gerda taro

• polonyalı kadın fotografçı. 1937'de ispanya'da bir kaza sonucu öldüğünde sevgilisi capa^* ile ispanyol iç savaşını fotograflıyordu ve 27 yaşındaydı...
• magnum photos kurucularından robert capa'nın gerçek anlamda sevdiği tek kadın. capa biyografisinde kendisi için şöyle yazılmıştır:
  
  --- spoiler ---
  bu defa sağ kurtulma şansımızın çok az olduğunu düşünüyorduk. bunun üzerine gerda ayağa kalkıp, "bundan kurtulamazsak hiç olmazsa müdahaleye hayır komitesi'ne gösterecek bir şeyimiz olur," diyerek uçakların fotoğraflarını çekmeye başladı.
  --- spoiler ---
  
  yine aynı kitaptan:
  
  --- spoiler ---
  özgürlüğünü kısıtlamayacak bir sevgi ihtimali sunduğu için gerda’yı bütün kadınlardan daha çok sevmiştir.
  --- spoiler ---
• robert capa'yı (çektiği fotoğraflardan ziyade) kıskanma sebebim.
• gerçek ismi gerda pohorylle olan, almanya doğumlu polonya yahudisi asıllı savaş muhabiri. ispanyol iç savaşı sırasında hayatını kaybetmiştir.
  iç savaş sırasında the little blonde nickname'i ile bahsedilirmiş kendisinden.
• soyadını taşıdığım kadın. cesur ve zarif. hakkında yazacak çok şey var ama kelimeler aldatıcı ve eksik kalır.
  
  alt j'nin taro adlı şarkısı da robert capa ile olan aşkı için yazılmıştır. gerda taro'yu bu şarkıya tapmamdan çok sonra öğrenmem de benim için çok manidardır.
• tam bir başarılı erkeğin arkasındaki kadın. elbette robert capa'nın etkileyici savaş foto-muhabirliğinin tüm kredisini kendisine yükleyemeyiz ama robert capa'yı adıyla sanıyla robert capa yapan kadın da kendisi. gencecik, fotoğrafla ilgilenen avrupalı iki insanken bir anda amerikanvari ve egzotik takma isimlerle gözlerini dünya çapında başarılı olmaya diktiklerinde robert capa'nın her aşamada yanında olmuş, kendisine muhteşem bir hayat arkadaşlığı yapmış.
  
  kendisiyle ilgili esas değinmek istediğim nokta da şu, dönemin kadınları yapılı saçlar, feminen giyim, düzgün yapılmış makyajla fotoğraflanmayı tercih ederken kendisi robert capa ile savaş bölgelerine gidip capa cephe fotoğrafları çekerken savaş bölgelerindeki kadın ve çocukların gündelik hayatlarını fotoğraflıyormuş. bu süre boyunca "bir fotoğrafçının sevgilisi" olmasının da etkisiyle kendisinin bize kalan tüm fotoğrafları o kadar sıradan, gündelik halleriyle çekilmiş ki, bu ince dudaklı, zarif ve doğal kadının fotoğraflarına bakmaktan çok hoşlanıyorum, döneminin amerikan aktrislerinin domine ettiği kadınsı dış görünüş, kabarık saç, tek parça elbise modasından o kadar uzak, o kadar hoş görünüyor ki muhteşem... robert capa kendisini sürekli doğal pozlarla ölümsüzleştirmiş, pek çoğunda fotoğrafının çekildiğinden bile haberi yok, üzerinde sıradan gündelik kazaklar, ceketler, pantolonlar var, saçları doğal ve rahat kesimli, bazen üzerinde gecelik ya da pijama bile var. bazı fotoğraflarında yemek yerken ve hatta ağzındakini çiğnerken kadrajlanmış, bazı fotoğraflarında fotoğrafı çeken hayat arkadaşına komik mimikler yapıyor, kimi fotoğraflarında uyuyor, kiminde kedi - köpek okşuyor, kiminde kendisi de fotoğraf çekiyor. tüm bu "gündelik" fotoğrafları bir de dünyaca ünlü magnum photos'un kadrolu fotoğrafçısı, ödüllü savaş muhabiri robert capa çekiyor ya ahah, robert capa bile olsan sevgilinin hoş olduğunu düşündüğün anlarını ya da komik fotoğraflarını çekiyorsun demek ki.
  
  kendisinden bu kadar eğlenceli bir şekilde bahsettiysek de, kendisine adanmış taro adlı harika alt-j şarkısından öğrendiğimiz üzere, kendisi gencecikken üzücü bir şekilde savaş alanında hayatını kaybetmiş ve bu ölümden yıllar sonra robert capa da aynı şekilde, yine savaş fotoğrafçılığı yapmak üzere gittiği bir cephe alanında bir mayına basarak yaşamını yitirmiştir, birbirini bu kadar seven bir çiftin neredeyse aynı şekilde ölmüş olmasının etkileyiciliğinin notalara dökülmüş hali de burda: https://www.youtube.com/watch?v=s3ftw_d3l10
• ispanya iç savaşı'nda askerler ona la pequeña rubia(küçük sarışın) ismini takmışlar. ölümünden sonra kimileri gerda'nın stalinist tasfiyenin bir kurbanı olduğunu iddia etmişler ama bu bir iddianın ötesine geçememiş.
  
  ikinci dünya savaşı ile ilgili bir şeyler okurken fransa'daki mezar taşının fotoğrafını gördüm ve yine alt-j'nin şarkısına takıldım.
• ispanya iç savaşını fotoğraflarken, yolcu olarak bindiği revir arabasında oturduğu bölgeye tank çarpması sonucu (kazaen) hayata gözlerini yummuştur. genç yaşına rağmen böyle tutkulu, "ölsek de resimleri ulaştıralım" diyecek kadar azimli olması insanda hayranlık uyandırıyor. bu azmi ve cesareti onu ölümsüz kıldı.