la vie devant soi

• romain gary'nin emile ajar takma adıyla yazdığı, orjinal adı "la vie devant soi" olan kitabı. tercümesi ("insanin önündeki hayat" gibi bir şey) biraz tuhaf olacağından belki, can yayınları (ilk görüldüğünde insanda "komünist propagandası mıdır acaba" sorusunu uyandıracak şekilde) kitabın içinde bir yerde geçen "onca yoksulluk varken" başlığıyla basmış (bir kitap için çok güzel bir başlıktır yine de bence). hissiyat yüklü, çok sevilesi bir kitap (bkz: etkilendigim kitaplar). annesi hayat kadını olan arap asıllı minik momo'nun ağzından böyle çocuklara bakan madame rosa'yla ilişkisini, yaşadıklarını ve hatırlayamadığım başka şeyleri anlatıyor. çok çocukça, içten, dogal bir dille yazılmış, romain gary'nin okuduğum diğer kitaplarına benzemiyor. filmi de çekilmiş 70'lerde, "madame rosa" adıyla, ama pek tutmamış sanırsam..
  şimdi tekrar okumayı çok istediğim, ama maalesef gidip geri gelmeyen (ve de sonsuza dek gelmeyecek olan), üstelik bulunması çok zor bir kitap.. aklımda özellikle kalan bir cümlenin şöyle bir parçası: "kaçmak diye bir şey yoktur, yalnızca orda olmamak için..."
• mesleğini boulogne ormanı'nda icra eden bir hanımın piçidir momo. anne baba bilmez ama çok da sıkılmaz bu duruma. reddedilmiş bir çocuk olmadığının, yaşamın bazıları için böyle zorlu, yoksulluklarla dolu olduğunu bilir. orospuları, uyuşturucuları, açlığı, ölümü ve yalnızlığı bilir. büyümeyi bekler, büyüyünce bir uçak kaçırmayı ya da bunun gibi büyük işler yapmayı düşler...
  momo marjinal değildir. deliliğin eşiğinde ya da düşkün filan da değildir. ucuz edebiyat hiç değildir. yine de okurken göz yaşartabilir.
• başucu olası kitap.
  
  "her şey o kadar büyüyor ki artık binden önce saymaya değmez"
  
  "acı çekmek yahudilerin tekelinde olan bir şey değil ya,yahudilerin dışındakilerin de ezilmeye hakkı var!" (bu soyledigi tek basina kotu duruyor ama oyle dusunmedigi konusunda uyaririm)
  
  "bana hep garip gelen gözyaşların doğmadan önce programlanmış olmasıdır.bu demenktir ki ağlayacağınız önceden saptanmış.bunu hiç düşündünüz mü?kendine saygısı olan hiçbir yaratıcı yapamaz bunu."
  
  diye geçiyor.
• momo kadina asiktir. kadin momoya. günlerce madame rosa'nin bitmez tükenmez merdivenleri çikilir, inilir.. sevgiyi iliklerinde hissettirir insana.. sicaciktir...
  
  derken momo'nun yalnizligi baslar.
  
  "...
  yere yattım, gözlerimi kapadım. ölmek için birtakım hareketler yaptım, ama çimento soğuktu, hastalanmaktan korktum. böyle bir durumda eroin alan bir sürü herif tanıyorum, ama ben mutlu olmak için yaşamın kıçını yalayacak değilim. yaşamı süslemek istemiyorum ben, bok yesin o. birbirimize karşı hiçbir şey hissetmiyoruz. yasal erginliğe kavuşacağım zaman televizyondaki gibi uçaklar kaçırıp, rehineler alıp, birşeyler istemek için tehditçilik yapacağım belki, henüz ne isteyeceğimi bilmiyorum, ama boktan bir şey olmayacak. esaslı bir şey olacak yani. şimdilik ne istemek gerektiğini söyleyemeyeceğim, profesyonel eğitimden geçmedim çünkü.
  ...."
  
  nefis..
• "doktor katz'in arkasindaki sominede bembeyaz kanatli bir yelkenli vardi. mutsuz oldugumdan gitmek istiyordum, baska bir yere, cok uzaklara kendimden uzaklara. yelkenliyi ucurmaya koyuldum, ustune biniyor, emin bie elle okyanuslari geciyordum. saniyorum ki ilk kez oracikta, doktor katz'in yelkenlisinde gittim uzaklara. o zamana kadar cocuk oldugumu soyleyemem gercekten. simdi bile istedigimde, doktor katz'in yelkenlisine binebilir, tek basima uzaklara gidebilirim. bundan hic bir zaman kimseye soz etmedim, hep oradaymisim gibi yapiyordum'
• daha yazmak icin 40 firin ekmek yemem gerektigini ogreten kitap..
• huzunlu guzel roman. duru, etkileyici bi anlatim bir cocugun!? agzindan. yazarin diger kitaplarina saldirma hevesi uyandiriyor.
  vivet kanetti tercumesi de gayet dogal.
  
  "... 'imdat' ve 'ne feci sey' diye bagirmaya koyuldular, ama daha once akil etmemislerdi bagirmayi, yasamin kokusu yoktur cunku."
• (bkz: simone signoret)
• (bkz: mucize var midir memet abla)
• momo madam rosa'ya neden korktuğunu sorar, cevap gelir "korkmak için insanın bir nedeni olması gerekmez momo" ve momo hiç unutmaz, duyduğu en doğru şey budur çünkü.
  
  momo'nun süper tespitlerine hayran bırakan kitaptır.