sıtkı koçman

• muğlalı zengin bir işadamı... yaşlanınca parasını sağa sola hayır amacıyla dağıttı...
• (bkz: sitki kocmanin siki kocaman)
• 13 kasım 1912'de beşiktaş'da doğmuş ve 14 ekim 2005'de muğla'da ömüştür. (bkz: 93)
• servetini büyük oranda madencilikten kazanmıştır. banvit fabrikasını israillilerle beraber kurmuştur. bmc motoruyla ilgili bir çalışmadan dolayı ingiliz kraliyet nişanı almıştır. muğla üniversitesinin son rektörü kendisine gereken ilgiyi göstermeyince musluğu kapatmıştır.
• muğla üniversitesi'nin internet sayfasında (bkz: http://www.mu.edu.tr/) hayat hikayesi şöyle yazmaktadır.
  
  "14 ekim 2005 cuma günü kaybettiğimiz üniversitemizin hamisi hayırsever insan sayın sıtkı davut koçman'ın özgeçmişi şöyledir:
  
  sıtkı davut koçman, 13 kasım 1328 (1912)'de istanbul'un beşiktaş ilçesinde doğmuştur. baba tarafından dedesi üsküp eşrafından kuruşcuoğlu davut bey, babası atatürk'ün sınıf arkadaşı jandarma generali kuruşcuoğlu ali kemâl bey; annesi de saray doktorlarından albay ismail hakkı bey'in kızı behice hanım'dır.
  
  ilkokula beşiktaş şems-i mekâtib'de başlayan sıtkı davut koçman, babasının atatürk ile anlaşarak amasya jandarma komutanlığına tayin olunması üzerine 22 şubat 1919'da amasya'ya geçmiş; ilk ve orta öğrenimini burada tamamlamıştır. 1923 yılında kastamonu lisesine yatılı öğrenci olarak başlayan sıtkı davut koçman, 1926-1927 öğretim yılında sınavla zonguldak maden yüksek mühendisliği mektebi'ne girmiş ve bu okuldan 1930-1931 öğretim yılında birincilikle mezun olmuştur.
  
  sıtkı davut koçman, 1932-1939 yılları arasında türkiye'deki krom madenlerini bulan ve işleten ilk firma olan ingiliz stanley paterson firmasının göcek işletmeleri müdürlük ve mühendislik görevlerini yürütmüştür.
  
  1935 -1936 yıllarında çorlu istihkâm taburunda yedek subay olarak askerlik görevini yapan sıtkı davut koçman, 22 mayıs 1937 tarihinde atatürk'ün ve sıtkı davut koçman'ın babası ali kemâl koçman'ın da hocalığını yapmış olan emekli tümgeneral nazif kayacık'ın kızı fatma mefharet hanımefendi ile evlenmiş ve bu evlilikten 16 eylül 1939'da kızı okşan perese; 23 şubat 1943'te doğan ve 1980-1985 arasında tüsiad başkanlığını başarıyla yürüten, ama genç yaşta 28 mart 1999'da kaybettiğimiz oğlu değerli ekonomist ali koçman olmuştur. sevgili eşi mefharet hanımefendi, 9 ağustos 2004 tarihinde istanbul'da vefat etmiştir.
  
  göcek işletmesinin kapanması üzerine istanbul'a gelen koçman, 1940'ta iki şirket kurarak ticarî hayata atılmıştır:
  
  1) şark nakliyat şirketi;
  2) sıtkı koçman ve ortakları ithalât ve ihracat şirketi.
  
  haziran 1941 - aralık 1942 arasında bursa 5. kolordu emrinde 1,5 yıl ihtiyat; 1945 yılında da ikinci defa ihtiyat yedek subaylığı yapan koçman, dönüşünde taahhüt işlerine yönelmiştir. ilk olarak bakırın erimesi için gerekli olan çakmaktaşı bulunamadığından kapanmış bulunan ergani bakır işletmelerine çakmak taşı çıkarma ve nakletme işine girmiştir.
  
  1943-1947 arasında zonguldak kömür işletmelerine maden direği temini ve nakliyesi işini üstlenmiştir.
  
  1948'de erzurum-horasan demiryolu inşaatını taşaron olarak yapmıştır. ayrıca bu yıla kadar çalışmayan krom madenlerinin, hükûmetin kararıyla işletmeye açılması üzerine fethiye karakaklık krom madeninin işletmesini almış; ama sahile indirilen cevherlerin, gemi bulunmadığı için, sağlıklı biçimde ihracı mümkün olmamıştır. bunun üzerine alman krupp firması ile 1949'dan itibaren gerçekleştirilen mümessillik ve krom anlaşması sonucu krupp, iran'dan almakta olduğu krom madenlerinin tamamını türkiye'den almayı ve karşılığında koçman'a gemi yapmayı kabul etmiş; ancak o tarihlerde hükûmetçe yasaklanmış olan ticarette takas işlemine daha sonra başbakan adnan menderes hükûmeti tarafından verilen izin üzerine türkiye nakliye gemilerine kavuşmuş ve böylece 1952'de koçtuğ denizcilik ve ticaret a.ş. kurulmuştur.
  
  sıtkı davut koçman, 1952'den itibaren peşpeşe köyceğiz kromları a.ş., bursa toros kromları a.ş., kıyra kromları ltd.şrk.'lerini kurmuştur.
  
  sıtkı davut koçman'ın türk sanayiindeki asıl büyük atılımı otomotiv sektöründedir. o, 1957'de ingilizlerle ortak olarak izmir'de bmc sanayi ve ticaret a.ş.'yi ve tesislerini kurmuştur. bu tesisler, türkiye'de ilk kurulan entegre otomotiv üretim tesisidir. burada ilk defa dizel oto-motor dökümhanesi kurulmuş ve ilk dizel motoru üretilmiştir. ayrıca otomobil, kamyon, kamyonet, traktör imalatı gerçekleştirilmiştir. bu alandaki başarısı nedeniyle 1973'te ingiliz kraliçesi ii. elizabeth tarafından "üstün liyakat nişanı" verilmiştir.
  
  1960 yılından itibaren tavukçuluk sektörüne öncülük eden koçman, israil yavne kibutzu ile ortak güneşli tavuk çiftliğini ve ülkemizde paketlenmiş, mamul ve yarı mamul tavuk etini tanıtarak yaygınlaştıran bandırma banvit a.ş.'yi; yine israil habic firması ile ortak fennî tavuk yemi üreten istanbul'da topkapı yem sanayi a.ş.; bandırma'da banvit vitaminli yem sanayi a.ş.; bursa'da bursa vitaminli yem sanayi a.ş.;bolu'da bolu vitaminli yem sanayi a.ş.'yi kurmuştur. bugün bunlardan bandırma ve bursa tesisleri faaldir.
  
  sıtkı davut koçman, tavukçuluk yanında türkiye'de yine ilk olarak kanatlı hayvanlar için ilâç üretimine de girmiş ve israil habic firması sahibi dr. benthovim ile ortak topkapı kimya ilâç sanayii a.ş. (topkim)'i kurmuştur. daha sonra ziraî ilâç alanında topkapı agrokim a.ş. ile beşerî ilaç alanında da med ilâç a.ş.'yi; sabancı grubu ile otomotiv yan sanayi mamulleri için akkardan-sa; koç grubu ile de kamyon jantı üretimi yapan tekersan a.ş.'yi kurmuştur.
  
  sanayi ve ticaret alanlarındaki öncülüklerinin ve üstün başarılarının yanında özellikle eğitim alanına büyük önem veren sıtkı davut koçman, 1932 yılından başlayarak ülkemizin pek çok il ve ilçesinde okul, hastahane, sağlık ocağı ve benzeri kurumları yaptırıp hizmete sunmuş; en önemlisi de sessiz-sedasız verdiği burslarla pek çok gencin üniversite ve hattâ yurtdışı öğrenimlerini tamamlamalarını sağlamıştır.
  
  bu arada muğla üniversitesini himayesine alan sıtkı davut koçman, 1999 yılı haziran ayından bugüne kadar geçen süre içinde, 2003 yılı bayındırlık birim fiyatlarına dönüştürüldüğünde, toplam 53.328.786.000.000.-tl harcayarak 80.000 m²'yi aşan kapalı alanlı bir yapılaşmayı gerçekleştirmiştir.
  
  istiklâl savaşında, amasya jandarma kumandanlığı görevinde bulunan babası ali kemâl koçman'dan tevarüs eden "istiklâl madalyası" sâhibi ve bakanlar kurulu'nun 18 mayıs 2000 tarih ve 2000/762 sayılı kararı ile "devlet üstün hizmet madalyası" ile ödüllendirilen ve muğla üniversitesi senatosu'nun 01.08.2000 tarih ve 183 sayılı kararı ile kendisine "fahrî doktor (dr.h.c.)" unvanı verilen sıtkı davut koçman, çok iyi derecede fransızca, iyi derecede almanca ve ingilizce bilmektedir."
  
  (bkz: http://www.mu.edu.tr/t/skv/kocman.html)
• muğla'yı tanıdıkça kendisini de tanımak zorunda kaldığınız mübarek şahıstır. özellikle bugün ne yana baktıysam adını gördüm merhumun.
• alakasız bir şekilde piyasa bilgilerine bakarken, resmi gazetede muğla sıtkı koçman üniversitesi ile ilgili bir haber gördüm ve ilk kez duyduğum bu isim karşısında "kim ki lan bu acaba" deyip araştırdım. okudukça bu rahmetli işadamının başarı hikayesi karşısında şaşırdım, kendisine saygım arttı. keşke adam hayattayken bunları öğrenmiş olsaydım ve kendisi ile tanışma imkanım olsaydı demekten kendimi alamıyorum.
• muğla'lı merhum bir hayırsever.
• iş için geldiği muğla'da hayatının en güzel günlerinin geçtiğini belirten sıtkı koçman aynı zamanda muğla'ya bir vefa borcu olduğunu belirterek o günün koşullarında(1992-1993) muğla'da bir üniversite kurulması için yaklaşık olarak 100 milyon gibi bir parayı hibe etmiştir.
  
  not: günümüzde kendi adıyla bir vakfı vardır, gerekli şartları sağlayan öğrencilere burs verilmektedir.
• tam adı sıtkı davut koçman'dır ama nedense ikinci adından hiçbir yerde çok fazla bahsedilmemektedir. yahudilerle olan ortaklıkları da göz önüne alındığında, bu isim onun hakkında acaba sabetaycılardan mıydı diye sorulmasına neden olabilir.
  bu tabi işin magazin tarafı. rahmetli ülkemizde pek çok okul ve hastane yaptırdı. muğla üniversitesini ayaklandıran da yine kendisiydi. ülkemiz için önemli bir değerdi.