eli whitney

• 1793'de çırçır makinasını bularak kuzey amerika tarihini değiştirmiş, köleliğin , güney kuzey savaşının , abd ingiltere savaşı'nın , jazzın oratya çıkısı için gerekli zeminin oluşmasına sebep olmuş mucit
• standardizasyon'da kavramlardan birisi olan değişebilirlik fikrinin babası olmasa da amerikan ordusu için aldığı tüfek siparini yetiştirebilmek için yeni tezgah ve süreçler tasarlamış ve bunun sonunda değişebilirliğe epey katkısı olmuştur.
  
  adamın fabrikayı kurduğu yere de whitneyville ismini koymasını tebessümle karşılıyor ve sözlükten bir örnekle renklendiriyoruz: dürümville
• 8 aralık 1765' doğumlu amerikalı mucit. 1978 yılında devlet ile 10 bin misket tüfeği^* yapması için kontrat imzalamıştır. yaptığı bu tüfeklerin parçalarını standart hale getirerek üretimde kolaylık sağlamıştır. standardizasyonu iş yönetimine ilk tanıtan kişi olarak bilinir.
• tarihi değiştirip adı anılamayan binlerce insandan biri. adı en çok (bkz: çırçır makinesi) ile anılır. endüstriyel devrimin mihenk taşlarından olan bu icat amerikan sivil savaşı öncesindeki güney ekonomisini değiştirmiştir. icatın bu denli etkili olmasına karşın maddi olarak karşılığını alamamıştır.
• aslında tarihteki ünü biraz da (kendisinin hiçbir suçu olmadan) talihsizdir. zira icadı olan çırçır makinesi, o sırada yavaş yavaş tükenmekte olan köle plantasyonu temelli güney ekonomisine ilaç olmuş, büyük insan gücü gerektiren pamuğa abanan güneyli köle sahipleri köleliği devam ettirmek ve genişletmek için bahane bulmuş, ve bunun sonucu da eninde sonunda amerikan iç savaşı olmuştur.
  
  eli whitney'in icadı olan çırçır makinesi sahneye çıkmadan önce pamuk güney için önemli bir ürün olsa da, portföylerinin sadece küçük bir kısmını oluşturuyordu. esas kârlı tarım ürünleri (bunlar üreticisine doğrudan hayrı olmayan, sadece piyasada faydalı olan ürünler olduğu için ingilizce'de "cash crop" olarak anılır) olan kahve ve şeker (şeker kamışı) güney'de, florida hariç, çok da verimli bir şekilde yetişmiyordu. abanabildikleri diğer "cash crop" olan tütün ise toprağın canına okuyordu. pamuk yetiştirebiliyorlardı, ama pamuğu seri bir şekilde işleyemedikleri için elde ettikleri kâr sınırlı kalıyor, ingiltere'nin kendi rahat ve bol üretebildiği yün ile, hatta keten ile bile rekabet edemiyorlardı.
  
  eli whitney'in icadı bunu değiştirdi. pamuğun toplanması için halen muazzam bir insan gücü gerekiyordu, ama artık işlenmesi için gereken aşırı uzun ve kalifiye personel gerektiren süreç (pamuk tohumlarının liflerden ayıklanması) bir anda kolaylaşmış ve hızlanmıştı. kârlılığı yavaş yavaş bitmeye başlamış plantasyonlara bu bir anda ilaç gibi geldi, ve plantasyon ekonomisini ayağa kaldırdı, güçlendirdi ve yaygınlaştırdı. bunun sonucu da, nihai olarak, yukarıda bahsedilen, daha uzun süren kölelik, çekilen acılar, ve sonunda amerikan iç savaşı oldu.
• amerikalı mucit ve iş adamı.
  
  en çok cotton gin yani çırçır makinesi ile bilinsede aslında sanayi devrimi içerisinde önemli olarak görülecek şekilde parça standardizasyonunun da öncülerinden birisi olmuştur.