tarihsel determinizm

• tarihsel determinizme göre; tarihsel olayların etkisi sadece yaşandıkları anla kalmayıp, insanın (ve dolayısıyla toplumun) gelecekteki tüm yaşamlarını da etkilemektedir. böylece bilinçaltında depolanan öğretilmiş ve koşullanmış tarihi veriler, (insan iradesi üzerindeki hakimiyeti ve eylemsel yansımalarıyla) bir çeşit domino etkisi niteliğini ilerleyen süreçlerde hissettirmektedir.
• son otuz yıllık süreç dahilinde etkisi azalan bir tarih görüşü. artık öznenin kendisine dayatılanı bilinçsiz bir biçimde kabul edecek kadar budala ve kendisine sunulandan kendisi için daha yararlı olanı seçecek kadar da akılcı olmadığı biliniyor. bu durum bilindiğinde de tarih yapısal bir belirleyici mahiyete değil özneler arası bir etkileşimle birlikte kurulduğu gibi aynı zamanda da özneyi kısıtlayan tarihselci bir bağlama içkin oluyor.
• tarihsel determinizm ve tarihselcilik kesin olarak çürütüldü. karl popper , tarihin gelecekteki seyrini tahmin etmenin imkansız olduğunu savundu. argümanı şu şekildedir:
  *yakın tarihteki en büyük tarihsel değişimler çoğunlukla teknolojik değişikliklerden kaynaklanmıştır. yüz yıl önce yaşamış birini günümüze zaman yolculuğu yapabilseydiniz, en çarpıcı farklılıklar muhtemelen teknolojik olanlardır ve bu olmasa bile sosyal, kültürel ve politik değişikliklerin çoğu en azından kısmen olabilir. teknolojideki değişikliklere atfedildi.
  teknolojik ilerleme büyük ölçüde bilimsel ilerlemeye bağlıdır.
  bu nedenle, geleceği tahmin etmek için, gelecekteki bilimsel bilgiyi tahmin edebilmek gerekir.
  bununla birlikte, gelecekteki bilimsel bilgiyi tahmin etmek mümkün değildir. henüz keşfedilmemiş bilimsel bir gerçeği tahmin edemezsiniz. yapabilseydiniz, bu gelecekteki bir keşif değil, güncel bir keşif olurdu. başka bir deyişle, henüz bilinmeyen bir gerçeği biliyorsanız, şimdi biliyorsunuz, yani artık bu bir tahmin değil. henüz bilmediğiniz şeyleri bilmek, imkansız bir mantıksal çelişkidir.
  bu nedenle tarihin gelecekteki seyrini tahmin etmek mümkün değildir.
  tarihsel determinizmi savunan birçok teori, başlangıçta geçerli olan ancak sonunda başarısız olan bilimsel hipotezler olarak düşünülebilir. bu tür teorilere devam eden bağlılık, ancak, şu şekilde sınıflandırılmalıdır: sahte bilim . pek çok tarihsel determinist size devrimin ya da coşkunun hala gerçekleşeceğini söyleyecektir, ancak gelecekte belirsiz bir noktada. bir tahminde bulunsalar da test edilebilir bir tahmin değildir ve tahrif etmek , bilimsel amaçlar için esasen değersiz hale getiriyor.*
  
  https://tr.bestweather.pt/historical-determinism
• (bkz: devs)
• sözlüğü sevme nedenlerimden biridir.
  
  gece gece açarsın sözlüğü, bakarsın başlık 'tarihsel determinizm', oku dersin kendine, oku.
  okursun, ekrana bakarsın, sonra başlığına yazarsın, saçmalarsın.
• marx'in ağzından çıkan tek doğru şey olabilir
• mademki tarihte deterministiz, mademki icraatta pragmatik maddiyetçiyiz, o halde kendi kanunlarımızı
  kendimiz yapmalıyız.
  - 5 şubat 1937, şükrü kaya.
  
  bkz: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3533.pdf
  
  atatürk'ün içişleri bakanı, tarihte determinizmi uygulamada ise materyalizmi ve pragmatizmi esas aldıklarını belirtiyor.