    http://www.youtube.com/watch?v=r0gsfgecoro

    http://www.youtube.com/watch?v=-scxlp5jbia

    http://www.youtube.com/watch?v=dl0lqyoevno
  • (bkz: yenikapi transfer noktasi ve arkeo-park alani)
  • metro inşaatının yüklenicisi müteahhit firma yüksel tarafından tahrip edilen kazılardır. başbakan "birkaç çanak çömlek" derse elbette firma bundan yüz bulacak ve bu arsızlığı yapacaktır. peki imzalanan uluslararası anlaşmalar? tarih?

    ilgili haber:

    yenikapı'da neolitik skandal
    marmaray inşaatını yürüten firma, yenikapı'da neolitik dönemde yaşayan istanbul'un ilk sakinlerine ait ayak izleri ve 8 bin 500 yıllık mezarlar bulunan bölgeye iş makineleriyle girdi.
    yenikapı'da neolitik skandal

    haber: ömer erbil - omer.erbil@radikal.com.tr / arşivi

    yenikapı’da neolitik dönem ayak izleri, 8500 yıllık mezarlar ve ahşap eserlerin bulunduğu alana iş makinesi ile girildi. geçen günlerde iş kulesinin yıkıldığı alanda toprağı sabitlemek için fore kazık yöntemi yapmak yerine iş makinesi ile toprağı kaldırmaya yönelen metro inşaatının yüklenicisi müteahhit firma (yüksel ) neolitik alanı tahribe başladı. arkeologların uyarılarını dinlemeyen müteahhit firma koruma kurulu’ndan izinsiz arkeolojik alana iş makinesi soktu. arkeologlar, üniversite, meslek odaları ve sivil toplum örgütlerine seslenerek ‘‘çığlığımıza kulak verin’’ dedi.
    yenikapı’da daha önce neolitik dönem tabakası bulunmuş, burada istanbul ’un tarihini değiştirecek buluntular elde edilmişti. dünyanın dikkatini çeken buluntular arasında 8500 yıllık ilk istanbulluların evleri ve mezarları ile ağaç kökleri, dünyanın en eski ahşap kano küreği ele geçirilmişti.
    ‘daha sonra kazılacak’

    bunun yanı sıra ilk istanbulluların ayak izleri de arkeoloji dünyasında büyük yankı bulmuştu. ayak izleri de dahil buluntular alındıktan sonra tabaka marmaray ve metro inşaatının aksamaması için daha sonra kazılmak üzere terk edilmişti. burada yapılması planlanan otopark inşaatı öncesinde arkeologlar kazı işlemlerine devam edecekti. ancak geçen günlerde tam da bu alan üzerine kurulan inşaat vinci alttaki toprak katmanın kayması nedeniyle devrilince müteahhit firma apar topar burada iş makineleri ile faaliyete başladı. ne koruma kurulu ne de istanbul arkeoloji müzesi’nin haberi olamadan yapılan işlem arkeologları çılgına çevirdi. çünkü iş makinesi ile kazılan alan neolitik katmanın bulunduğu ve belki de istanbul için çok daha yeni bilgilerin elde edilebileceği bir alandı.
    iş makinelerini alana girdiğini gören arkeologlar derhal olaya müdahale etti. ancak müteahhit firma arkeologları dinlemedi bile. iş makinası ile çalışmalarına devam etti. eğer yetkililer müdahale etmez ise neolitik dönem tabaka tamamen yok edilecek.
    masraf olmasın!

    istanbul tarihi için bu çok önemli alan yerle bir edilerek tüm buluntular hafriyat toprağına karışacak. toprağı iş makineleri ile kazmadan da kaymasına engel olunabileceğine dikkat çeken arkeologlar, ‘fore kazık yöntemi ile 3 - 4 günlük bir çalışma ile kaymanın önüne geçilebileceğini, ancak bu durumun müteahhit firma için biraz pahalıya çıkacağı için hafriyat yolunu seçtiklerini’ anlatıyorlar. arkeoloji çalışmalarını da ekonomik olarak destekleyen müteahhit firma işi aceleye getirip arkeologların da kazmasının önüne geçiyor.
    arkeologlardan çağrı

    arkeologlar kamuoyuna şu metinle seslendi:
    ‘‘marmaray metro projeleri kapsamında yenikapı’da 8 yıldır 4 numaralı bölge koruma kurulu’nun kararıyla arkeolojik kurtarma kazısı ilgili yönetmelik çerçevesinde devam etmektedir. yasal çerçeve ile sürdürülen kazıların istanbul kültür hayatına yapmış olduğu önemli katkılar kamuoyu tarafından bilinmektedir. dünya bilim otoriteleri tarafından yüzyılın en önemli arkeolojik kazılarından biri olarak kabul edilen çalışmada marmaray ve metro istasyonlarının yapılacağı alanların kazısı, inşaatın gidişatını etkilemeyecek noktaya gelmiş olup kazısı yapılmayan tek bölge inşaatın otopark alanıdır. kazısı yapılmayan bu alan, hem bizans dönemi theodosius limanı hem de istanbul’un bilinen tarihinin değiştiği neolitik yerleşimin bulunduğu alanın parçasıdır. arkeolojik kazısı yapılmayan bu alan kültür dolgusunun devam ettiği belirli iken bugün itibariyle (11 mayıs 2013) dozerlerle girilip tahrip edilmeye başlanmıştır. anayasanın 63. maddesi ile belirlenen kültür varlıklarının korunması yönetmeliği ve imzalanan uluslararası anlaşmalar gereği bu çerçevenin dışına çıkılmasını suç kabul eder. aynı zamanda mesleki bilimsel etik açısından kabul edilemezdir. başta yargı mercileri, üniversiteler, meslek odaları ve basın olmak üzere tüm ulusal ve uluslararası kamuoyunun harekete geçip bu kanunsuz çalışmanın durdurulması gerekmektedir. kazı çalışmalarının sona yaklaştığı bir aşamada arkeolojik kazı alanına inen dozerler ülke topraklarının binlerce yıllık kültür geçmişinin bilinmeyen bir dönemini yok etmeden durdurulmalıdır.’’

    http://www.radikal.com.tr/…neolitik_skandal-1133168
  • çok önemli kazılardır, marmaray başlığında binlerce entry var iken bu başlıkta hiç bir şey olmaması insanımızın sadece boş laf ve tartışmalara bayıldığını; tarih, bilim, sanat gibi konularla hiç ilgilenmediğini acı bir şekilde göstermektedir.
  • bulgular hakkında neşredilen makaleler ve görselleri takiben; sıra ile osmanlı, bizans, roma ve neolitik dönem katmanlarından gerçekten çok önemli parçaların elde edildiğini gördüğümüz, şehrin tarihine ziyadesi ile ışık tutacak faaliyetler bütünü.

    bu bulguların sergileneceği bir yenikapı müzesi'nin hayata geçirileceği ve söylentilere göre bunun 2019 senesinde olacağı, bünyede sabırsızlığa yol açmaktadır.

    bekliyoruz.
  • vay anasıııı. sayfalarca konuşup tartışılması gereken bu güzelim konuda yurdum insanından tık yok. birkaç güzel insan iyi ki bir şeyler yazmışlar. sağolsun lar.
hesabın var mı? giriş yap