dolaysız vergi ^*

• vergiyi odeyen kanuni yukumlu, verginin yukunu de fiilen tasiyor yani baskalarina devredemiyorsa o vergi dolaysiz vergidir. yani vergi, kanun koyucunun öngördügü kimseden aliniyorsa dolaysiz, bunun disindakilerden aliniyorsa dolayli vergidir. dolaysiz vergiler konusu sürekli, yükümlüsü onceden belli ve devamli matrahlara dayandigi icin yükümlülerin isimlerinin cetvellere yazildigi vergilerdir.
  
  dolaysiz vergiler dolayli vergilere gore daha adaletlidirler cünkü:
  
  - sahsilestirilebilir
  - odeme gücünün daha rahat tespit edilebilecegi gelir ve servet uzerinden alinir
  - bu vergilerde ayirma prensibi daha rahat uygulanabilir.
• böyle hiç dolandırmadan, devletin dilinin döndüğünce peşinen alınan bir türü vardır ki, tüyler ürpertici...
• ana vergi ve tali vergi olarak ikiye ayrılır. ^*
• doğrudan doğruya kazançtan alınan vergidir. toplanması dolaylı vergiye göre daha zordur çünkü mükellef beyanına dayanır. dolaylı vergi ise kazançtan değil de sonucunda kazanç getirecek olan alış satış gibi işlemlerden alınır. toplanması ve takibi nispeten daha kolaydır ve ülkemizde elde edilen verginin ağırlığını oluşturur. ancak sağlıklı olan kazançtan alınan, dolaysız, vergidir.
• (bkz: stopaj)
• (bkz: direct taxes)
  bir de "indirect taxes" var.
• genellikle gelismis ekonomiye sahip ulkelerde olusmus vergilendirme bicimidir. bir toplumun refah seviyesini, sosyal adalet sistemini olcmek icin dolayli vegilerin, dolaysiz vergilere oranina bakilarak yorum yapilabilir. dolaysiz vergi direk olarak yillik gelirinizden belirli bir yuzde devlete vergi olarak verilir. bu tip verginin daha yuksek bir yuzdeye sahip oldugu devletlerde dolayli vergi dedigimiz kdv, deprem vergisi, egitime katki payi, adsl baglanti ucreti, telekomunikasyon vergisi, luks tuketim vergisi vs gibi vergiler genel tuketim vergileri icinde oldukca dusuk bir orandadir. bu yuzden abd de bir jaguar otomobil 30-40 bin dolara satilirken turkiyede sanirim bunun iki katina belki de daha fazlaya satilmaktadir burada devlet " lan bunun jaguar alacak parasi varsa, vergiyi zaten vermiyo burdan alayim vergiyi zihniyetidir yani bunu alan bunu da aldi durmudur.. mesela abd de yasiyorsunuz orta sinif , genc bekar birisiniz yilda 100 bin dolar kazaniyorsunuz devlet bunun kafadan yuzde 30 unu alir. yani yilda devlete 30 bin dolar verirsiniz, fakirseniz bu gelir yuzde 12 ye maksimum yuzde 40 a kadar vergilendirilebilir. bu vergi orani iskandinav ulkelerinde felan yuzde 70-80 leri gormektedir, ama orada da daha saglikli bir sosyal devlet yapisi bulunmaktadir...neyse sene sonunda devletle hesaplasirsiniz eger fazla vermisseniz devlet size geri odeme yapar eger az vermisseniz abicim bize bu kadar borcun var deyip odetirler size. peki bizim icin en onemli soruya gelelim... bu ulkelerin vatandaslari kerizmidir ki durup dururken gelirlerinin yuzde 30 unu hatta bazen yzude 70 ini devlete veriyorlar direk. keriz degillerdir...keriz olmadiklarini yasadiklari refah seviyesinden anlayabiliyoruz... dolaysiz vergi toplamak bir devlet ve halki arasinda bu onemli akit icin 3 ozellige sahip olmayi gerektirir. birincisi durustluktur, yurttas olma sorumlulugundan, hesap verme icgudusunden gelen durustluk yurttaslik bilinciyle aidiyet hissiyle beraber gelmektedir. ikincisi got korkusudur yani hukugun ustunlugu ilkesidir, vergi vermeyen adami rahatlikla bulur mna koyabilirler, kara para ve kanun disi gelir (kacakcilik, otopark mafyasi , vcd tablalari, hortumcular bir toz bir otobos vs) olmamasi icin para bankalari direk ilgilendiren bir islem durumundadir, yapilan harcamalarda da mutlaka vatandaslik numarasi her zaman kullanilmak zorunda oldugundan bagkur emeklisi gorunen bir fabrikatorseniz rahatlikla yakayi ele verebilirsiniz, ha diyceksiniz ki peki oyle vergilendirme olursa zenginler parasini yurtdisina isvicreye felan kacirir, oyle seyler bu ulkelerde pek gorulmez, o zaman ya o ulkede para kazanmamaniz, isvicrede yasamaniz gerekir cunki kazandiginiz para o ulkenin ekonomisiyle olsumusdur, yada eger buna ragmen yapiorsaniz boyle bisey bir serefsizsiniz demektir... ucuncu olarak da bu ulkelerde genellikle verilen vergilerin bir boka yaradigi, particilere carcur edilemedigi, bir hesap verme sistemi vardir, kimsenin yaptigi yanina kar kalmadigi icin herkes ske ske degil seve seve vergisini oder ama odedigi verginin hakkini da yeni bir supersonik jet ucagi, bedava saglik ucreti ya da yeni bir otoyol olarak alabilir rahatlikla. gelelim ulkemiz gibi dolayli vergilerin siklikla goruldugu ulkelere, bizde ise zenginden toplanamayan paralar, kolayca ve hesap vermeden yadi yanlis verilen vergi beyanlari, giderek soyulan devletin borclarini odemesi icin, nufusca cok; gelirce az yiginlar uzerine verginin yuklenmesiye sonuclanir, cunki o yiginlar oyle bir haldedir ki ne hesap soracak icguduleri kalmistir, ne de adi ustunde dolaysiz yoldan seyedildiklerinin farkinda degillerdir kimse ayaklanip sormaz kardesim ben niye dunyanin en pahali elektrigini, suyunu, doglagazini, telefonunu, internetini, etini, sutunu ilacini kullaniyorum diye. buradan ozetle bir ulkenin vergilendirme sistemini ogrenip, o toplumun neye benzedigini rahatlikla cikarabilrisiniz gitmeden gormeden. (bkz: sorun ver cozum nerede)
• (bkz: #27394134)
• 1988 yılında japonya da artan yaşlı nüfus sorununa tekabül dolaysız vergi sistemini kullanmaya başlamış
• (bkz: rakı fiyatının 10 yılda %655 artması)