kukla yakmak

• bayrak yakmak ile birlikte hukumetlerin protesto edildigi eylemlerde yapilan $ey. genellikle devlet ba$kanin kuklasidir burada yakilan.
• voodoo bebegine karsi girisilen bir eylem oldugunda bir takim ruhani cabalara isaret eder.
• sanat tarihi ve politik ikonografinin ilgi alanidir. ingilizce effigy olarak tabir edilen bir kisinin heykel, resim, model, figur, bust, maske ve kukla bicimlerindeki gorsel temsillerinin ikonoklastik bir dusunceyle tahrip edilmesidir. turkce‘nin kukla yakmaya indirgedigi bu tarihsel eylem, gorselin temsil gucuyle ilgilidir. effigy olarak israrla uzerinde durulmasi gereken kelime, ilk basta kral ve soylularin mezarlarinda, olen kisilerin benzerligini temsil eden nesnelerdir. sanat kaygisiyla yapilmis eserlerden farklilik gosterir. genellikle de kabadir. ornegin, pieta bir heykeldir ama effigy degildir. ama bir mezarin uzerinde kilicla yatan tas adam veya tutankamon’un altin maskesi birer effigydir.
  
  ikinci asamada, yasamakta olan kisilerin fiziksel tasviri olarak da kullanilmaya baslamistir. bozuk para uzerindeki kral ve kralice figuru, hem kral ve kralice bu gorsel nesneler kisilerin benzerlerini hem de kisilerin sembolize ettigi siyasi, sosyal, kulturel olgulari da somutlastirir; (bkz: corporatio). bu sebeplerle bu gorsel nesneler ikonakinciligin (bkz: ikonakincilik) merkezinde bulunur. orta cag’da kral heykelinin kafasinin ucurulmasi, papa kuklalarin yakilmasi hatta bulunamayan idam mahkumlarinin bostan korkulugu bicimlerindeki tasvirlerinin linc edilmesi gibi siddet eylemlerinin de gosterdigi gibi bu gorsel nesneler hem temsil edilen kisiyi hem de temsil ettigi olguyu tahrip etme amacindadir. kral heykeli, kralin kendisi oldugu icin heykelininin kafasini ucuranlar, krala suikast etme gerekcesiyle de kafalarini kaybetmislerdir.
  
  bu orta cag gelenegi, maddi kulfetinin az olmasi ve uzak mesafelerde bile istenilen hazzi verebildigi icin gunumuzde de sikcikca kullanilir. ustelik eskisi gibi hukuksal yaptirimi da pek yoktur. eskinin cok katilimcili acik hava pornosu gunumuzde daha politizedir. karikaturize edilmis bir lider maskesine sovmek, bir sopaya gecirilmis formaya tukurmek, samandan yapilmis bir guy fawkes figurunu parcalamak, agaca asilmis bir troll figurunu dovmek, uzerine eksi sozluk yazilmis bir bez bebegi bicaklamak^* gibi ornekler kukla yakmak eylemiyle ayni siddet istegini doyurur. diger yandan bariscil protestolarda, anma torenlerinde bu tarz gorsel tasvirler kullanilir. ornegin, agaca asilmis bir zenciyi tasvir eden kukla, lince kurban gidenleri anma islevi gorur. bu nedenle kukla yakmak tabiri, bu koklu gelenegi tam olarak ifade etmez. cunku effigy kukla disinda baska gorsel nesneler de olabilir ve baska fiillerle de etkilesebilir. google gorsel aramaya effigy yazilarak, bu "kukla"nin degisik kullanim alanlari hakkinda fikir sahibi olunabilinir.