denomination effect

• bir cognitive bias çeşidi. özetle şunu söyler: cebinizdeki para ne kadar "bozukluk" halindeyse, harcamaya o kadar meyillisinizdir.
  
  bunu ilk tespit eden ikiliden birisi sonradan (daha) güzel bir deney yapıyor.
  
  abd'de bir benzinliğe gidip "memnuniyet anketi" dolduran herkese 5 dolar veriyor. ancak bunu üç farklı gruba üç farklı şekilde veriyor.
  
  a) bir tane 5 dolarlık kağıt para
  b) 5 tane 1 dolarlık kağıt para
  c) 5 tane 1 dolarlık demir para
  
  sonuçta anket doldurarak "kazanılan" parayı en çok harcayan grup c grubu. b grubu daha az para harcıyor, a grubu neredeyse hiç harcamıyor, banknotu direkt cüzdana atıyor.
  
  "acaba bu abd kültürüyle mi ilgili?" diyorlar, benzer testi çin'de uyguluyorlar. ücretleri haftalık kazanca göre düzenliyorlar ve bu sefer de aynı sonucu görüyorlar. tek banknot alanlar parayı harcamamayı tercih ediyor.
  
  şöyle bir nokta daha var: tek banknotu harcamaya karar vermişse kişi, daha fazla para harcıyor. yani kişinin bozuklukları harcama ihtimali çok daha fazla, ama banknotu bi bozdurdu mu "bari değsin" diyor. gavur buna "what the hell effect" derken bizdeki karşılığı sanırım koy götüne rahvan gitsin sendromu.
  
  makaleyi yazanlar girişte şu anlama gelen bir meksika atasözü kullanmışlar: "küçük banknotlarınıza sahip çıkın, büyük olanlar kendi başının çaresine bakar".
  
  not: bu entry 28 şubat 2016 ekşisözlük direnişi süresince katalanca olarak sunulmuştur. (bkz: bütün entry'lerini katalancaya çevirmek) bundan çok daha kaliteli yüzbinlerce entry bu süreçte yok olmuştur. bir zamanlar devletin milletini ebleh yerine koyması yasaktı, bazı yasaklar özlenebiliyormuş.