favizm

• akdeniz ülkelerinde ve zencilerde daha sık rastlanan glikoz 6 fosfat dehidrogenaz (g-6pd) eksikliği glikoz metabolizmasında hayati önem taşıyan bir enziminin eksik olması veya yeterince aktif olamamasıdır. bu eksiklik alyuvarların yıkımına yol açan hemolitik anemiye neden olabilir. bu hastalıkta hasta kişi (bakla vb) oksitleyici bir maddeyi vücuduna aldıktan 48-96 saat sonra hemoliz bulguları ortaya çıkar. baklanın yol açtığı ağır hemolitik anemi "favizm" adını alır ve ülkemizde özellikle ilkbahar aylarında sık görülür.
  hastalık kalıtımsal olarak geçer. anne ve baba taşıyıcı olup hasta olmayabilir ve çocuklarında bu hastalık görülebilir. yenidoğan döneminde uzamış sarılık ve kernikterus görülebilir. oksitleyici (bu rahatsızlığı tetikleyici) maddeler arasında antipiretikler (aspirin vb içeren ateş düşürücü ilaçlar) , sulfonamid grubu antibiyotikler ve sıtma ilaçları (özellikle kinin) sayılabilir. bazı hastalarda yeşil erik yendikten sonra hemoliz geliştiği de görülmüştür.
• halk arasında bakla zehirlenmesi olarak bilinir.
• bakla 'ya karşı görülen bir alerji türü. fakat ölümcül olabiliyor. bu hastalığa yakalananların asla bakla ve bakla içerikli bir yiyeceği yememesi gerekiyor. zira, hastalığa yakalanmış bir arkadaşımın ifadesine göre, baklanın içerisindeki bir madde kandaki alyuvarların ölmesine ve kanda oksijen taşınımının ciddi boyutlarda azalmasına neden oluyormuş. bu noktada idrar kan kırmızısı olup, beyne oksijen gitmemesi nedeniyle ciddi sağlık problemlerine de gebe bir durum oluşuyormuş.
• (bkz: fava)
• kudret narı yenidiğinde de aynı sorun gözükebiliyor.
  
  http://en.wikipedia.org/wiki/momordica_charantia
• haftada 3 kilo kuru bakla tukettigim goz onunde bulunduruldugunda, bende olmayan tek hastalıktır.
• yeni doğan bebeklerde uzamış sarılık varsa istenilecek testlerden biri de g-6pd testidir bebek de varsa ve anne emziriyorsa onun da bakla yememesi gerekir sadece bakla da değil bildiğim naftalin ve parasetemol içeren ilaçlar da var
• sebebini bir türlü anlayamasam da askerlikten muafiyet sebebidir.
• bu hastalığa sahip kişiler sıtmaya karşı doğuştan dirençlidir. bu sebeple akdeniz bölgesinde doğal seçilim sürecinde avantaj kazanıp yoğunlaşmışlardır. hastalığın enzimin düzeyine göre dereceleri olmakla birlikte genel olarak favizmli insanlar bazı besin ve ilaçlardan uzak durmak kaydıyla normal yaşantılarını sürdürebilmektedirler.
• favizm hastalarında fava yani baklanın glukoz 6 fosfat dehidrogenaz enzim eksikliğine bağlı alyuvarlarda hemoliz görülür. bakla dışında antipiretikler(aspirin vb. ateş düşürücü ilaçlar), sülfanamid grubu antibiyotik ve kinin gibi sıtma ilaçları da hastalığın ortaya çıkmasını tetiklemektedir.
  bu hastaların kullanması yasak olan ilaç listesini sürekli olarak yanlarında bulundurmaları çok önemlidir çünkü bir kaza sonrası yapılacak ilk yardımda ve ameliyatta kullanılacak narkozdaki süksinilkolin ve halotan hastanın ölümüne yol açmaktadır.
  bu liste cüzdanın açıldığında görülebilecek ilk yerine konulabilir.