• bir gitarda konforun en önemli düşmanıdır bozuk bir sap ayarı.. ayrıca yapılması son derece hassas olan, bilinçsizce kurcalandığında sapın içindeki truss rod'un bozulması sonucu gitarı kullanılmaz hale getirecek, ciddi bir meseledir.

    pek çok gitarda bu işi halletmek için sapın en tepesinde, mandalların aşağısında bir allen vida bulunur. bu vida bazen kozmetik nedenlerle bir kapağın altına gizlenmiş olabilir. ya da sapın en altında da olduğu görülmüştür..

    sapın hafif bir konkav yapıda olması, düzgün bir sap ayarı için gereklidir. dümdüz bir sap maalesef telleri haddinden fazla yükseltmeyi (action'ı yükseltmeyi )gerektirir.

    olaya girmeden evvel bilmemiz gereken iki önemli nokta var:

    - allen vidayı gevşettikçe konkav eğim artar (sap öne doğru bükülür), sıktıkça ise önce konkavlık azalır, sonra konvexlik başlar (sap geriye doğru bükülür) . eğer vidayı daha da sıkarsanız, maximum konkavlığı elde eder ve fazla gerilimden ötürü bozacağınız truss rod dolayısıyla gitarı çöpe bırakabilirsiniz. bu olayın gerçekleşme prensibi basittir, siz vidayı sıktıkça, gitar sapının ortalarında bir yere bağlı olan bir teli geriyorsunuz, bu tel sapı geriye doğru çekiyor..

    - ikinci önemli nokta ise, ayarı yaparken tahtanın alışma süresini hesaba katmalısınız. siz sapın içindeki bir mekanizmayı sıkıyorsunuz, sap ise bundan ibaret değil... bükülmesi biraz zaman alacaktır...unutmayınız.. bu iki nedenden ötürü alleni her 1/4 tur döndürüşünüzde mutlaka 10-15 dakika gitarı dinlenmeye bırakmanız gerekir. ayrıca bu vida maalesef her zaman sıkarken zorlanır, o yüzden truss rod'un bozulma noktasını bilemezsiniz.. döndürme zorluğu, kırılma noktasını belirleyici bir özellik değildir dolayısıyla.

    bu işi yaparken önce mevcut durumda, tel yüksekliklerini bridge (köprü) üzerinden cızırdamayacak en düşük seviyeye indirmeniz gerekir. burada 2., 5.,7.,12. perdeler benim deneyimlerimce ilk cızırdamaya (yüksekliğin kurtarmaması yüzünden telin titrerken bir alt perdeye değmesi) ilk başlayan perdelerdir. ayrıca kullanacağınız tel kalınlığını da seçmiş ve o telleri gitara takmış olmanız gerektiğini de belirtmeliyiz. başka kalınlıkta teller başka bir sap ayarı demektir. çünkü tellerin sapa uyguladığı gerdirme kuvveti değişir.

    tel yüksekliklerini ayarladıktan sonra, 1. perdeye ve 12. perdeye basılarak, ortada kalan (5. 7. perde civarı) perdelerle tellerin arasındaki mesafe üçüncü bir el veya burun ile bu perdelere dokunularak incelenir. fazla konkav (gevşek) saplarda bu mesafe çoktur ve bu durum ileri perdelerde gereksiz tellerin yükselmesine yol açar. ortadaki perdelerle tel arasındaki bu açıklığın 1-2 mm kadar olması idealdir. ancak çalış stilinize göre değişebilir de..

    eğer ideal bir sap ve tel yükseklik ayarı istiyorsanız, sap ayarı yaptıkça, tel yükseklik ayarıyla da oynamanız gerekir. ayrıca gitarı ne kadar tuşeli çaldığınız da bu ayarlarda önemlidir. teller perdelere çok yakın olursa, sert çaldığınızda teller perdelere çarpacak ve istenmeyen sesler çıkacaktır. ayrıca tellerin eskiyeceğini ve üzerinde bir takım deri parçaları birikeceğini de unutmamalısınız. bunlar da aynı istenmeyen sesleri çıkaracaktır. bu nedenle tel yüksekliğinde her zaman bir tolerans payını hesaba katmak lazımdır.

    bir önemli konu da bu ayarı bitirdikten sonra ortaya çıkar.. ayarı yaptınız, mis gibi yükseklikler herşey. tekrar akort ettiniz gitarı..ve c5 bastınız 8. perdeden..o da ne? ses dalgalanıyor, abuk sabuk birşey çıktı..gayet doğal..çünkü entonasyon ayarının içine ettiniz sap ayarlıyayım derken, onu da yeniden yapmanız gerekir (bkz: elektro gitarda entonasyon ayarı).. tabi entonasyon ayarı yaparken de tel yüksekliklerinin içine edeceksiniz.. bu yüzden entonasyon ile birlikte tel yüksekliklerini de sürekli kontrol etmeyi unutmayın..

    düzenleme: şekil-şemal
  • (bkz: sap ayarı)
    (bkz: elektro gitarda entonasyon ayarı)
    (bkz: entonasyon)
    (bkz: elektro gitar)
  • oncelikle iyi bi el ayari gerektiren oldukca zahmetli ve terletici is.bi de ilgili olarak (bkz: koma).
  • video uygulama icin http://uk.youtube.com/watch?v=6gd7zxzkrdm
  • yapılması için hiç de "her yarım tur çevirdikten sonra 15 dk bekleyelim, üç kulfu bi elham" moduna gerek olmayan ayar.
    zira gitar klavyesi öyle cart diye kırılmaz. önce tuşe kavlar falan.

    gitara şöyle bi tepeden tepeden bi bakılır. höyt! denir.
    teller gevşetilip tekrar bakılır.
    klavye çukursa sıkılır, tümsek ise gevşetilir.
    çeyrek turda falan bir "olmuş mu lan bu?" diye bakılır. kafidir.

    tellerin yükseklik ayarı bu şekilde yapılmaz. onun olayı farklı birşeydir. önce eşik yükseltilip alçaltılarak son perdede istenilen konuma getirilir. sonra (yekpare olmayan gitarlarda) klavyenin saplama yeri kağıt, vs gibi zımbırtılarla desteklenip gereken tilt ayarlanır. bazı gitarlarda bu tilti ayarlamak için bir vida bulunur.
  • bir noktadan sonra her genç gitarist gitarının sapını ayarlama ihtiyacı duyar. kimisi kendi uğraşır, diğerleri gitarı bi ustaya götürür. kesin olan bir şey varsa o da bu ayarın dikkatlice yapılması gerektiğidir. truss rod'u kırmak gerçekten de çok zor değildir (bkz: tecrübeyle sabit). zaten kimisinin sandığı gibi kırılan şey sapın kendisi değildir, truss rod'dur. yoksa onlarca kiloluk tel gerginliğine dayanan sapı bir vida çevirerek kıramazsınız. üzerinde zıplasanız yine kıramazsınız. ama truss rod kolayca kırılır, kırılınca çat diye bi ses falan da gelmez (hatta hiç ses gelmez, sadece vida boşta döner).

    ne yaptığınızdan emin değilseniz hiç uğraşmayın, gitarı usta birisine götürün. ona vereceğiniz para kırılmış truss rod'u tamir ettirmek için harcayacağınız paranın yanında önemsiz kalır.
  • türkçeniz düzgünlükte sınır tanımasa dahi "sap aayaarı" şeklinde okunur, düzgün diyenine rastlamadım henüz.
  • elektro gitara özgü değildir. çelik tel kullanılan neredeyse her gitara sap ayarı yapılır. çünkü çelik tel, aslı kökü ağaç olan sapa bir yük uygular ve sap konkav bir eğim alır ve bu eğim hava değişimi, nemlilik, tel kalınlığı gibi faktörlere göre değişerek çalımı zorlaştırır. truss rod denilen mil, sapı istenen oranda geriye doğru çekerek eğimi ayarlamaya imkan verir ve sapı daha stabil tutar. truss rod sıkılarak konkav eğim azaltılır, gevşetilerek artırılır. bu işleme de sap ayarı denir.

    ek bilgi; truss rod, 1923 yılında onaylanmış olan patente göre gibson firmasının bir çalışanı olan thaddeus j mchugh tarafından icat edilmiş.

    dikkat edilmesi gereken şeyler;
    sapın dümdüz olmasından ziyade öne doğru hafif bir eğime sahip olması makbuldür. ayar yaparken en fazla çeyrek tur kadar çevirmek ve her çeyrek tur sonunda gitarın 10 dk dinlenmesi faydalıdır çünkü sapın daha rahat ve düzgün şekil almasına olanak tanımakla beraber, truss rodu da fazla zorlamamış olursunuz. eğer beklemeden çevirmeye devam ederseniz hiç bir şey olmaması ihtimalinin yanında sapı elinize almanız(mecazi) gibi ciddi bir ihtimal de var. (sonradan ağlamayın) truss rod gevşekken de zor sıkılır o yüzden zorlanıyor kırmayayım diye korkmaya gerek yok. her çeyrek tur sonunda gitarı akort ettikten sonra sapı kontrol etmek gerek. zira sap geri çekildikçe teller gerilir, telleri doğru akorda getirilmesi sapı biraz daha rahat bırakacak ve sap bir miktar daha geri gelecektir (ya da tam tersi). ayrıca buna ek olarak action denilen tel yüksekliğinin de sapla birlikte ayarlanması daha kişisel ve daha doğru bir sap ayarına olanak tanır. son olarak da sap ayarı belli standartlara sahip olsa da belli sınırlar dahilinde kişisel bir ayardır, deneyerek rahat ettiğiniz biçimde ayarlayın. sap ve action ayarını bitirdikten sonra entonasyon elinizden öper.

    ayarı yaptığınız vidanın yeri gitara göre farklılık gösterebilir. genellemek gerekirse sap gövdeye vidayla bağlanmamışsa, vida kafa kısmında eşiğin hemen ardındadır. lp, sg, explorer ve bazı akustik gitarlarda kapak altına gizlenmiştir. eğer vida sapın kafasında değilse sapın gövde tarafındadır. bazı gitarlarda direk ulaşılabilirken strat ve tele gibi gitarlarda pickguardı komple sökmek gerekebilir. ayrıca akustik gitarlarda genelde ses boşluğundadır bu vida.

    tebrikler, bir gitarist olarak şimdi kendi sapınızı kendiniz ayarlayabilirsiniz.
  • insan içinde yapabiliyorum diye hava attığım ama evde üç saatte anca becerebildiğim ayardır. tel değiştirdikten sonra yapılması önemlidir. kontrol etmek için ufak bilgi gerekir. yeni gitar alan adam bir zahmet lüthiere gitsin gitarı eline alır.
  • yapılmadan önce gitar kontrol edilerek bazı aksaklıkların olduğundan emin olunmalıdır.
    sıcaklıkla çok ufak miktarlarda değişebilir ama profesyonel değil de evde kendi halimde çalıyorum diyorsanız, canım sıkıldı ben şu gitarın bi sap ayarını yapayım demeye hiç lüzum yoktur.

    elektro gitar ise;
    tellerimden cızırtı geliyor demeden önce cızırtının amfiden de geliyor olduğundan emin olunmalıdır. yoksa hiç ayarınızı bozmaya gerek yoktur.
    sapın hafif öne doğru eğimli olanı makbuldür ki perdeye bastığınızda cızırdama yapmasın.
    gitara yeni başlamışsanız lütfen ellemeyin ve güvendiğiniz bir müzik mağazasına ya da luthiere götürün. gelişigüzel götürdüğünüz luthierlerin de gitarınızın içine etme ihtimali yüksektir.

    tabi sonrasında (bkz: elektro gitarda entonasyon ayarı) nın yapılması lazımdır ki floyd roselu gitarlarda tam bir işkencedir.

    tel yüksekliğinin bir standardı olmamakla birlikte çalım tarzınıza göre değişir ve ona göre ayarlamanız gerekir.
hesabın var mı? giriş yap