haraçlı üretim tarzı ^*

• "tributary mode of production" karşılığı olarak önerilen kavram. fakat gerek ingilizcesinden gerekse türkçesinin tam olarak ne anlattığı net değildir; literatürde farklı anlamlarda kullanılır. şimdiye kadar üç farklı kullanımına dek geldim.
  
  birinci, şevket pamuk'da gördüğüm ("100 soruda" diye bailayan kitabında) , düpedüz asya tipi üretim tarzı anlamı. kavramın yıpranmasından mıdır nedir, pamuk yeni bir şey gibi bu kavramı ortaya atıyor, ama tanımladığı zaman görüyoruz ki bildiğimiz atüt.
  
  ikinci anlamı, feodalizmden modern devlete geçişte bir ara dönem. yanlış hatırlamıyorsam rifa'at ali abou-el-haj bu anlamda kullanıyordu, en azından bir "tributary state"den bahsediyordu. bu, esas işlevi vergi toplamak olan, feodal bir devletten daha merkeziyetçi ama belirli özellikleri nedeniyle de henüz modern olmayan bir devlet.
  
  üçüncüsü ise, haraçlı üretim tarzının belirli istisnalar dışında dünyanın neredeyse her yerinde görülen, evrensel pre-kapitalist bir üretim biçimi olarak görülmesi. john haldon terimi bu anlamda kullanır. buna göre, gerek batı avrupa'ya sınırlı olarak anlaşıldığı haliyle feodalizm, gerekse görünürde daha merkeziyetçi olan tımara ya da pronoia'ya dayalı rejimler, haraçlı üretim tarzının farklı altgruplarıdır.