habiru

• sümerce: saggaz (izinsiz geçenler)
  antik mısırca: shasu (güney çölü göçebeleri (medyen, kabil, edom...)), shutu (göçebeler)
  ibranice: ivri (geçenler, kurtulanlar)
  
  "yağmacılar", "kasaplar", "paralı askerler", "dokunulmazlar", "göçebeler", "çobanlar"... gibi anlamlara gelebilen kenanca bir sözcüktür. muhtemelen tek bir ulus değil birçok ulustan oluşan yerlerinden edilmiş göçebe topluluktu. ibranilerin, habirular arasından çıkan bir ulus olması kuvvetle muhtemeldir. tabi ki tek kaynağımız amarna mektupları ( https://en.wikipedia.org/…marna_letters?wprov=sfla1 ) olduğu için tahminde bulunamıyoruz.
  
  habirular, kenanlıların çiftçi hayatlarına ayak uydurup kenanlıların yerine geçtiler (muhtemelen). bundan sonrası israiloğulları tarihi oluyor, kenan tarihi biterek.
• kemi dönemi yani antik mısır’ın eski krallık döneminin en güçlü döneminde sümer’e gelip yerleşen, öncesinde mısır’da yaşamış olan insanların konuştuğu dil. (ibranice)hebrew’in eski hali olduğu söylenir ve habiru, ibranice’den farklı olarak semitik bir dil olmayıp mısır içinde bir kesimin günlük işlerinde kullandıkları dillerden birisidir. aynı zamanda o dili konuşan insan topluluğuna da habiru denilmekteydi.
  
  sümerlerin aksine, habirular tam olarak yerleşik düsene geçmemiş olup, avcılık, getir götür işleri, gibi işleri öğrenerek sümerlerin içinde karılıp gitmişlerdir.
  
  apiru olarak da anılan bu dil,ibraniler arasında aramca’nın yaygınlaşmasından sonra unutulduğu zannedilmiştir. amma ve lakin bunun doğru olmadığı, habiru’nun da o dönemlerde kullanıldığı öğrenilmiştir,
• (bkz: habirular), apiru, ibru, hebrew