emir eri

• "-emir erim ramazan seni sevmem zaten babanida sevmezdim "
  repligi ile hafizalarimiza piç olmus sozcuk
• (bkz: emir eri ramazan)
• sadece subaylara hizmet eden ama o subayın da her işine koşturan er tipidir.
  bundan 10 yıl kadar önce kaldırılmıştır.
  
  kaldırılma sebeplerinden birinin: emir eri ile subay karısı-kızı dedikodularının bokunu çıkması olduğu söylenir.
• (bkz: orderly)
• "demokrat parti’nin orduyla yaşadığı ilk çatışmalardan biri 1951’de emir erliğinin kaldırılması girişiminde ortaya çıkmıştır. mecliste ve orduda ciddi tartışmalar yaratan emir erliğinin kaldırılmasını öngören yasa tasarısı hakkında komutanların görüşlerini almak için yapılan ve zamanın milli savunma bakanı hulusi köymen’in başkanlık ettiği toplantının tutanakları, dp-ordu ilişkileri ve dp popülizmi açılarından olduğu gibi, emir erlerinin çalıştırılma biçimlerinin yarattığı popüler hassasiyeti zımnen ortaya koyması bakımından da önemlidir. tartışmanın odağında emir erlerinin hizmetçilikte kullanılması ve emir erlerine çamaşır ve bulaşık yıkatmak, alışveriş yaptırmak, çocuk arabası dolaştırmak gibi özel işlerin yaptırılıyor olması yatmaktadır. zamanın genelkurmay harekat dairesi başkanı olan cevdet sunay, bir insanın diğer bir insana hizmetçilik etmesinin “demokrasi zaviyesinden mütalaa edildiğinde” “çirkin” olabileceğini, ancak vatan aşkıyla yanıp tutuşan türk milletinin subayın kıymetini bildiğini savunuyordu. generallere göre, “serdengeçti bir ruhla” gecesini gündüzüne katarak vatan savunması için çalışan bir subay için emir ersiz bir hayat tasavvur edilemezdi ve subayın “geride bıraktığı ailesine hizmet edecek yardımcı bir insana ihtiyaç vardı.” hele hele bir subayın “sokakta koltuğunun altında bir sürü paket ve sepet taşıması çok ağır bir hareket” olurdu. üstelik emir erleri “kendi ailesinde görmediği terbiyeyi subayın evinde görüyor” ve “bir evlat muhabbetiyle” besleniyordu. generaller, emir eri tartışmasının ordunun “gurur ve izzetinefsinin zedelenmesi” anlamına geldiğini ve “mürteci ve solcu propagandacılar” tarafından kışkırtıldığını iddia ediyordu.8 bakan h. köymen ise, “hizmet eri vazifesini görenler hayatlarından memnundur” diyen korgeneral z. okan’a cevaben, “emir eri hayatından memnun olabilir. bunu gören millî vicdan onun bu hareketinden memnun değildir” diyordu.
  
  bu tartışmayı aktarmamızın nedeni, “aşağı/yukarı” hiyerarşisiyle ilgili zihniyetler tarihine ilişkin önemli ipuçları vermesidir. bugünden bakıldığında, emir erleri konusundaki bu hassasiyet garip görünmektedir. emir eri uygulamasını şiddetle savunan komutanların bile -“bir subayın her türlü hizmetlerinden başka bir de aşçıya ihtiyacı vardır” diyen korgeneral ş. gürler hariç- erlerin evin kapısından içeriye girmesini kabul edemedikleri düşünüldüğünde, bugün orta sınıflar arasında gündelikçi kadın çalıştırma pratiğinin oldukça yaygın hale gelmesi epey yol katettiğimizi göstermektedir. emir erlerinin subay eşlerinin hizmetine verilmesinin yarattığı vicdani rahatsızlıktan gündelikçi kadın çalıştırma pratiğinin -aşağıda göreceğimiz üzere çelişkiler taşımakla birlikte- bilinçdışı bir şekilde oturmuş olan bir sınıf habitus’u konumuna gelmesine uzanan bu yol, sınıf ilişkilerinin ve “yüksek” tahayyülün kendisini ve “aşağıdakiler”i kurma biçiminin dönüşümünün kültürel tarihine götürmektedir bizi. osmanlı vüzera ve ekâbir konaklarındaki hizmetkârlığı bir kenara bırakarak, halihazırda evinde gündelikçi çalıştıran birinin babasının veya dedesinin emir eri olarak bir subay ailesinin çamaşırını yıkamak zorunda kaldığı için kendini aşağılanmış hissederek ve belki bu yüzden askerliğini yakmış olabileceğini varsayarsak, kültürel dönüşümün dramatik boyutlarını daha kolay anlayabiliriz."*
  
  * erdoğan, n. "gündelikçi kadınlar, emir erleri ve benzerlerine dair "aşağı" sınıflar, "yüksek" tahayyüller":
  
  http://www.birikimdergisi.com/…1&dsid=122&dyid=2777
• günümüzde "komutan postası" adıyla bilinen, rütbeli askerlerin ayak işlerini yapmakla görevli gariban er/erbaş.
• daha eskiden emirber olan adı günümüzde posta olarak daha kamufle hal alan asker hizmetli. aslına bakarsanız söylenişi emireri biçiminde bitişik nizamdır.
  
  (bkz: emir eri ramazan)
  (bkz: emir kulu)
  (bkz: the prussian officer)
• konutan habercisi de denir günümüzde.
• bir başkasının önemli görünmesini yahut hissetmesini sağlamaktan başka bir amaç taşımayan işleri yapan kimselere denir.
  
  herkesin maliyeti kadar konusabildigi bir çağda oldukça önemli ve ihtişam göstergesiydiler. örneğin, victoria dönemine gelindiğinde, ayakçı denen, tek görevi aracın önünden yürüyerek tümsekleri, çukurları haber vermek olan özel kıyafetli uşaklar çalıştırmayı sürdüren kimi zengin ingiliz aileler vardı. bu tür hizmetlilere varlıkları sorgulanmasın diye haybeden, ufak tefek görevler verilmiştir. zira asıl amaç siz çevrenizdekilerle hasbihal ederken şıkır şıkır giysiler içinde genç, yakışıklı adamların kapı önünde caka satması ya da önünüz sıra baston yutmuş gibi yürümesiydi. bunlar genelde askeri bir üniforma içerisine sokulur, oralarıına buralarına bir sürü takım taklavat doluşturulurdu ki insanlar, şu zenginlerin saray muhafızı gibi adamları var desin.
  
  haraca ve ganimetin paylaşılmasına dayalı ekonomilerde bu tür rollerin sayısı artar. günümüzde feodalitenin devamı olan bu işleri kapıcılar yapmaktadır. kapıcılık bir nevi bunun devamı gibi. evinizdeki çöpü her akşam kendiniz bıraksanız sizi kim ciddiye alır. bir ciddiyet ve önem göstergesidir emir erleri. binada oturanların önemli görünmesini ve hissetmesini sağlamak dışında pek bir amaçları da yoktur.
• (bkz: haberci)