eftalipos gazinosu

• bu gazina'do çıkan onemli bir udi olarak (bkz: yorgo bacanos)
• "istanbulun düşman askeri kuvvetleri tarafından işgal altında olduğu o karanlık yıllarda ingiliz ve fransız askerlerinin ve bilhassa bahriyelilerinin akşam ve gece karargahı olmuştu. geceleri geç vakitlere kadar gürültülü bir neşeyle körkandil oluncaya kadar içerlerdi; gazinonun genç rum uşakları ile son durağı galata hamamları yahut kemeraltı umumhaneleri olan rezilane cümbüşler olurdu.
  
  eftalipos'a fesli türk giremezdi, gaflet edip girse, kendisine hizmet edilmez, istiskal görürdu, anlamazsa gemici şorolosu rum oğlanlarından biri küstah bir edayla gelir ve gayet bozuk bir türkçeyle
  
  yok sen burada içecek! derdi."
  
  "bir gece tophanede yamalı hamamda fransız harp gemilerinden birinin atescisi olduğunu öğrendiğim senegalli bir zenciyle pek muhabbetli yakınlığını gördüğüm o patronzade palikarın sık sık tekrarlattigi bir numarası vardı. galatanin kaldırım sermayesi rum delikanlılardan birinin başına fes giydirir, gazinoya sözde müşteri olarak getirirdi. onunla türlü hakaretlerle alay edilir, o da zelilane tavırlar takınır, nihayet garson oğlanlardan biri pis soytarinin başından fesi kapar, ingiliz ve fransız askerlerinden birine atar, fes havada elden ele dolaşır, kaldırım iti de sözde fesini almak için, tutmak için soytarı numaralarıyla koşar, sıçrardı.."*
  
  *reşat ekrem koçu, eski istanbulda meyhaneler ve meyhane köçekleri, tan matbaası, 1947, s.102
• ... gözlerimle gördüğüm sahnedir. işgal kuvvetlerinin istanbul'dan ayrılacağına yakın bir cuma günü, o kaselis herifler gazinonun kapısına bir türk bayrağı çektiler. şımarık oğlanlarda yoldan geçen feslilere,
  "buyurun paşam! buyurun beyim!...'diye seslenmeye başladılar.
  vakit ikindi ile akşam arası, caddenin en kalabalık zamanı. milli mücadele kahramanlarından meşhur ipsiz recep reis' in istanbul’daki adamı olarak bilinen temel reis yanında iri yarı iki mavunacıyla eftalipos'un kapısına geldi;
  mavunacılardan birinde bir yunan bayrağı vardı. hiç konuşmadılar. temel reis eftalipos'un kapısına asılmış türk bayrağını indirdi, katladı öptü, yanındaki adamlardan birine verdi, sonra öbüründen aldığı yunan bayrağını gazinonun kapısına çekti... gazino kapısı önünde çığırtkanlık yapan iki garson, içeriye girip olanı haber vermeden kaçtılar. seyirci arasından, yine o günlerde şapkasını çıkarıp fes giymiş bir rum kapıdan içeriye seslendi.
  
  tanganikalı zenci ateşçinin zenanesi patronzade ile öbür oğlanlar dışarı çıkıp da kapıda yunan bayrağını görünce önce bakıştılar, sonra telaşla bir koşuda içeri daldılar, palikarlar, pedimular zati eşyalarını almışlar. zenci zenanesi kasadaki parayı ceplerine doldurup defterleri koltuklaşmış tekrar sokağa çıktılar, onları aşçılarla yamakları takip etti, zenane kapıyı kilitledi, dağılıp kaçtı.
  ve eftalipos o gün böylece kapandı,
  bir daha açılmadı... "
  
  eski istanbul'da meyhaneler ve meyhane köçekleri - reşad ekrem koçu