iyon düzeni ^*

• (bkz: dor duzeni)
• zarif iyon sütunları, bazı eleştirmenlerce kadınımsı olarak tanımlanmıştır. bu durum, romantik devrin eleştirmenlerinin değişik düzenlere, insanlara özgü bazı özellikler yakıştırmaya girişmesiyle ortaya çıkmıştır. dor düzeni erkeksi olarak değerlendirilirken, hemen hemen onunla aynı dönemde gelişmeye başlayan iyon düzeni daha zarif fakat daha az kullanışlı olduğu için, kadınımsı yaratılışlı olarak kabul edildi. aslında bu iki düzen arasındaki ayrılık, sütunların ve özellikle de sütun başlıklarının ele alınışında kendini gösterir.
  
  iyon düzeninde sütun başlıklarında kıvrık kısımlar (volüt) bulunurdu. görünüş olarak iki ucu içeriye birbirine doğru kıvrılmış ortası düz bir kağıt tomarını (ya da koç başını) andırırdı. ayrıca her başlık çok zarif süslenmiş bir halka ya da bilezik ile desteklenirdi. ve sütunlar birer kaideye otururdu.
  
  tipik bir iyon frizi, metop ve üçüzyivlerle kısmen bezenmiş olan bir dor frizinin aksine, tamamen süslenmiş olurdu. iyon düzeninde friz yapıyı tamamen sarar ve baştaban da herbiri aşağıdakinden daha çıkıntılı, 3 yatay şeride bölünürdü. dor düzeninde ise baştaban tek bir taş bloktan yapılan düz bir parçaydı.
  
  iyon düzeninde, dor düzenindekinden daha derin olan yivler eliptik değil yuvarlak şekillidir. daha da önemlisi bu yivler dor sütunlarındaki gibi bıçak sırtı inceliğinde çizgilerle değil dar ve düz silmelerle birbirinden ayrılırdı. iyon sütunlarında entasis denilen belirgin şişkinlik daha güç farkedilirdi.
• iyon sütun gövdeleri dor gövdelerine oranla daha ince uzun ve yivlidir. bina köşeleri için özel sütun başlıkları yapılmıştır. normal bir iyon başlığının ön yüzeyinde iki volüt=helezon ve aralarında yumurta ve yaprak frizler bulunur. volütlerin yan yüzeyleri aynı zamanda başlığında yan yüzeylerini oluştururlar. iyon başlıklarının yanında anadolu'da sadece yaprak dizilerden meydana gelen yuvarlak başlıklar ya da yaprak dizili bir kaide üzerinde dikine duran iki iri kıvrım ve bunların arasını dolduran gösterişli bir palmetten ibaret başlıklarda kullanılmıştırki, bu sonunculara en çok aeol bölgesinde rastlandığından aeol başlıkları adı verilir.
  http://imageshack.us/…to/my-images/52/1001321w.jpg/
  http://imageshack.us/…o/my-images/651/1001323j.jpg/
  http://imageshack.us/…o/my-images/818/1001434w.jpg/
• antik mimarlıkta kullanılan bir biçim düzeni. iyonya'da geliştirildiği için bu adla anılmıştır. iyon sütunları düz bir kaide yerine, silmeli kaideye oturur. bunlar dor sütunlarına kıyasla, ince ve uzundurlar. sütun başlığı volüt denilen iki helezonik kıvrımla bezelidir.
• antik çağ mimarlığında kullanılan üç temel düzenden biri olan ion düzeni, sütun başlarının iki yana doğru volüt^* adı verilen kıvrımlar yapılarak bir kaide üzerine oturtulduğu düzendir.
  temelden krepidomaya^* kadar olan kısmı dor düzeniyle aynıdır ve kaidenin altından sütunun üstüne kadar olan yükseklik, sütunun en alt kısmının çarpımının dokuz katı kadardır. ion düzeninde sütunlar stylobata^* değil, bir kaide üzerine otururlar ve bu kaide yarım çap yüksekliğindedir.
  
  m.ö. 7 ve 6. yüzyılda önce ismini aldığı batı anadolunun ionia bölgesi’nde, kısa bir süre sonra da ege adaları ve doğu yunanistan’da ortaya çıkmıştır.
  söz konusu düzen, kısa bir süre içinde kendine özgü tektonik yapısına ve unsurlarına ulaşmış, mö.6. yüzyılda, başta düzene adını veren ionia bölgesi ve ege adaları’nın önemli merkezlerindeki büyük boyutlu tapınaklarda uygulandığı, sonrasında tüm kıta yunanistan da dahil olmak üzere
  geniş bir coğrafyaya yayıldığı söylenmektedir.
  
  ion düzeni, tapınaklar başta olmak üzere,
  stoa, gymnasium, odeon, tiyatro vb. kamu binalarının cephe düzeninde; sütunlu
  caddelerde, atriumlarda, peristilli avlularda ve anıt heykel kaidelerinde tercih edilmiştir.
  
  1-volüt: eski yunanistan'da sütunların süslenmesinde kullanılan sarmal biçiminde kıvrımlara verilen ad.
  2-krepidoma: genellikle 3 basamaklı merdiven
  3-sylobat: sütunların oturduğu bölüme verilen ad.
• (bkz: volüt)