havacılık terminolojisi
-
(bkz: civa)
-
(bkz: niner)
-
-ini$ izni istiyorum kule...
-olumsuz...
-4 numarali piste insem?..
-hah bak o olumlu canımcim..yumu$ak ini$ yap..tekerlekleri zedeleme..
-anla$ıldı.. -
-
havacılık konularındaki terimler. örn: yan rüzgar, deltakanat vb...
-
havacıların aşina olduğu terimlerdir.
a
a/a air to air / havadan havaya
aac army air corps / havadan indirme birlikleri
aae above aerodrom elevation / havalanı üzerinde yukseklik
aai angle of attack indicator / hücüm açısı göstergesi
aaib air accidents investigation board / uçuş kazaları araştırma birimi
aal above aerodrom level / havaalanı seviyesinden yükseklik
aam air-to-air missile / havadan havaya füze
aar air-to-air refuelling / havada yakıt ikmali
aath automatic approach to hover / helikopter için havada asılı durmaya otomatik yaklaşma.
abn aerodrom beacon / havaalanı işaret ışığı
a/c aircraft / uçak
ac altocumulus bulutları
acas airborne collision avoidance system / havada iken çarpışmayı önleyici sistem
acc area control centre / (hava sahası) bölge kontrol merkezi
acms aircraft condition monitorig system / uçak durumunu kontrol ve muyane sistemi.
acr aerodrom control radar / havaalanı kontrol radarı
acz aerodrom control zone / havaalanı kontrol bölgesi
ad airworthiness directive / uçuşa elverişlilik direktifi (uçaklar için) yetkili mercilerce setifikasyonundan sonra o tipe ait uçakların herhangi birinde meydana gelen bir arızanın diğer tüm uçaklarda da giderilmesi için tanınan süre ve yöntemleri içerir
adf automatic direction finder / otomatik yön bulucu radyo alıcısı bulunan mıknatıslı aygıt non directional radio verici istasyonuna doğru yönelerek istikamet beliritir
adi attitude director indicator / hal durum göstergesi uçakta pitch (yunuslama) ve roll (yuvarlanma) durumunu gösteren bir çeşit suni ufuk
adiz air defense identification zone / hava sahası tanımlama ve güvenlik bölgesi her ülkenin kendi sınırları boyunca yukselen hava sahası içine giren her uçağın güvenlik gerekçesi ile kimliğinin belirlenmesidir
adr accident data recorder / kaza verileri kaydedecisi
ads automotic dependence surveillance / uçaklarda bulunun gps gibi cihazlar yardımı ile personel mudahalesi olmadan hava trafik kontrolüne durum bilgisi aktarılması
aew airborne early warnig / havadan erken uyarı sistemi
afb air force base / hava kuvvetleri üssü
afcs automatic flight control system / otomatik uçuş kontrol sistemi bir tür gelişmiş otopilot
afi assistant flying instructor / yardımcı uçuş öğretmeni
afis aerodrom flight information sistem / havaalanı uçuş bilgilendirme sistemi
agate advanced general aviation transport experiment / nasa tarafından yürütülen genel havacılığı geliştirme ve yenilik çalışmaları
afrp aramid fibre reinforced plastik / aramid iplikli güçlendirilmiş plastik
afs aerodrom fire service / havalanı itfaiyesi
aftn aeronautical fixed telekominications network / yerde konuşlandırılmış uçuş planı meteoroloji bilgilerini yayınlayan iletişim havacılık iletişim ağı
ag air to ground / havadan yere
agl above ground level / yer seviyesinden yükseklik
ah artificial horizon / suni ufuk
ahrs attitude-heading referance system / gayro ve acclelerometerden aldığı verilerle istikamet ve durum bilgisi veren cihaz
ai attitude indicator / durum göstergesi
aiaa area of intense aerial activity / yoğun hava aktivitesi olan hava sahası (askeri)
aic aeronautical information circular / caa tarafından yayınlanan havacılık geniş kapsamlı bülteni
aip aeronautical information publication / her ülkenin kendi sivil havacılık kurumunca basılan havacılık esasları (mevzuatı)
aiz aerodrom information zone / havalanı bilgilendirme bölgesi
alcm air lounched cruise missile / havadan atılan cruise füzesi
alerfa alert phase of search and rescue / arama kurtarma çalısmasının alarm bölümü.
als aerodrom lighting system / havalanı aydınlatma ışıkları.
b
bbj boeing bussines jet / boeing in özel iş jeti 737 bazlı
bbw brake by wire pilot / frenleme emrinin tekerleklere hidrolik veya mekanik olarak değilde elektrik kablosu ile iletilmesidir
bcn beacon / işaret verici
bcp break cloud procedure / buluttan çıkış prosedürü
bcpl basic commercial pilot licence / temel ticari pilot liansı
bfl balanced field lenght / bir uçağın v1 hızında motor arızasına maruz kalsa da 50 ft kadar tırmanabileceği yeterlikte pist uzunluğudur
bfo beat frequancy ossilator / uçaklarda kullanılan otomatik yön bulucularda gidilecek beaconu belirlemeye yarayan sesli düzenek.
bkn broken cloud / 5 ten 7 oktaya kadar olan bulut kalınlığı
bow basic operating weight / temel işletme ağırlığı ekipmanlar yakıtı ve pilotu dahil yüksüz olarak.
brg bearing / yöneliş bir uçağın yatay (ufki) doğrultusu pusula derecesi le ifade edilir.
b-rnav basic area navigation system / bir uçağın gps vor dme olmadan uçuşun %95 inde artı eksi 5 nm den daha fazla rotadan sapmadan seyrini tamamlayacak şekilde ekipmana sahip olmasıdır.
brs ballistic recovery system / hafif uçaklarda hasar sonucu veya kontrol kaybında güvenli inişe imkan veren roket sistemi.
c
caa civil aviation authority / civil havacılık idaresi
cas calibrated air speed / düzeltilmiş hava sürati.
cat clear air turbulance / açık hava türbulansı
cavok ceiling and visibility ok / görüş uzaklığı ve tavan net en az 5 km görüş alanı en az 5000 feet bulutsuz yağışsız sis fırtına vesaire olmayan açık hava.
cavu ceiling and visibility unlimited / görüş uzaklığı ve tavan sınırsız. en az 10 km görüş uzaklığına sahip gökyüzü de tamamen bulutsuz olması gerekmektedir.
cca clamped closed aerodrom /hava trafiğine kapalı havaalanı
cd coefficient of drag / sürtünme katsayısı
cdu control display unit / kontrol göstergeleri tablosu
cfd computation fluid / dinamik akışkan dinamiğinin hesaplanması
cfi chief flying instructor / sorumlu uçuş öğretmeni
cfit controled flight into terrain / yere doğru kontrollü uçuş
cfrp carbon fibre reinforced / plastik karbonfiberle güçlendirimiş plastik
cg centre of gravity / yerçekimi ağırlık merkezi her uçağın cg si ağırlık merkezi farklıdır bu sınırları aşacak şekilde uçağın yüklenmesi durumunda kontrol etmek zorlaşır ve tehlikeye girer.
ch compass heading / pusula istikameti
ckd complitely knocked down / tamamen sökülmüş bir uçağın başka bir bir yerde monte edilecek şekilde iyice sökülmesi.
ci coefficient of lift / kaldırma katsayısı
cmatz combined air traffic military zone / birleşik askeri hava trafik bölgesi
c of a certificate of airworthiness / uçuşa elverişlilik belgesi
c of e certificate of experiance / deneyim belgesi hususi pilotlara özel testlerden sonra 13 aylık süre ile verilen belge.
c of p centre of pressure / kaldırma kuvvetinin uçağa etki eden noktası
c of t certificate of test / sınav setifikası
coo chief operating officer / baş işletme görevlisi
cpl commercial pilot licence / ticari pilot lisansı
cr counter rotating / genelllilke çift motorlu uçaklarda tork etkisinin gidermek içi motorların dönüş yönünün birbirine zıt olacak şekilde ayarlanmasıdır.
crm cockpit resource management / kokpit kaynaklarının idaresi
crp compulsory reporting point / zorunlu rapor verme noktası (uçuş esnasında pilotlar için)
crs course / uçağın gitmek istediği yatay doğrultunun pusala derecesi ile ifadesi.
crt cathod ray tube catod / ışın tüpü televizyon ekranları modern uçakların gösterge paneli.
c/s callsign / çağrı kodu
cta control area / kontrol bölgesi
ctp chief test pilot / şef test pilotu
ctr control zone / hava kontrol bölgesi
cvr cockpit voice recorder / kokpit ses kayıt cihazı
cw clok wise / saat istikametinde
cz control zone / kontrol bölgesi -
d
daais danger area activity information service / tehlike bölgesi aktivite bilgilindirme servisi
dac danger area crossing service / tehlike bölgesi geçiş servisi
dadc digital airdata computer system / dijital hava veri bilgisayar sistemi
db decibel / ses miktarı ölçü birimi
dct direct / doğrudan
dera defance evaluation and research agency / savunma değerlendirme ve geliştirme ajansı.
detresfa disstres phase of rescue / arama kurtarma çalışmasının tehlikeli anı
df direction finding / yön bulma havaalanı servisleri tarafından sağlandığı gibi uçaktaki ekipmanlarca da sağlanır.
dg directional gyro / yönlü cayro (ayrıca di ye bakınız)
dh decision height / karar yüksekliği bir alana inişte pilotun piste ne kadarlık bir alçalış oranı ile ineceğini pisti görüp göremediği inişi yapıp yapmama pisti kaçırırsa inişten vazgeçme prosedürlerinin nasıl uygulanacağına karar verilen yüksekliktir.
didirection indicator / yön göstergesi uçağın manyetik istikametini gösteren bir cayro aleti pusuladaki okuma hatalarından uzaktır, yalnız arada bir pusula ile senkronize edilmesi gerekmektedir doğru bir yön tayini için
dmedistance measuring equipment / mesafe ölçüm aleti yer ve hava kombinasyonlu bir aygıttır yer istasyonlarından alınan sinyaller ile uçaktan yer istasyonuna gönderilen sinyallerin hesaplamasını yaparak aradki farkı hesaplayarak mesafeyi verir ayrıca yere göre uçağın hızını ölçebildiği gibi tahmini varış süresini de gösterir.
dpdev-point / pusulanın sapma açısı
dvor doppler vhf omnidirectional range / ayrıntı içi vor a bakınız
dz dropping zone for parachuting etc. / paraşüt indirme, havadan yardım vs için uçaktan mühimmat ve birlik bırakma yeri.
h
h24 yirmidört saat boyunca hizmet
haa historic aircraf association / tarihi uçak cemiyeti
has hardened aircraft shelter / güçlendirilmiş uçak koruganı
hdg heading / baş istikameti uçağın burnunun göstediği doğrultunun pusula derecesi
hf high frequency band / yüksek frekans bandı 3-30 mhz arasında olup uzun mesafe haberleşmesinde kullanılır
hg basınç olçü birimi civanın sembolü
hial high intensity approach lighting / yüksek etkili iniş yaklaşma aydınlatması
hige hover in ground effect / helikopterler için yer etkisinde havada durma ige ye de bakın
hirf high intensity radiated fields / yüksek etkili elektromanyetik alan
hirta high inensity radyo transmission area / yoğun telsiz haberleşme alanı
hj sunrise to sunset / gündoğumundan gün batımına
hmd helmet mounted display / kaska monteli gösterge
hmr homer hf veya vhf / yön bulma istasyonu
hn sunset to sunrise / gün batımından gün doğumuna
hocac hands on throttle and cyclic / helikopterler için elller gazda ve kumanda kolunda uçaklar için ise hotas denir eller gaz kolu ve stick de ergonomik kokpit dizaynıdır pilotun iş yükünü hafifletir askeri amaçlı dır bilot elini kumanda kollarından ayırmadan telsiz habeleşmesini, hedef takibini, füze kitleme ve ateşlemesini yapabilir
hoge hover out of ground effect / yer etkisi dışında havada asılı durma helikopterler için
hpa hectopascal / hava basıncı ölçü birimi milibara eşit
hrs hours /saatleri
hrz helicopter restricted zone / helikoptere sınırlı alan
hud head up display / baş üstü göstergesi uçaktaki göstergelerin tüm bilgilerinin bir araya toplanıp projeksiyon sistemi ile ön cama yansıtılması böylece pilot camadan dışarı bakarken göstergeleri takip edebilir. asıl göstergeler ise hdd head down display olarak adlandırılır. -
e
eaa experimental aircraft association / deneysel (kendiyapım) uçak birliği
eadi electronic attitude director indicator / televizyon ekranlı durum göstergesi efis e de bakın
eat estimated approach time / tahmini yaklaşma süresi
ecm electronic countermeasures / electronik karşı önlem
ecu electronik control unit / elektronik kontrol birimi
edu elektronic display unit / elektronik gösterge ünitesi
eet estimated elapsed time / tahmini geçen süre
efas electronic flash approach light system / elektronik flaş aydınlatmalı yaklaşma sistemi
efato engine failure at take-off / kalkışta motor arızası
efis electronic flight instrument system / elektronik uçuş aleti sistemleri günümüzde bir çok uçuş göstegelerinin yerini ekranlı elektronik göstergeler almış adına cam kokpit denilen yeni bir tasarımın öncüsü olmuştur
egt exhaust gas temperature / ekzoz gazı sıcaklığı
ehsi electronic horizontal situation indicator / elektronik ahaki durum belirteci hsi ye de bakın
eicas engine indicating and crew alerting system / yeni nesil yolcu uçaklarında bulunan tv tüplü elektronik motor göstergeleri bir arıza durumunda personeli uyaran sistem
elba emergency locatation beacon aircraft / acil durum yer tesbiti yapan işaretçi uçak
elev elevation yükselme
elevon control surface of tailless aircraft / yatay kuruk stabilizesi olmayan delta kanatlı uçakların hem elevator (kaldıraç) hemde aileron (kanatcık) görevi yapan kontrol yüzeyi
elint electronic inteligence / elektronik haber alma
elt emergency locator transmitter / acil durum yer belirten verici cihaz uçağa monte edili bir çeşit radyo verici uçak bir yer çarpmasıyla veya denize iniş yapması (ditching) durumunda aktive olur ve arama kurtarma ekibine yerini bulması için sinyal gönderir
encoding altimeter: bir çeşit elektronik altimetre transponderle hava trafik kontrolüne veri ileterek uçağın yüksekliğini bildirir
erops extended range oprations / uzatılmış menzil operasyonları genellikle çift motorlu yolculuğun büyük bölümü su üzerinde geçen uçaklarla ilgili deyim
est estimated / tahmini
eta estimated time of arrival / tahmini varış süresi
etd estimated time of departure / tahmini kalkış süresi
ete estimated time en route / tahmini yolda geçen süre
etops extended range twin engine operations / çift motorlular için uzatılmış menzil operasiyonları
eurocontrol avrupadaki hava trafiğini düzenleme ve kontrol etmekle görevli 27 avrupa ülkesinin üye olduğu merkezi belçika ve hollandada olan kuruluş.
kaynak:
http://www.tayyareci.com/ -
f fahrenheit sıcaklık birimi
faa federal havacılık idaresi, amerikadaki sivil havacılık kuruluşu
fadec full authority digital engine control / tam donanımlı bağımsız dijital motor kontrol ünitesi
faf final approach fix / aletli iniş için yaklaşmaya başlanılan nokta
far federal aviation regulation / federal havacılık düzenlemesi mesela far-23 denince azami kalkış ağırlığı 12500lb yaklaşık 6000 kg kadar olan uçaklar hakkındaki düzenleme ve tescil kaideleri anlaşılır
fbl fly-by-light / pilot kontrol kumanda emirlerinin mekanik kablolar ile değilde fiber optik sistemlerle ilgili kumanda yüzeylerine iletilmesidir
fbw fly-by-wire / pilotun kumanda emirleirinin konrol yüzeylerine mekanik bağlantı yerine elektrikle iletilmesidir
fcl flight crew licencing / uçuş personeli yetkilendirme
fcst forecast / hava tahmini
fdr flight data recorder / uçuş veri kaydedicisi kolay bulunsun göze görünsün diye turuncu renkte olmasına rağmen adına karakutu denilen içinde uçağın uçuş parametrelerinin muhafaza edildiği (yükseklik, hız, yönü vb gibi) bir kaza sonrasında incelemek üzere kaydedilen kutu
feather of a proppeler: genellikle pervaneye ait bir özellik kalkışta ve tırmanışta performans arttıracak şiekilde pervane açısının değiştirilesi veya düz uçuşta sürat yapmak için gerekli ayarlamayı yapmaya yarayan bir özellikle ayrıca motorlu glider larda pervane içeri katlanabilir
few few cloud / az bulutlu 1-2 oktas
ff fuel flow / yakıt akışı
ffps free fall parachuting site / serbet düşme paraşütle atlama sahası
final final approach: son yaklaşma inişi son aşamasıdır ve piste yaklaşık 4 nm (7.2 km) kala dan itibaren başlayan aşamadır
fic flight information center / uçuş danışma danışma merkezi
fir flight information region / uçuş bilgilendirme merkezi
fis flight information sevice / uçuş bilgilendrirme servisi
fj fast jet / hızlı jet (askeri)
fl flight level / uçuş seviyesi standart atmosfer basıncına ayarlanmış (1013.2 mb) altimetrenin göstediği irtifa değerinin foot cinsinden yüzdelik ifadesi. yani fl 330 demek 330x100=33000 feet demektir aynı şekilde 9000 feet fl90 olarak ifade edilir
flag warning signal in certain flight instrument: bazı seyrüsefer aygıtlarında aletin yeterli doğrulukta çalışmadığını veya yer istasyonundan alınan sinyallerin yeterli olmadığını belirten ikaz işareti
flameout combustion failure in a tirbune engine: türbinli motorlarda motorun ateşleme arızası güç kaybı ile neticelenen motor durması
flaperon: control surface acting as flaps and aileron / hem flap hemde kanatçık olarak görev yapan kumanda yüzeyi
flat rating: türbinli yada turboshaft motorlarda deniz seviyesinden yüksek irtifalara kadar sabit güç üretmesini sağlayacak şekilde rolanti ve motor güç ayarlamsı
flicker effect nausea, vertigo effect: dönen pervanelerin günışığında yansıyan parlamalarına bakmak sonucu oluşan baş dönmesi deniz tutması veya göz kamaşması etkisi
flir forward looking infrared / ileri bakışlı kızıl ötesi alıcı
flpfm foot launched powered flying machine / motor takviyeli insan koşmasıyla, havalanan bir çeşit paraşüt paramotor
flt flight / uçuş
flutter: unstable oscillation of an aerofil surface in flight which can lead to catastrofic airframe failure / uçağın dış uçucu yüzeylerinde meydana gelen kararsız-rastgele titreşimler (uçağın harabiyetine yol açabilir)
fm frequancy modulation / bir çeşit radyo yayın sistemi
fmc flight management computer / uçuş yönetim bilgisayarı genellikle yolcu uçaklarında bulunan gidilecek limanlar rotalar varış satleri vs gibi bilgilerin bulunuğu otopilotla birlikte çalışan pilotun iş yükünü azaltan sistem
fms flight mnagement system / uçuş idare sistemi
fo first officer / yardımcı pilot
fob fuel on board / uçağımda yakıt var (acil iniş yapma durumunda yangın tehlikesine karşı gerekli tedbirlerin alınacağını hatırlatır)
fod foreign object damage / yabancı madde hasarı
fpl filled flight plan uçuş planı doldurulmuş
fpm feet per minute / dakikadaki feet (30.8 cm) sayısı tırmanma ve ya alçalma oranı ölçüsü
free call: atc statement advising to pilot change frequency when ready / pilota hazır olduğunda frekans değiştirebileceğini belirten kontrolör mesajı
frtol flight radiotelephony operator licence / uçuş telsiz kullanıcı belgesi her havacı için gereklidir
fs fractotratus cloud (bulutu)
ft feet (30.8 cm lik ölçü birimi)
fto flying training organization / uçuş eğitim organizasyonu
fwf firewall forward / ateş duvarı (motorla kabini) ayıran bölme
kaynak:
http://www.tayyareci.com/ -
h/p holding point.pistin başındaki bekleme noktası.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap