mşatta sarayı

• http://derinsular.com/…lin-notlari-5-msatta-sarayi/
• bunun en özgün büyük giriş kapısının iki yanındaki beşgen kulelerin alt bölümleri, pergamon müzesi, berlin'deymiş. osmanlı ne kadar değerli eser varsa, hepsini hediye etmiş alamana vaktiyle. bu ne ya? bergama hadi ilkel dinlere ait bir eserdi diyelim. müslüman yapısını-emevi dönemi eseridir- ne diye verirsin? tabii müslüman yapısı olduğunu biliyor muydular? sorusu takılıyor beynime.
• ürdün'de bulunan bir emevi sarayıdır. amman'a 22 km mesafededir ve 8. yüzyıl ortalarında yapıldığı tahmin edilmektedir.
• ürdün nehri’nin doğusunda, şam'a yaklaşık 200 km mesafede bulunan bir saray yapısıdır. saray kompleksi son derece özenli taş işçiliği ile yapılmış bir duvarla çevrilidir. köşelerde yarım yuvarlak kuleler ve güney kenarında ise büyük bir giriş kapısı yer alır. kare planlı yapı içeride güneyden kuzeye doğru eşit ölçülerde üç bölüme ayrılmıştır. emevi saraylarının en önemlisi olan yapının inşa tarihi birtakım tartışmalara yol açmış ve bazı bilim adamları bu sarayı islamiyet öncesi döneme ait olarak düşünmüşlerdir. ancak sarayda namaz kılmak için düzenlenmiş mihraplı bir salonun bulunuşu mşatta'yı emevi halifelerinden ıı. velid'in tamamlanmamış bir eseri olduğu düşünülmektedir.
  
  güney cephe ortasındaki kapıdan girilince sağında ve solunda uzunca birer oda bulunan 17.40 metre derinliğinde ve 9.23 metre genişliğinde bir giriş dehlizinden geçilerek geniş bir salona ulaşılır. bu salon bir kapı ile ortadaki avluya açılır. avlunun sonunda ikinci bina kütlesi yer almaktadır. bu yapının ortasında planı son derece dikkate değer bir salon^* vardır. yapının ön yüzünde biri^* büyük olmak üzere avluya açılan üç kemerli kapı arasındaki üç nefe geçişi sağlar. kare şeklinde bir salonla sonuçlanan orta nef sağ, sol ve arka cephede yarım daire formu üç absidle genişletilmiştir.
  
  roma hamamlarına yabancı olmayan bu üç dilimli salona bizans dünyasının çeşitli yerlerinde, kuzey afrika ve mısır'da rastlandığı gibi suriye'de de rastlanır. ancak bu plan özellikle mısır'da burada olduğu gibi üç nefli bazilika ile birleşmiştir. bu durum meşatta sarayı'nın plan tasarımında mısırlı mimarların çalışmış olduğu kanısını uyandırır. büyük bir kısmı berlin'de pergamon müzesi'nde bulunan oyma tezyinat^* girişteki iki kule ve ön cephe üzerinde toplanmış olup islam sanatı'nın ilk döneminde süsleme sanatlarının gelişimini inceleyebilmek bakımından önemli bir hareket noktası oluşturur.
  
  yan yana konmuş üçgenleri dolduran bu oyma tekniğindeki süsler sarayın ön duvarlarında 40 metrelik bir şerit halinde uzanmaktadır. üçgenlerin ortasındaki altı yapraklı kabartma güllerin etrafında genellikle üzüm salkımları, asma yaprakları ve dallarının birbirini daireler halinde takip edişinden oluşan bir kompozisyon gelişmektedir. meşatta'daki alçak kabartmaların önemini oynadığı roldür.
  
  aslanlar ve grifonlar karşı karşıya durmaktadır. kuşlar yapraklı asma dallarına konmuşlardır. bu kabartmalarda pagan sanatının kentavroz ve sfenks gibi insan benzeri olağanüstü yaratıklar da görülür. unsurların çoğu helenistik sanatın dağarcığına aittir. üçgen ve gül motiflerinin her ikisi de sasani kökenlidir. üçgenlerin içerisinde merkezi bir madalyonun ortasına işlenmiş zengin çiçek motiflerine meşatta'dan önce hiçbir yerde rastlanmamaktadır. esas unsur üçgeni bezeyen kıvrım dallardır. hayvan bezemelerinin ise orta asya'dan gelmiş olması düşünülmektedir.