villanella

• rönesans döneminde üç ses için düzenlenmiş dindışı beste. duru, yalın bir ritmle, akorlu tarzda yazılırdı. sesler genelde paralel beşli aralıklarda yazılırdı. madrigal forma bir tepki olarak doğmuştur.
• (bkz: italyanca)da köylü kızı demektir.
  
  aynı zamanda şarkılı (bkz: napoliten) oyunu.
• (bkz: villanesca)
• italya'da 1530'lar frottola tarzının unutulmasından 17. yy. başına dek, ülkenin değişik bölgelerinde popüler olan, çok sesli halk şarkısı tarzındaki vokal hafif müzik türlerine verilen genel ad.
  
  frottola'nın da öncüsü olan ve çok yaygın strambato'dan geliştiği öne sürülen villanella'nın sözcük anlamının da "köylü kızı" tanımından kaynaklandığı, ilk kez napoli'de ortaya çıktığı belirtilir. aslında 7-11 heceli dizelerden oluşan, istenildiği kadar genişletilen nakaratları içeren, halk havasında olmakla birlikte 16. yy. italyan sanat müziğinin stilindeki a-a-b-c-c formunda işlenen şarkı, 1537'de ilk anonim villanella'ların venedikte yayımından sonra hemen tüm ülkeyi sarmış; ancak çoğunlukla napoli ve venedik diyalektlerinde söylenmiştir.
  
  şarkının padova ya da venedik diyalektli villotta, karnavallarda, maskeli-kostümlü eğlencelerde söylenen mascherata, venedik diyalektinde yaşlı erkeklerin aşk fantezilerini yansıtan giustiniana, venedik-yunan karışımı bozuk lehçeli greghesca, afrikalı ve faslı kölelerle alay eden moresca, alman askerleriyle veya tüm yabancılarla dalga geçen todesca (todeschina) gibi varyantları da çıkmıştır.
  
  venedik'te 1541'de napolili giovanni d. de nola'nın, 1545'te t. cimello'nun, 1546'da g. tomaso di maio'nun şarkılarının yayımlanmaso ciddi bestecileri de ilgilendirmiştir. 1545'te willaert'in ve perissone cambio'nun dört sesli villanella'ları madrigal'ler gibi gelişmeye yönelmiştir. 1550'lerde a. barges, donato, lassus ve scandello'nun bu tür şarkıları canzonetta'nın doğumuna öncülük etmiştir. marenzio'nun 1587'deki parçaları ise tam canzonetta stilinde olmuş, 17. yy.'da da a. banchieri gibi bazı besteciler tarafından belirli bir konuyu yansıtan madrigal'lerin içinde kullanılmıştır.
  
  almanya'da jacob regnart (1576-1579), schein (1621) gibi bestecilerden sonra telemann 1736'da re majör süit'inde villanella'yı 6/8'lik ölçüde bir dans bölümü olarak kullanmıştır. fransa'da "villanelle" halini alan villanella'yı, du bellay ve desportes gibi şairler iki dizelik nakaratlarla değerlendirmiş, 19. yy.'da lirik bir yapıya kavuşan bu tarzı berlioz, massé, saint-saens gibi besteciler solo şarkı ya da 6/8'lik rustik dans olarak işlemiştir.