deyyus-u ekber

• pezevenklerin en büyüğü. gelmiş geçmiş en büyük pezevenk gibi anlamlara gelmektedir. tarihteki karşılığı için (bkz: ibşir paşa)
• dünya tarihinin en büyük imparatorluklarından olan osmanlı'nın zaferleri, kuruluşundan yıkılışına geçirdiği süreç, çağ açıp çağ kapatması sonrasında da çağın gereklerine uyamaması malumunuz. ancak devasa osmanlı tarihinde öyle ufak tefek olaylar var ki bunlar magazinsel görünmesine karşın saltanatın hatta devletin gidişatını etkilemiş. bu hikâyemiz de kendi kumandanının karısına talip olan sultan ibrahim ile ilgili.
  
  takvimler miladî 1648 yılınının gösterirken koca imparatorluk birçok sorunla boğuşuyordu.
  tahtta da boncuklu deli ibrahim lakaplı sultan 1. ibrahim vardı.
  
  imparatorluk toprak ve otoritesini kaybederken anadolu'da bir isyan bastırılmadan yenisi patlıyordu ve devletin altın çağında içindekiler dillere destan olan hazine tamtakırdı. vergiler toplanamadığı için valiler ve diğer devlet görevlileri üstü örtülü haraç toplamaya çıkarken sarayda israf ve şatafat son hız devam ediyordu.
  
  o yılların modası samur kürkler, samur halılar tüm saray eşrafının tutkusu haline gelmişti ama mali durum o kadar da önemsenmiyordu.
  
  dersaadette ahval böyleyken bir olay sivas'ta ortalığı karıştırmıştı. sivas'a gelen bir saray memuru vali varvar ali paşa'dan 30 bin kuruş 'harçlık' istedi. ancak vali gayet net bir yanıt verdi; ‘sivas'ın tek kuruşu yok! bu parayı nereden vereyim? yol keserek halkın malını mı soyayım?’’
  
  anadolu'daki önemli kumandanlardan ibşir paşa'nın karısının güzelliğinin ünü hükümdara kadar gitmişti. sultan ibrahim ‘‘ibşir'in avradı tez bana gönderile." diye ferman çıkarmıştı.
  
  ancak varvar ali paşa ‘‘bre ben pezevenk miyim? bir müslüman ademin nikáhlı avradını elinden alıp padişah bile olsa bir başka herife nasıl veririm?’’ der.
  
  böyle bir rest sarayda olay yarattı. sultan ibrahim, varvar ali paşa'nın isyanını bastırmak bir kumandanı görevlendirdi... eşine göz koyduğu ibşir paşa!
  
  ibşir paşa isyankar varvar ali paşa'yı tokat dolaylarında kıstırıp yakaladı. ibşir paşa yakaladığı isyankar varvar ali paşa'yı tam cellada teslim edecekken ahalinin içinde ali paşa'nın şu sözleri yankılandı; ‘‘ulan, ben senin avradının ırzını korumak için isyan etmiştim. senin gibi herifi benim üzerime musallat etmelerinin sebebi budur, bilmiyor musun? beni allah'ın emrine karşı çıkmayıp da namusunu koruduğum için mi katledeceksin pezevenk?!’’
  
  padişahın fermanını kendi onurundan ve gururundan üstün gören ibşir paşa bu söze karşı biraz bozulsa da varvar ali paşa'nın canını oracıkta aldı.
  
  bu olayın ardından ibşir paşa sadakatinden ötürü sadrazamlık makamını kapsa da halk arasında lakabı deyyus-u ekber olarak kaldı.
• kısaca alagavat demektir.
• bu aralar kulağı çok çınlıyor olmalı.
• zamanın yobazı şevki yılmaz için chp milletvekili (bkz: sabri ergün) tarafından edilmiştir.
  
  o zaman chp, chp imiş.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=qr-9dhtbili
• 1648 yılınının gösterirken koca imparatorluk birçok sorunu var.
  tahtta da boncuklu deli ibrahim lakaplı sultan 1. ibrahim var.
  annesi kösem sultan tarafından cinlere inandırılan cahil, samur kürk hayranı, balıklara altın saçan ibrahim.
  
  imparatorluk toprak ve otoritesini kaybederken anadolu'da bir isyan bastırılmadan yenisi patlıyor ve devletin altın çağında içindekiler dillere destan olan hazine tamtakır.
  
  vergiler toplanamadığı için valiler ve diğer devlet görevlileri üstü örtülü haraç toplamaya çıkarken sarayda israf ve şatafat son hız devam ediyordu.
  sivas'a gelen bir saray memuru vali varvar ali paşa'dan 30 bin kuruş 'harçlık' istedi.
  o dönemlerde valilerin padişahlara harçlık verme yükümlülüğü vardı.
  
  ancak vali gayet net bir yanıt verdi; ‘sivas'ın tek kuruşu yok! bu parayı nereden vereyim? yol keserek halkın malını mı soyayım?’’
  
  bu cevabın ardından memur sivas'ı terk etse de daha sonra başka bir memur çok farklı bir istekle geldi.
  
  anadolu'daki önemli kumandanlardan ibşir paşa'nın karısının güzelliğinin ünü hükümdara kadar gitmişti. sultan ibrahim ‘‘ibşir'in avradı tez bana gönderile." diye ferman çıkarmıştı.
  
  ancak varvar ali paşa ‘‘bre ben pezevenk miyim? bir müslüman ademin nikáhlı avradını elinden alıp padişah bile olsa bir başka herife nasıl veririm?’’ der.
  
  böyle bir rest sarayda olay yarattı. sultan ibrahim, varvar ali paşa'nın isyanını bastırmak bir kumandanı görevlendirdi... eşine göz koyduğu ibşir paşa!
  
  ibşir paşa kendisinin eşini vermek istemeyen varvar ali paşa'nın kellesini almak üzere sivas'a hareket etti.
  
  ibşir paşa isyankar varvar ali paşa'yı tokat dolaylarında kıstırıp yakaladı. ibşir paşa yakaladığı isyankar varvar ali paşa'yı tam cellada teslim edecekken ahalinin içinde ali paşa'nın şu sözleri yankılandı;
  
  ‘‘ulan, ben senin avradının ırzını korumak için isyan etmiştim. senin gibi herifi benim üzerime musallat etmelerinin sebebi budur, bilmiyor musun? beni allah'ın emrine karşı çıkmayıp da namusunu koruduğum için mi katledeceksin pezevenk?!’’
  
  padişahın fermanını kendi onurundan ve gururundan üstün gören ibşir paşa bu söze karşı biraz bozulsa da varvar ali paşa'nın canını oracıkta aldı.
  bu olayın ardından ibşir paşa sadakatinden ötürü sadrazamlık makamını kapsa da halk arasında lakabı deyyus-u ekber olarak kaldı.