soytaroğlu

• adı ismail'dir. hekimoğlu'ndan sonra ordu yöresinde meşhur olan kimilerine göre eşkıya kimilerine göre halk kahramanı olan kişilerden birisi, perşembelidir^*. soytaro, soytarıoğlu gibi isimlerle de anılmaktadır. gürcüler karısını ya da nişanlısını kaçırmışlardır. bazı kaynaklara göre kurtuluş savaşı esnasında çeteler teslim olurken, ki bu teslim olmanın özelliği silah taşımaları ama çeteciliği bırakmalarıdır, kendini güvende hissetmemiş yeniden dağa çıkmıştır. düğüne giderken perşembe bölgesinde havaya ateş edilir. ateş edilmesinin nedeni düğüne geldiğinin ve karşılanması gerektiğini düğün sahibine bildirmektir. kendisi havaya ateş etmiş kimse de kendisi ve arkadaşı isa'yı karşılamayınca düğünde huzursuzluk çıkarmıştır, gürcü necip isimli biriyle atışmıştır. ardından düğün sonrası kendisine pusu kurulmuş, arkadaşı isa öldürülmüştür. soytaroğlu pusudan kurtulmuş bolaman'da pasaloğlu isimli nüfuzlu birinin yanında bir sene kalmış ve ardından intikamını almaya başlamıştır.
  
  genelde gürcülere karşı savaşmış olsa da bir dönem kimi kaynaklara göre şebinkarahisar'ı ele geçirmiş, topal osman ağa ile anlaşarak ordu-samsun-çorum yöresinde pontus çeteleri ile savaşmıştır. kimi rivayetlere göre pontus çetelerine karşı hiç kayıp vermemiştir, çünkü çok kurnazdır. kendisine kurşun işlememektedir, muskası vardır; aynı söylence hekimoğlu hakkında da vardır. reşadiye yöresinde meşhur olan deli şükrü kendisinden kaçmıştır. hikayeye göre bir gün deli şükrü aybastı ya da perşembe yaylasında soytaroğlu hakkında atar tutar ve sonrasında soytaroğlu onun peşine düşer. hikayenin versiyonlarından biri şu linktedir:
  
  http://kayiphikayeleri.com/index.php?topic=4682.0
  
  kimi kaynaklara göre 1928 senesinde kara kaymakam lakaplı ordu kaymakamı tarafından kandırılmış, ele geçirilmiş ve asılarak idam edilmiştir. kimilerine göre ise 1922 ya da 1923 senelerinde adını hatırlayamadığım bir kaymakam tarafından kandırılmış, kimilerine göre yine 1922-23 senelerinde ele geçirilmiş; çerkes bir zabit tarafından vurulmuştur. hatta ardından şunlar denilmiştir:
  
  aman soytaroğlu yamansın yaman,
  çerkes zabitleri vermez ki aman.
  aman soytaroğlu ölmez mi sandın?
  alaman beşlisi delmez mi sandın?
  
  hekimoğlu ile onun hikayesi iç içe geçmiştir. misalen hekimoğlu da soytaroğlu'da ellerine bir avuç fındık alırlar ve sorarlarmış yolunu kestikleri insanlara bu ne diye. eğer cevap fındık ise karşıdaki kişinin türk olduğunu anlarlar ve salarlarmış; eğer pinduk ise hiç düşünmeden vururlarmış.
  
  soytaroğlu'nun askeri bir ordu bozar isimli ağıt hekimoğlu türküsünü andırmaktadır. ağıdı ahmet caferoğlu derlemiştir. sözleri şu şekilde:
  
  soytaroğlu'nun askeri bir ordu bozar
  maşalla soytaroğlu geliyor değmesin nazar
  soytaroğlu'nun belinde gama parlıyor
  gamanın ucundan ganlar damlıyor
  kâmil'in anası kâmil'i arıyor
  galın börtlenmiye yaslan kâmil'im
  
  ismail'in tüfeği ceviz garası
  kâmil'i vurdular gece yarısı
  kâmil'im kâmil'im aslan kâmil'im
  galın börtlenmiye yaslan kâmil'im
  
  soytaroğlu dedikleri orta boylu bir uşak
  bir omuzdan bir omuza bin beşyüz fişek
  gürcülerin ölüsüne dahi vurur bir gaç bıçak
  aman da hakkı çavuş gan parça parça
  şimdi gidelim el çırpa çırpa
  
  soytaroğlu'nun garısı altın sarısı
  soytaroğlu'nu vurdular gece yarısı
  aman da hakkı çavuş gan parça parça
  gürcüler geliyor el çırpa çırpa
  
  soytaroğlu ismail türkler babası
  istanbul ölu remiz kilise papazı
  istanbul ölu remiz gelmiyo hisaba
  soytaro'nun askeri benziyodu gasaba
  
  aman soytaro alınan öldü
  merkezin hanı ganınan doldu
  bu poşluk sana binbaşıdan oldu
  türk milleti birbirini tanımadığından oldu
  aman da halil gardaş gan parça parça
  gürcüler gelir şimdi el çırpa çırpa
• bölgede bulunan gürcüler(çevneburi, yani müslüman gürcü) için bir eşkıya iken, türkler için halk kahramanıdır; bilhassa bizim sülalede^*. hakkında ilk entry'ye benzeyen bir başka türkü derlemesini vereyim, birkaç açıklamada da bulunayım:
  
  soytarıoğlu’nun askeri bir ordu bozar
  maşallah soytarıoğlu geliyor değmesin nazar
  soytarıoğlu’nun belinde gama parlıyor
  gamanın ucunda kanlar damlıyor
  kamil’in anası kamil’i arıyor
  kamil’im kamil’im aslan kamil’im
  kalın börtlenniye yaslan kamil’im.
  
  ismail’in tüfeyi daşı deliyo
  gorkman türkler soytaro geliyo
  kamil’i sorarsan yağmurlarda ölüyo
  kamil’im kamil’im aslan kamil’im
  galın börtlenniye yaslan kamil’im.
  
  soytarıoğlunu sardı yıldırım taburu
  soytarıoğlunun ölüsünü vona’ya getiren meletli katırı
  kamil’im kamil’im aslan kamil’im
  kalın börtlenniye yaslan kamil’im.
  
  vona’dan geçtim samsun’a ermeni rum üzerine
  mağaradan teslim aldım hepsini karısını kızını döktüm denize
  aman da halil gardaş kan parça parça
  gürcüler gelir şimdi el çırpa çırpa.
  
  ***
  
  börtlenmek: yumuşak, kabarmak/haşlanmak, kızarmak.
  kalın: çeyiz.
  kamil: gürcü kamil aynı köydeki bir eşkıyadır. soytaro tarafından yağmurlar denilen mevkide vurulmuştur. hatta vurduktan sonra ismail ağa şöyle demiştir:
  
  kamil’in belinde alman bombası
  kamil’im nasılmış adam vurması
  
  kamil’im kamil’im aslan kamil’im
  sulu gürgen dibine yaslan kamil’im
  
  yani soytaro kamil'i vurduktan sonra cesedini gürgen dibine yaslıyor. o yüzden sulu gürgen dibine yaslan kamil'im diyor. bunun bir başka versiyonu daha var, ama söyleyemem; ayıp olur. bizim yaşlı ve türk olanların anlattıklarına göre kamil vurulduktan sonra türklerde bir bayram havası oluşuyor, ahali azrail öldü, köyün kasabı öldü şeklinde seviniyor.
  
  her neyse, bizim oranın karısı kızı güzeldir -mesela benim sülalem genelde sarışın ve renkli gözlü; üstün genetiğe sahibiz, alayımız üstün zekalı ve übermensch-, lakin ismail ağa karıyı kızı keşke denize dökmeseydin, sana teessüf ediyorum:(