john macdonald kinneir

• iskoçyalı, east india company subayı, diplomat, seyyah. 1782'de linlithgow'da doğar. 1804'te madras'ta ( yeni adı cennai, hindistan), 1808-1809 yıllarında buşehr'de (iran) görevlendirilir. o sırada istihdam fazlası personel durumunda olduğundan seyahatlere imkan bulur. 1810'da bağdat'tan yola çıkıp musul ve diyarbakır'ı takip ederek istanbul'a gider. manisa ve izmir'i de ziyaret edip ispanya ve portekiz üzerinden ingiltere'ye geri döner.
  
  1813'te rusya ve iran üzerinden hindistan'a ulaşmak amacıyla stockholm'e hareket eder; fakat fransızlar moskova'dan çekilip güney hattını açık bırakınca polonya, avusturya ve macaristan üzerinden istanbul'a ulaşır. anadolu ve kıbrıs ziyaretinden sonra istanbul'a döner ve ermenistan-kürdistan üzerinden bombay'a ulaşır.
  
  1824'te iran şahı, türk kaçar imparatoru feth ali şah kaçar'a elçi olarak gönderilir. şah'ın huzuruna 1826-1828 iran-rus savaşı sırasında tebriz ile bakü arasındaki eher'de çıkar. iran, tahran antlaşmasına dayanarak ingiltere'den para desteği istese de kinneir saldırganlığın iran'dan kaynaklandığını gerekçe göstererek bu yardımı desteklemez.
  
  1827'de, kinneir iran'dayken ruslar erivan kalesine saldırırlar, bir rus bölüğü tebriz'e girer. şah'ın sadrazamı ali yar han şah'ı terk edip barış sağlamak isteyen kinneir'le birlikte ali bengloo'ya kaçar. ruslar kinneir'in arabuluculuğunu kabul edip 1828'de iran'la türkmençay antlaşması'nı imzalarlar. bu antlaşma ile iran toprak ve nüfuz kaybeder. kinneir 1829'da iran tarafından güneş ve aslan madalyası ile ödüllendirilir ve knight bachelor unvanı alır. 1830'da vefat edene dek tebriz'de elçi olarak kalır. kinneir'in ölümünün ardından şah tarafından 3 aylık yas ilan edilir.
  
  yayımlanmış eserleri:
  
  * iran atlası (londra, 1813), (gazetteer of persia).
  
  * 1813–14 anadolu, ermenistan, kürdistan seyahatleri; büyük iskender'in ve on bin kişilik yunan ordusunun marşları hakkında açıklamalarla birlikte (londra, 1818); narrative of travels in asia minor, armenia, and kurdistan in 1813–14, with remarks on the marches of alexander the great and of the ten thousand greeks).
  
  __________
  wikipedia.org'daki "john macdonald kinneir" (ingilizce) sayfasından çevirmeye çalıştım.
• 1813–14 anadolu, ermenistan, kürdistan seyahatleri'nde (arrative of travels in asia minor, armenia, and kurdistan in 1813–14) adana ve çevresi de dahil olmak üzere pek çok anadolu yöresi hakkında bilgiler vermiş. kitabın türkçeye çevrildiğine dair bir bilgiye rastlayamadım.