mantıvar

• ruhi sudan bir halk turkusudur.
  
  ey mantıvar mantıvar
  mantıvarır vakti var
  mantıvara gelenin
  cennette beş tahtı var
  
  mantıvarım açıldı
  korkuları saçıldı
  anasına müjd'olsun
  kızın bahtı açıldı
  
  ey hezine hezine
  kürkü düşmüş dizine
  oturmuş yol üstüne
  kimse bakmaz yüzüne
  
  söğüde yılan aktı
  dalını kıra kıra
  bana bir yiğit baktı
  terini sile sile
  
  karşıda koyun kuzu
  kıvrım kıvrım boynuzu
  yok demem, yoksul demem
  yiğide verin kızı
  
  mantıvarım ağvan ol
  kaza bela savan ol
  ne gelene yüz çevir
  ne gideni kovan ol
  
  mezdeğinin güründen
  ok işlemez püründen
  bir incecik nur doğmuş
  muhammed'in nurundan
• (bkz: mantı)
  (bkz: var)
• umut ve yasam turkuleri albumunde sadik gurbuzden dinleyebilirsiniz
• ruhi su’nun ankara’nın taşına bak albümünde, dalgacı babamın da biz mantı açarken söylediği türküdür.
• yakın zamana kadar iç anadolulu rum veya türk kızları her 23 haziran'da toplanır, tarladaki buğday başaklarına kendilerini simgeleyen beyaz, sarı, kırmızı ipler bağlardı. hangi başak daha çok büyürse, o başağın sahibi kızın evleneceği düşünülürdü. sonra bir küpün içine yüzüklerini koyarak otlarla ağzını kapatır, küpe su doldurup bir evde toplanırlardı. evde sıra ile türkü söyleyerek küpten bir ot çeker ve sıradaki türküyü küpten kimin koyduğu ot çıkarsa onun şansına sayarlardı. her türküye aralama olarak da ezgisi olan şu dörtlüğü bağlarlardı:
  
  ey mantıvar mantıvar
  mantıvarın vakti var
  mantıvara gelenin
  cennette dört tahtı var
  
  mantıvar geleneği makedonya'nın müslüman köylerinde halen devam etmektedir. ismi ise martufal olarak geçer. martufal günlerinde söylenen şöyle bir mani vardır:
  
  martufal başi misın
  cevahir taşi misın
  gel bir mani söyleyim
  cebinde taşin misın
  
  makedonya'da ivalandovo'ya bağlı çalıklı köyünde yaşayan yaşlı ibrahim aga'nin, martufal ile ilgili matrak bir hikayesi var:
  "eskiden martufal zamani geldi miydi, yaramaz delikanlilar kizlarin küpünün yerini öğrenip, senin kısmetin budur deyi küpe pislerlerdi.
  
  kaynak
  atlas dergisi
  100 nolu sayı, makedonya bölümü.
• yaşar kemal'in üç anadolu efsanesi adlı kitabında, karacaoğlan bölümünde geçer.
• yaşar kemalin üç anadolu efsanesi kitabında karacaoğlan bölümünde mantıvar açma türküleri ile ilgili bir kısım bulunmaktadır.