mehmet emin derviş paşa

• 1817-1880 yılları arasında yaşamış olup osmanlı devlet adamı, askeri ve aydını olan önemli bir şahsiyettir.
  
  ilk önce aydın kişiliğini incelersek karşımıza fizik alanında usul-i hikmet-i tıbbiye adlı eser ve kimya alanında usul-i kimya adlı eser çıkmaktadır. bu eserler eğitim tarihimizde yazılmış olan ilk fizik ve kimya kitaplarıdır. ayrıca bunların yanında osmanlı devleti tarafından ingiltere ve fransa'ya öğrenim için gönderilmiş ve osmanlı'da kurulan darülfünun kurumunda fizik ve kimya derslerini veren kişi olmuştur.
  
  devlet adamlık ve askeri kişiliğine gelirsek ilk önce mirliva(tuğgeneral) rütbesine yükseliş hikayesine değinmek istiyorum. kendisi küçük yaştan itibaren askeri okullardaki başarılarıyla miralay(albay) seviyesine kadar yükselmiştir. 1846 yılına geldiğimizde resmi bir tören sırasında padişah huzurunda hidrojenle dolu balon uçurtmasıyla mirliva rütbesine yükseltilmiştir. 1848 yılında usul-i kimya eserini yazmasıyla da feriklik(korgeneral) rütbesine erişmiştir. feriklik rütbesiyle ilk önce osmanlı-iran sınırında yaşanan sınır sorunlarının çözümü için bölgeye gönderilmiştir. dört yıl burada kalarak sınırda yaşanan sorunları detaylıca tahdid-i hudud-u iraniyye’ye dair lahiya adlı raporla padişaha sunmuştur. bu rapor ileri ki yıllar da çözüme kavuşan osmanlı-iran sınırı için belirleyici olmuştur.
  diğer bir askeri başarısı ise 1866 yılında 4. ordu müşiri(mareşal) sıfatıyla çukurova, kozan civarlarındaki aşiretlerin ortaya çıkardığı fırka-i ıslahiye isyanına karşı harekete geçip bölgede kontrolü sağlamıştır.
  
  son olarak osmanlı ve cumhuriyet dönemlerinde önemli kadın edebiyatçı ve gazetecisi, nazım hikmet'in ilk aşkı ve fosforlu cevriye karakterinin yaratıcısı olan suat derviş'in mehmet emin derviş paşa'nın torunu olduğunu da dipnot olarak belirtmek isterim.
• türkiye'de çağdaş kimya derviş paşa ile başlamıştır. 'kimyanın elemanları' adlı eseri ülkemizde basılan ilk kimya ders kitabıdır.