• toplam uzunluğu 2.800 km olan ve bunun 1263 km si türkiye sınırları içinde bulunan nehirdir.

    720.000 km2 su toplama havzasına sahiptir. fırat nehri’nin rejimi türkiye’deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. mart ile haziran ayları arasında yavaş yavaş kabarır, temmuz ile ocak ayları arasında çekilmiş olmasına rağmen yine de bol su akışı olur.

    karasu ve murad suyu adında iki büyük kolu vardır. karasu kolu erzurum dumlubaba ve palandöken den doğup erzincan ve sivas üzerinden de geçerek malatya'ya ulaşır. murad suyu ise ağrı tendürek-kösedağ bölgesinde doğup malazgirt-muş-bingöl-tunceli hattı üzerinden elazığ'a ulaşır. bu iki kol, elazığ ilinin keban ilçesi yakınlarında birleşir.

    bu yerde hâli hazırda türkiye’nin en büyük barajı olan keban barajı kurulmuştur. bunu takiben gap (güney anadolu projesi) içinde bulunan karakaya barajı 1987’de işletmeye açılmıştır. urfa yakınlarında yine fırat üzerinde kurulmakta olan, 1983 yılı sonlarında temeli atılan atatürk barajı , türkiye’nin en büyük barajı olacaktır. bu baraj gövde hacmi îtibâriyle dünyânın en büyük barajları arasında 5. sırada yer almaktadır.toplam kurulu gücü 2.400.000 kilovattır. aynı zamanda sulamaya da hizmet edecek olan bu baraj gölünde toplanan su ile, urfa tünelinden geçerek, urfa-harran arasında 150.000 hektar, mardin-ceylanpınar ovalarında 342.100 hektar, ayrıca pompayla olmak üzere siverek-hilvan ve yukarı mardin ovalarında 180.000 hektar, bozara’da 55.300 hektar olmak üzere toplam 727.400 hektar arâzi sulanacaktır.

    nehrin en önemli kolları murat, karasu, tohma, peri, çaltı ve munzur çayları’dır.
  • "resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

    "fırat nehri altın bir dağ üzerinden açılmadıkça kıyamet kopmaz. onun üzerine insanlar savaşırlar. yüz kişiden doksan dokuzu öldürülür. onlardan her biri: 'herhalde savaşı ben kazanacağım.' der." [buhârî, fiten 24; müslim, fiten 29, (2894); ebu davud, melahim 13, (4313, 4314); tirmizî, cennet 26, (2572, 2573)]
  • artik olmayan nehir. haritalarda ve lafta var ancak hakikatte cok zaman once yok oldu. adi lazim degil, gigantizm hastaligina tutulmus bir ulkenin akil almaz baraj cilginligi yok etti bu tarihin oncesi ve sonrasinda var olmus efsane suyu.
  • canlı gözlerle şahit olduğum ilk ve tek efsanedir benim için fırat. bir nehirden çok daha fazlasıdır. güneydoğu'nun neresine gidersen git, tüyler ürperten hikayeleri yankılanır geniş avlulu evlerde.

    sonra bir gün baraj geldi, koskoca köyü götürdü ilk peşin. ardından, yaşanmış ne var ne yoksa hepsini, her şeyi.. fırat yoktu artık. içinden geçip gittiği yemyeşil bahçeler, fıstık ağaçları, kerpiç evler, toza dumana bulanan yollar, kavak ağaçları, nar, incir, üzüm.. hiçbiri yoktu. babamın çocukluğu bile yoktu artık. bata çıka yüzmeyi öğrendiği, girdaplara kafa tuttuğu, onlarca balık avladığı, kıyısında oturup fıstık ağaçlarının nöbetini tuttuğu, kana kana su içtiği fırat da, güzel olan diğer her şey gibi tarihin tozlu sayfalarına karışıp gitmişti.

    babamdan ve babaannemden fırat'ı dinleyerek büyüdüm ben. urfaya, antebe gittiğimiz sıcak yaz günlerinin başrolünde daima o vardı. yıldızlı göğün altında başımı yastığa koyduğumda sabaha dek burnumda tüterdi nemle karışık huzur veren kokusu. bir kayaya çıkıp narin bedenini azgın sularına bırakıveren kadınlar hiç çıkmazdı aklımdan o uzun geceler boyunca.

    aldığı canlar nedeniyle bize o zamanlar zalim ve ürkütücü geliyordu da, korkudan iki kulaç dahi atamazdım da, kim bilir hangi dertlere iyi geldi; nice onmaz yaraları iyileştirdi fırat.

    bambaşka bir şehrin sabahında doğan yeğenine, onca seçenek varken "fırat" ismini koydurtacak kadar yer etmişti babamın ve aslında hepimizin hayatında.

    umarım cennette de vardır ve babaannem kıyısında ikinci defa çocukluğunu yaşamaktadır..
  • birkaç gün önce abd ile türkiye arasındaki mutabakatın konularından birisi; suriye sınırından itibaren yapay bi' sınır oluş(turul)muştur. koridor'un akdenize açılması için şimdilik tampon görevi görecektir, şimdilik tabi. nitekim bu topraklarda ne emperyalistlerin ne de işbirlikçilerin planı bitiyor. tabi insanlar hala derin bi' uyku içerisinde, ne desek boş, şerh düştüm işte.
  • uçaktan bakınca hayran bıraktıracak güzellikte. türkiye genelinde bi bozcaada'da evimin olmasını çok istedim. şimdi bir de fırat nehri kıyısında evim olsun istiyorum. suyun o hoş rengi, karayla dans eder gibi kıvrım girintileri... bahçeli bir ev, fırat nehrinin suyuyla bereketlenen bir bahçe...

    ben fıratı sevdim, ben urfayı da sevdim...
  • dicle ile birlikte anadolunun arteria carotis comminisini (şah damarı) oluştururlar. anadolunun hem geçmişi hem geleceğidirler. fırat ve dicle havzası ve sulağı bir bütündür ve ayrılıkları sunidir böyle olduğu gibi bölge halkları zihnen ve siyaseten bölünerek ve birbirine kinlendirilerek ellerindeki bu kıymet sahipsiz bırakılmak istenmektedir. fırat ve dicle içinde bulunduğu coğrafya için eşsizdir. çölleşen bu coğrafya fırat ve dicleye mahkumdur.
  • erzincan'dan başlarmış yolculuğuna. körfeze kadar akar dururmuş. kimleri yuttu, kimleri doğurdu. olmasaydı hikaye muhakkak eksik kalırdı.
  • (bkz: yedi küpeli gelin)
  • keban barajından döküldükten sonra karakaya barajının girişine kadar muhteşem bir vadiden geçen nehir. vadide alabalık çiftlikleri vardır. ulaşım zor olmasına rağmen olta balıkçılarının uğrak mekanıdır.
    görsel
hesabın var mı? giriş yap