yalta konferansı

• ikinci dünya savaşı sırasında müttefik kuvvetler arasında yapılan son konferanstır. daha önce yapılan konferanslar daha çok, tarafların savaş içinde izleyeceği stratejilerin tartışılması ve ülkelerin savaş sırasında almanya karşı mücadeleye devam etmelerini sağlamak için düzenlenmiştir. yalta konferansı ise sonu yaklaşan savaş günlerinde savaştan sonra ne yapılacağıyla ilgili konuların tartışıldığı ilk konferastır.
  
  konferansın yapıldığı günlerde almanyanın altı aydan az bir ömrü kaldığı net bir biçimde görülmektedir. japonya ise uzun bir süre daha savaşacak güçte olsa da abluka altında bütün gücünü yavaş yavaş tüketeceği açıktır. savaşın son günlerine doğru okyanusta hakimiyet kuran amerika, japonyaya gıda ve ham madde taşıyan yüzlerce gemiyi batırıp ve adada açlığın başlamasına sebep olur. bu şartlar altında japonların bir kaç seneden fazla dayanmalarının mümkün olmadığı ortadadır. aynı gerçek japon yönetimi tarafından da görülür ve japonya halkın tepkisini çekmemek için gizlice barış görüşmelerine başlamanın yollarını aramaya başlar.
  
  diğer taraftan avrupa kıtası çökmüş ingiltere, fransa, almanya, italya gibi büyük devletlerden iskandinav ve balkan ülkelerine tüm kıta, kaynaklarını tüketirken; çin, japon işgalinden kurtulmak için amerikanın japonyayı yenmesini beklemektedir. bu durumda yeni dünyanın liderlerinin kimler olacağı yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlamıştır ve bu konferans geleceğin iki süper gücünün, gücünü yitiren diğer ülkeler arasından sıyrılıp savaş sonrası dünyasını şekillendirmek için mücadeleye başladığı yerdir.
• konferansta savaş sonrası dünyada barışı sağlayacak olan kurumların şekillendirilmesi için çalışmalara başlanmış ve daha sonra birleşmiş milletlerin daimi üyesi olacak olan amerika, rusya, çin, ingiltere ve fransaya oylama sonucuna bakılmaksızın alınan kararları veto etme yetkisi verildi.
  
  konferansta bir çok konu yüzeysel olarak tartışılırken polonyanın durumu hakkında karar verilmesi oldukça zaman almıştır. bu tartışmalar sırasında amerika ve rusyanın gelecek dünyaya bakış açısı arsındaki farklar git gide belirginleşmeye başlamış ve savaş döneminde birbirine yakınmış gibi görünen bu iki ülke arasındaki ilişkiler hafiften gerilmeye başlamıştır.
• (bkz: potsdam konferansi/#11103405)