oldowan aletleri

• oldowan (veya mod ı), tarih öncesi dönemlerde yaygın bir arkeolojik taş alet endüstrisiydi (veya diğer bir deyişle stiliydi). bu ilk taş aletler basitti ve genellikle başka bir taşla yontulmuş bir veya birkaç puldan yapılıyordu. oldowan aletleri, alt paleolitik dönemde, 2,6 milyon yıl öncesinden en az 1,7 milyon yıl öncesine kadar, afrika'nın büyük bölümünde eski homininler (ilk insanlar) tarafından kullanılmıştır. bu teknolojik endüstriyi daha sofistike aşölyen endüstrisi izledi (etiyopya'nın afar bölgesi'ndeki gona'da homo erectus ile ilişkili 1,5 ve 1,26 milyon yıl öncesine ait iki yerleşimde hem oldowan hem de aşölyen aletleri bulunur).
  
  oldowan terimi, 1930'larda arkeolog louis leakey tarafından ilk oldowan taş aletlerinin keşfedildiği tanzanya'daki olduvai vadisi'nden alınmıştır. bununla birlikte bazı çağdaş arkeologlar ve paleoantropologlar mod 1 aletleri terimini, çakıl alet endüstrilerini (oldowan dahil) belirtmek için kullanmayı tercih ederler; mod 2, (aşölyen el baltaları dahil) iki yüzeyi olacak şekilde işlenmiş aletleri, mod 3 de hazırlanmış çekirdek aletleri belirtir vb.
  
  oldowan aletlerin sınıflandırılması hâlâ bir nebze tartışmalıdır. mary leakey, oldowan alet topluluklarını sınıflandırmak için bir sistem yaratan ilk kişiydi ve sistemini aletlerin öngörülen kullanımına dayalı olarak kurdu. sistem, doğrayıcılar, kazıyıcılar ve dövücülerden oluşmaktaydı. bununla birlikte, taş eserlerin ne için kullanıldığını varsaymak doğal olarak sorunlu bir yaklaşım olduğundan, oldowan alet topluluklarının daha güncel sınıflandırmaları, esas olarak üretim şekline odaklanılarak yapılmıştır. buna bir örnek, ısaac ve diğerlerinin "yuvarlanmış parçalar" (çekirdekler/doğrayıcılar), "ayrılmış parçalar" (pullar ve parçalar), "dövülmüş parçalar" (çekiç taşı olarak kullanılan kaba çakıl taşları, vb.) ve "değiştirilmemiş parçalar"dan (sit alanlarına taşınan manuportlar ve taşlar) oluşan üç modlu kategorisidir. oldowan aletleri, üretimleri için seçilen boşluklar zaten çakıl biçiminde bir nihai ürüne benzediği için kimi zaman "çakıl aletleri" olarak adlandırılır.
  
  oldowan aletlerini hangi hominin türlerinin yaptığı ve kullandığı kesin olarak bilinmiyor. ortaya çıkışı genellikle australopithecus garhi türüyle ve gelişimi de h. habilis ve h. ergaster gibi erken homo türleri ile ilişkilendirilir. erken homo erectus, oldowan teknolojisini miras almış ve bunu 1,7 milyon yıl öncesinden başlayarak aşölyen endüstrisine dönüştürmüştür.