yış

• yış: eski türkçe orman anlamındaki kelime.
• bugün esas anlamını şorcada koruyor. şorca çış: orman.
  
  aynı zamanda "sık" anlamına da gelir. kazakça ve başkurtçada yış, "sık" demek. kırgızcada da "cış" yine "sık" anlamını karşılıyor.
  
  kazım mirşan'a sorarsanız, size yış sözcüğünün anayasa anlamına geldiğini söyleyecektir. ormanda ağaçlar sık durur ya, sık durulan yer nizamı çağrıştırır ya, nizam demek kanun demektir ya, kanun deyince aklımıza hemen anayasa gelir ya, hah, işte o yüzden.
  
  sonra kazım mirşan'ı ciddiye almayınca tarih düşmanı, at gözlüklü falan oluyoruz.
  
  (bkz: #18421998)
  (bkz: http://acukbitig.blogspot.com/…arih-3-otken-ys.html)
• orman ya da ormanlı dağlık yer...
  
  orhun yazıtları’nda çokça karşımıza çıkar.
  mesela kağan, halkından “iduk ötüken yış budın/kutsal ötüken ormanı halkı” diye bahseder.
  (kül tigin abidesi, doğu yüzü)
  
  yışın divanü lugati’t-türk’ten öğrendiğimiz yokuş anlamı da (3.c, s.4) ormanlı dağlık yer anlamıyla bağlantılı olabilir.
  
  yeşil/yaşılın kökü olan ve taze, yeşil, bitki, yeşillik, nem, ıslaklık anlamlarına gelen yaş ile olan bağlantısı da görmezden gelinemeyecek kadar açık bana göre.
  
  “kadim zamanlardan beri süregelen orman, ötüken yış ve yer sub’un kutsallığı anlayışının ve ulu ana/yer ana da denilen toprak ve dağ iyesi/ruhunun devamıdır toprak ana…”
  (bkz: toprak ana/@ay hatun)
• eski türkçe kelime. orman anlamına gelir.
  eski türk folklorundaki kavramlar üzerinde durunca doğru veya yanlış bir fikir edinebiliyorsunuz. mitolojideki yış/orman mefhumuna bakınca çoğu mitolojik kavramla birlikte anıldığını hatta en fazla anılan varlık olduğunu herkes rahatlıkla görebilir.
  
  şimdi bu yış denen kelimenin ormandaki yaşama isnat edildiğini ispatlayabilir miyiz ,bilemiyorum. fikir belirtmek gerekirse yış; yaştır, yaşamdır, yaşamın kaynağıdır, nefestir. türük budunug yaşamını idame ettirmek için "yış"taki tabışgan(tavşan) ve kiyük(geyik)'leri buradan temin ediyordu. milletle beraber tüm canlılar için bir barınak, düşmanlardan korunma yeriydi. türk mitolojisinde koruyucu cini, perisi, tanrısı en çok olan kavramdır. hatta daha da ileriye gidersek boy olan kıpçak kelimesi ağaç kovuğu anlamına geldiğini görüyoruz. tayga ise yine bir türkçe kelime...
• az ışık alan, loş. (bkz: bush)
• (bkz: kurp)