tavaif-i müluk

• arap-islam devleti'nde x. yüzyıl'dan sonra abbasi halifesi'ne ve endülüs emevi halifesi'ne dinsel ve siyasal açıdan bağımlı sünni-islam devletleridir.
• osmanlı devleti'nin kuruluşu üzerine yazarken^* andy warhol'dan girip endülüs emevilerinden çıkarak aklımızı başımızdan alan cemal kafadar vesilesiyle öğreniyoruz ki malazgirt savaşı'ndan sonra anadolu'da kurulan beyliklere de tavaif ül mülk deniyormuş, aynı endülüsler döneminde 11. yüzyılda ispanya'da kurulan beylikler gibi. bu küçük arap devletçikleri ispanyolca'da taifa olarak geçiyor. taifa ne mi demek? bizim tayfa işte canım..
• bizde beylikler dönemi olarak bilinen tarihsel gerçekliğin adı. ne var ki bu ad sadece anadolu tarihine münhasır da kabul edilemez. yine endülüs'te ortaya çıkan yarı bağımsız, devlet benzeri yapılar da aynı tabir altında mütalaa edilir.
• islam beylikleri, anlamında da kullanılır.
• 1031-1499 arası geçen bu dönemde endülüsteki 12 irili ufaklı devletçikte 48 melik hüküm sürmüş.
• (bkz: tolunoğulları,akşitler)
• abbasiler'in zayıflaması ile ortaya çıkan ve ondan ayrılarak kurulan küçük şehir devletçiklerine verilen addır .. örneğin tolunoğulları bir tavaif -i müluk 'tur.
• ben sadece abbasilerden ayrılan beyliklere verildiğini biliyorum.
• anadolu selçuklu devletinin dağılmasından sonra ki kurulan beylikler düzenine de verilen addır.
  
  --- spoiler ---
  
  türk islam tarihinin belki en mechul sahanelerinden biri olan anadolu tavaif-i mülüküne aid tedkifat...
  
  kaynak: köprülüzade mehmet fuat '' anadolu beylikleri tarihina 'aid notlar.
  türkiye mecmuası c.2, 1928, s. 1-4.
  --- spoiler ---
  
  köprülüzade anadolu beyliklerini bu isimle zikretmiştir.
• merkezi otoritenin zayıflaması sonucu bölge sorumlusu valilerin boylara ayrılması sonucu ortaya çıkan devletlere tevaif'i mülk devletleri denir.
  
  abbasi halifeliğinin güç kaybedip gerilediği (10yy.) iran ve maveraünnehir etrafında tevaif'i mülk devletleri kurulmaya başladı tam da türklerin islama geçiş zamanına denk gelmektedir.
  
  endülüs emevi devleti yıkıldığında (1031) iber yarımadasında kurulmuş ve 1091 yılına kadar varlıklarını sürdürmüş tevaif'i mülk devletleri ortaya çıkmıştır.
  
  moğol istilaları yüzünden türkler de tevaif'i mülk devletlerine bölünmüştür.
  
  merkezi otoritenin zayıflaması sonucu bölge sorumlusu valilerin boylara ayrılması sonucu ortaya çıkan devletlere tevaif'i mülk devletleri denir.
  
  tevaif'i mülk aslında bir ara dönem de denebilir.1243-1253 istanbul fethine kadar bu süre zarfına aynı ismi söyleyebiliriz.
  
  örnek olarak:
  
  -tolunoğulları
  -ihşitler
  -fatimiler
  -tahiriler
  -saffariler
  -büveyhoğulları
  -samanoğulları
  - ağlebiler
  - idrisiler
  
  dipnot:
  tevaif'i mülk ali kaya
  tevaif'i mülk tarih deryası
  dft tarih talas savaşı
  
  edit:linkler düzeltildi.