• magistralığı ya da halkın tribünü (latince tribunus plebis), geleneksel olarak roma cumhuriyetinin kurulduğu yıl olarak kabul edilen mö 509 yılından yaklaşık 15 yıl sonra mö 494 yılında kurulmuştur. romalı plebler, fiziksel şiddete karşı bir çeşit yasal koruma sağlayan dokunulmazlık (sacrosanctitas) hakkı ve herhangi bir plebi, patrici bir magistranın elinden kurtarabilme hakkı olan "yardım hakkını" (ius auxiliandi) güvence altına alacak bir kurumun oluşturulmasının patrici sınıfı tarafından kabul edilmesine kadar roma kentini terk etmişlerdi (secessio plebis). tribünler sonradan, aracılık hakkı (ius intercessionis) ve başka bir tribün olan "halkın tribünü" de dahil her hengi bir magistranın eylem ya da tekliflerini veto etme hakkı (veto latince "yasaklıyorum" anlamına gelir) gibi daha önemli güçlerde elde etmişlerdir. romalı pleblerin baş temsilcisi olarak tribünlerin evinin kapısının gece ve gündüz sürekli açık olması gerekirdi. plebler tribünü concilium plebis tarafından seçilirdi.

    tribün aynı zamanda görevlerini yerine getirirken kendisine engel olan herhangi bir kişiyi ölüm cezasına çarptırabilme yetkisine sahipti (bu sebeple bir tribünün en büyük tehdidi birisini tarpeian kayası'ndan aşağı atmak olurdu). tribünlerin dokunulmazlığı, görevlerini yerine getirdikleri süre içerisinde kendilerine zarar verecek kişilerin plebler tarafından öldürülmesi yönünde verilmiş ciddi vaatlerle sağlanırdı. tribünler, concilium plebis adlı plebler meclisini toplama yetkisine sahip tek magistraydı ve aynı zamanda kendisine sadece ona ait olan, bir yasa teklif etme hakkı sağlayan "plebler meclisi başkanlığını" da yürütürdü. bir tribün aynı zamanda senatoyu toplantıya çağırabilir ve teklifler sunabilirdi. ancak bir tribünün yetkileri sadece roma sınırları içerisinde geçerliydi. veto yetkisi, eyalet valilerini etkilemez ve dokunulmazlık hakkı roma şehir surlarının bir mil dışına kadar uzanabilirdi. mö 450 yılında tribün sayısı ona yükseltilmiştir.

    tribün olabilmek için pleb olmak gerekiyordu ve bu mevki mö 421 yılına kadar onlara açık olan tek makamdı. cumhuriyetin son dönemlerinde bir patrici olan politikacı clodius, ailesinin pleb kökenli bir kolu tarafından evlat edinilme işini ayarladı ve tribünlük görevine kadar yükseldi.

    lucius cornelius sulla, diktatör olduğu dönemde tribünlerin veto güçlerini ciddi biçimde sınırlandırdı ve senatonun izni olmadan concilium plebis önünde yasa teklifinde bulunmalarını yasa dışı hale getirdi. daha sonra crassus ve pompey'in konsüllükleri döneminde tribünlerin eski hakları geri verildi.

    cumhuriyet tarihi boyunca, güçlü kişiler tribünlük unvanlarını kendi kişisel ihtişamları ve menfaatleri için kullandılar. clodius ve milo adlı tribünler pompey ve sezar'ın ihtiyaç ve taleplerini yerine getirebilmek için mahkemelerde ve yönetimde şiddet kullanmaktan çekinmediler. senato sezar'ın, pompey'in emekli askerlerinin arazileri ve galya'nın yönetimiyle ilgili taleplerini reddedince, sezar tribünlere yöneldi ve istediklerini elde etti.

    bir patrici için pleb tribünü olmak imkansız olduğundan, ilk roma imparatoru augustus'a makamı (tribunitia potestas) aslında resmi olarak üstlenmeden tüm tribünal yetkiler teklif edildi. bu, augustus'un otoritesinin iki anayasal dayanağından birisidir. (diğeri imperium proconsulare maius). bu durum ona senato'yu toplantıya çağırma hakkı veriyordu. aynı zamanda dokunulmazdı, veto yetkisine sahipti (ius intercessionis) ve görevini yerine getirmesine engel olanları ölüme mahkum edebiliyordu.

    birçok imparatorun saltanatının başlangıç tarihi olarak tribunitia potestas yetkisinin üstlenilmesi baz alınır ( tiberius, titus, trajan ve marcus aurelius bu unvanı seleflerinin saltanatı sırasında üstlenmişlerdir). marcus vipsanius agrippa ve drusus ii, hiçbir zaman imparator olamadıkları halde tribunicia potestas yetkisini üstlenmişlerdir.
  • en ünlülerinin, bir nevi roma cumhuriyeti ve de imparatorluğu ve hatta insanlık tarihini ve de demokrasi anlayışını ciddi anlamda değiştirebilmiş olan ve bu uğurda senatonun gazabına uğrayıp linç edilerek öldürülen tiberius sempronius gracchus olduğu, latincesi ve de orijinal yazılışı tribunus plebis olan pozisyon.
hesabın var mı? giriş yap