meşruiyet

• hukuka uygun olanin kamu tarafindan da desteklenmesi, kabul edilmesi.
• me$ruiyet, genel ve kaba bir weberci anlayisla, yonetilen halkin yonetici sinifin yaptiklarinin kabullenilebilir ve desteklenebilir olmasina inanmasidir. dolayisiyla bir ic politika konusudur. toplum sozlesmesi kavrami cercevesinde her iki tarafin da yer ve haddini bilecegi dusunulur. kavram, sonralari, ba$ta jeremy beetham olmak uzere pek cok siyasetbilimci tarafindan incelenmis, max weber'in zayif mesruluk temelleri zamanla gelistirilmistir, ancak temel prensip, yani iktidarda olan siyasi rejimin onaylanmasi kavrami, degismemistir.
  bati dunyasindaki gelisime tarih acisindan bakinca, mesruiyet kavraminin yoneticinin mesruluguna kimin karar vereceginin farklilasmasiyla degistigi gorulebilir. ilk basta papa ve guclu baronlar, ardindan daha genislemis bulunan aristokrasi, ardindan zengin ama soylu olmayan siniflar, ardindan ust-orta sinif, ardindan orta sinifin devami, ardindan i$ciler, ve son olarak da kadinlar ve 18 yasin uzerindeki hemen herkes, mesruluga karar verenler grubuna dahil olmu$tur. soguk savas doneminde bu duruma abd ve sscb yonetimlerinin bakis acilari da katilmistir. yeni dunya duzeni'ndeyse, birlesmis milletler'in destegi aranmis ve uluslararasi mesruiyet kavrami ortaya atilmistir.
  sosyalist sistemde, mesruiyet, burokrasinin politburoyu ve partiyi, parti ve politburonun da burokrasiyi mesru algilamasi uzerine kurulu olup, zaten ust duzey burokratlar ve ust duzey parti yoneticileri ayni kisiler olduklarindan ortaya bir sorun cikmadan, "duzenimiz mesrudur" denilebilmistir.
  kaldi ki, mesruluk sadece hukuka uygunluga dayanmaz. yonetilenlerin, onemli kurumlarin, bazen di$ faktorlerin yasal olup olmadigina bakmadan bir duzenin (veya kurumun, kararin) mesruiyetine inanmasi yasalligin onundedir. ayrica, sadece bir rejimin degil, cekoslovakya'nin cek ve slovak cumhuriyetlerine ayrilmasi veya eta'nin inatla bir bask devleti istemesi orneklerinde gorulebilecegi gibi, ve haliyle tum ayrilikci (separatist) gruplarin iddia ettikleri gibi, bir devletin varligi ve egemenliginin mesrulugu da tartisilabilir.
• (bkz: meşruiyet krizi)
• kelime anlamı olarak, en temel bağlayıcı kurallar manasındaki şeriat'a uygunluk, geçerlilik şeklinde düşünülebilir. günümüz kullanımında ise doğal hukuka ya da kamu vicdanına uygunluk olarak da anlaşılabilir. örneğin devlet dairelerinde sınavsız, torpille, açıktan atamayla işe başlamış insanların durumu ilgili yasa ve yönetmeliklere bağlı olarak hukuki olabilir ama meşruiyeti tartışmalıdır, çünkü kamu vicdanında kabul görmezler.
• (bkz: legitimacy)
• bir eylemin başka bir yetke tarafından onaylanması meşruiyet demektir. ancak o eylem bizzat eyleyenler tarafından onaylanıyorsa, eyleyenler kendisilerini bu konudaki en üst yetke olarak görüyorsa, başka bir onaya ihtiyaç duymuyorsa, kimseye zarar vermeseler bile devlet ya da başka iktidarlarla çatışmaya girmeleri kaçınılmazdır.
  
  çatışmayı kazanana kadar eyleyenin eylemleri gayr-i meşrudur, zaferden sonra ise hukuğu tekrardan yazacakları için meşru eylemlerin tarifi tekrar değişir.
• öz türkçesi yasallıktır.
• nuray mert'in akp'nin meşruiyeti üzerinden başlattığı tartışmaya gökhan özgün'ün getirdiği farklı bakış açısıyla; partiler üzerinden iki farklı yazar gözüyle değerlendirilmesi yapılmıştır.
  gökhan özgün'ün getirdiği eleştiriyi tek taraflı yapmama becerisi, bakış açısı da beğenilmeyecek gibi değildir.
  
  nuray mert'in yazısı için- http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=246776
  gökhan özgün'ün yazısı için- http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247020
• yönetici kesimin eylemleri iyi sonuç vermişse, misal kazanılan bir kurtuluş savaşı, çözüm bulunmuş işsizlik, güçlendirilen bir endüstri veya artan refah seviyesi halkın gözünde bir meşruiyet yaratabilir.
  bundan başka, uzun süren bir yönetim dönemi yani alışkanlık da bir meşruiyet kaynağıdır. burada yönetici veya yöneticilerin tecrübesi meşru olduklarına dair bir imaj bırakır halkın kafasında.
  din, ırk ve hatta cinsiyet dahi bir meşruiyet kaynağıdır. güney afrikalı beyazlar için zamanın ulusal partisi etnisite üzerinden meşrudur. daha güncel bir örnek barack obama'nın başkanlığı'nın bazı güneyli yobazlarda yarattığı endişedir. hıristiyan ve beyaz ülkeye müslüman (?), zenci başkan.
  son olarak en yaygını ise prosedüre dayalı meşruiyet. demokratik seçimlerle iktidar olmuş bir parti, tahtını babasından miras almış bir kral veya merkez komitenin belirlediği komünist parti genel sekreteri tamamı bürokratik bir meşruiyete dayandırır kendini.
• sözlüğe girdiğiniz entrylerin kendini bilmez gammazlar tarafından gammazlanması sonrasında moderatörlerin entryinizi legal bulması durumudur.
  bu durumda entryinizin meşruiyeti var demektir.