konsonant

• (müzik terimi) disonant olmayan, uyumlu.
• konsonans, ses uyumluluğu, birkaç tonun armonik bir birim oluşturacak şekilde birleşmesidir.
• müzikte bir dizinin kök sesi ile üçüncü, beşinci ve dördüncü sesleri uyum gösterir... tabi unison ve altıncı sesleri de unutmamak lazım..
• ses biliminde^* ünsüz. sembolü büyük "k"dir.
• ünsüz harf olarak öğretilen şey.
  
  affedersin dostum ama ünsüz harf nedir?
  
  ünsüz harf diye bir şey yoktur.
  her harf bir ünlüyle teleffuz edilir. ^*
  söz gelimi 'k' konsonantı ağızdan 'ke' ya da kalın olanı 'ka' olarak çıkar.
  
  yani türkçede ünsüz olarak adledilen harfler bir ünlü olmadan ses olarak ifade edilemezler.
  
  hede hödeler bir yana böyle bir giri girmenin ana temasına gelelim.
  konumuz kafiyeydi;
  
  şimdi ünsüzler ünlüler olmadan söylenemediğine yani ünsüzler de aslen ünlü...
  konsonantla kafiye yapılamaz ya da söylemek gerekirse konsonantlar ses olarak vokal değeri kadar vardır.
  
  türkçede her ne kadar çeşitli makalelerde diyalektlerde kullanılanlar dahil 19 kadar vokal olduğu tespit edilmiş olsa da genel kanı 12 tane olduğu yönünde. ancak açık e veya uzun a gibi kimi sesleri türkiye türkçesi işaret etmediğinden resmi olarak 8 tane vokal mevcut: a, e, ı, i, o, ö, u, ü.
  
  öyleyse bir konsonant da;
  ka, ke, kı, ki, ko, kö, ku, kü
  ak, ek, ık, ik, ok, ök, uk, ük
  
  evet, bir konsonant yaklaşık 16 farklı ses değeriyle ifade ediliyor. konsonantın sesletimi 16 farklı şekilde yapılabilir! konsonant tek başınayken bir ses değeri ifade etmiyor ancak vokal ile bir manaya kavuşuyor...
  
  kafiye mevzuuna geri döner isek;
  konsonantlar 16 farklı ses değerine kavuşabileceği için mantıken kafiyenin aynı ses değerine kavuşmuş olanlarla yapılması icap eder... farklı ses değerlerine sahip unsurlarla kafiye; uyak örülmesi imkanlı değildir!
  bir metni önden vokalli olan konsonantlarla kafiyelemek yani kapalı heceyle biten kelimelerle kafiye unsuru oluşturmak için yapılması gereken şey konsonantı önden gelen vokalin cinsine göre seçmek! üst dizedeki hecenin son sesi 'k' ise bunun sesletiminin yapılmasını sağlayan kılavuz vokalin türüne göre alt dizede de konsonantın kılavuzu aynı olması... üst dize -ık şekline bitiyorsa alt dize de -ık şeklinde bitmeli ki kulağa hitap eden bir kafiyelenme oluşsun.
  
  duruma vokal konusunda değindim...
  
  yarım kafiye olarak nitelediğimiz şey ancak sonu 'vokal' ile biten kelimelerle yapılabilir.
  sonu konsonantla biten kelimelerle yarım kafiye yapılamaz! yarım kafiyenin oluşturulabilmesi için kafiylendirilecek iki konsonantın da kılavuz vokali aynı olmalı kısaca kafiye her daim vokale bakıyor.
  ancak farklı kılavuz vokale sahip eş konsonantla biten kelimelerle örülmüş kafiye şemasına yeni bir adlandırma yaparak 'çeyrek kafiye' diyebiliriz. (bkz: çeyrek kafiye)
• "ses biliminde" diyip "fonetik" demek...
  
  ses bilimi: fonoloji
  ses bilgisi: fonetik
  dil bilimi: lengüistik
  
  dil bilimi alanında ünsüz sesler için kullanılan terimdir.