tüf

• yanardaglarin patlarkene di$ari firlattigi kum , kul .
• (bkz: ftuff)
• emre tufekcioglu nun dogal nicki
• 1) peribacalarının, nemruttan kaynaklanan hammaddesi. volkanik tüf olarak da anılır.
  2) (bkz: tüftüf)
• volkan patlamasında mgmanın içindeki gaz ve su oranına göre gözeneklenerek, aniden soğumasıyla oluşan genellikle koyu renkli hafif kayaçlar.
• volkanosedimanter(patlayan volkandan çıkan malzemenin çökelmesi) oluşan bir kayaç.
• birhan keskin şiiri.
  (bkz: soğuk kazı)
  
  başlangıçta, dünyanın karnında, birbirine dolanmış,
  bir ateş gölünde koyu bir kıvam
  kırmızı bir sıkıntı... bir dağın içinde ateşle kıvranan.
  
  hatırlamaya çalıştığı bir cümlesi belki de hiç olmadı.
  gri siyah bir nefesti külden dumandan.
  
  karaydı ve isli. kasım'da ağaçlar vardı, yaban üvezleri.
  dünya her günkü yerdi, onunki rehin bir hayat sanki.
  ...
  koyu esmer bir geceden,
  mıh gibi yakıcı bir cümleden
  çatırdadıydı duvar; o ateşten gölü çevreleyen
  ...
  sonrasını hatırlamıyor.
  fümerol ve tüten.
  sıçradı...
  ...
  yarılan dağdan aşağı,
  kırmızı uzun bir yol.
  
  sonrasını hatırlamıyor.
  
  kurduğu sözde göz göz boşluklar olacak.
  dili soğumuş çoktan. bedeni dikenli.
  dönüp tamamlayacak mı hatırlayacak mı
  bilmiyor.
  ...
  dışarda dünya varmış, evet. ama o koyu sülfür.
  önünden atlar geçti, eşekler ve zaman;
  ama o esmer bir küfür.
  
  çok sonra ağzını açtı:
  
  "tüf," dedi.
• rahmetli nenemin tühh deme şekli idi.
• volkan bacalarından veya derin tektonik yarıklardan, lavlardan önce, sonra veya aynı devrede püsküren volkan küllerinin birikip taşlaşmasıyla oluşan kayaçlara tüf (volkanik tüf) denilmektedir.
• bir volkan patladığında önce içerisindeki kütleleri ağır kütlelerden başlayarak hafif kütlelere kadar püskürtür. kabaca sıralaması aşağıdaki şekildedir.
  
  1. volkan bombası veya bloğu (>32 mm)
  2. lapilli (4-32 mm)
  3. tüf (<4 mm)
  
  yukarıdaki listeden de anlaşılacağı gibi tüf volkandan fırlayan malzemelerin en ince tanelisidir. volkanik tüf terimini birkaç yerde daha gördüm ama tüf'ün volkanik olmaktan başka bir şansı yoktur zaten, dolayısı ile "tüf" gayet yeterlidir.
  
  diğer bir taraftan tüf hem hafif ve ince taneli olduğu hem de sedimanter kayalar gibi bir çökelme de gösterebildiği için yer yer volkanoklastik olarak da adlandırılır.
  
  tüflerin içerisindeki silis miktarı da oluşum ısılarına dair fikir de verir.
  
  genellikle boşluklu yapıya sahip olurlar, bu da tamamıyla (bkz: diyajenez)e uğramayıp çimentolaşmamış olmalarından ve içerilerindeki gaz boşluklarında kaynaklanır.
  
  edit: imla