• (bkz: black magic)
  • albert einstein'ın dolanıklık için yaptığı tanım.
  • aslında "spooky distance" demek daha doğru.

    1920'lerin ünlü solvay toplantıları sırasında albert einstein yeni fizikçilerin arasında hızla popülerleşen kuantum teorisi hakkında niels bohr ile bir tartışma başlatır. tartışma bu iki ünlü fizikçi arasında olmakla beraber aslında hedef yeni fizikçilerdir.

    albert einstein olasılık bazlı madde-dalga ilişkisi teorisini çürütmek için "reductio ad absurdum" hamlesi dener. der ki "madem maddeleri bir dalga fonksiyonu olarak tanımlayabiliyoruz, ve bu maddelerin durumunu ölçene kadar bilmiyoruz, bu durumda şu da doğru olmalı: diyelim aynı dalga fonksiyonuna ait parçacıklardan birisinin kaçmasına izin verdik. bu parçacıklar birbirleriyle dalga fonksiyonu yüzünden dolanık olacaklardır, ve birbirlerinden ne kadar uzak olurlarsa olsunlar, birisine yapılan ölçüm ötekisini de etkileyecektir"

    kısaca bu teoriye göre evrenin bir ucundaki elektron, öteki ucundaki başka bir elektron ile anında iletişim kurabilir, bu da görecilik yasasını ihlal eder. einstein bu reductio ad adsurdum'a "spooky action" adını verir.

    solvay tartışmalarını bohr kazanır (mesela ünlü einstein'in fenomolojik a-b denklemlerini birinci kuantum teorisinde açıklaması), ama bu ikilem göz ardı edilir. yakın zamana kadar da göz ardı edilmiştir.

    şimdilerde hollanda'da ve amerika'da metrelerce uzaklıkta "spooky action" gösterildi. bu gerçekten devrimsel bir şey.

    benim aklıma yatan açıklamalardan biri şöyle:

    einstein'in relativite teorisi şimdiye kadar birçok kere kanıtlandı. yani ışık hızından hızlı bilgi iletmek mümkün değil. bütün gps, cep telefonu vb gibi cihazlarınız bu teorinin teknik sonuçlarını kullanıyor.

    bu durumda birbiriyle dalga fonksiyonu ile bağlı parçacıklar arasında uzay bildiğimiz gibi işlemiyor. yani iki parçacık aralarındaki mesafeyi çok daha az görüyor.

    bu gelişmenin önemli sonuçlarından biri quantum bilgisayarlar. oda sıcaklığında dolanık parçacıkların etkileşimi ile çeşitli qubit sistemleri yapmak mümkün (bkz: graphene membrane, optik resonator elektro-optik qubit birimi). ancak bunları beraber çalıştırmak bir dert. bu şekilde metrelerce uzaktan etki yapabiliyorlarsa internette bütün şifrelerinizi unutun. aes-256 bile 256 qubit sistemde teorik olarak femto-saniye mertebesinde çözülebiliyor (şu anda google'da 4 qubit araştırma bilgisayarları var, ama teknoloji hızla ilerliyor)
  • only lovers left alive filminin soundtracklerini yapan bir grup olan sqürl'ün tam olarak "spooky" bir şarkısı.
  • only lovers left alive filminde kanıtlanabilirlik yönünden artık bir teoriden ibaret olmadığı iddia edilen bilimsel gerçekliktir. einstein'ın bu argümanı, adam'ın ağzından tam olarak şu şekilde sözcüklere dökülür:

    “when you separate an entwined particle and you move both parts away from the other, even at opposite ends of the universe, if you alter or affect one, the other will be identically altered or affected.”
  • bir biyografi yazsam, kitabın adı bu olurdu.

    bilim çevresinde duyduğum en havalı tabirlerden.
hesabın var mı? giriş yap