de broglie hipotezi

• (bkz: de broglie dalgaboyu)
• her parçacığın -hatta cismin, hatta insanın- parçacıklarıyla birlikte dalgalardan oluştuğunu öne süren ve bu şekilde maddenin dalga teorisi ile maddenin parçacık teorisini birleştirerek bir çok probleme çözüm getiren hipotezdir kendisi. bu hipoteze göre her cisim hareket ederken parçacık özelliğiyle birlikte -hareket hızına göre- bir yandan da dalga özelliği gösterir (dalgaymış gibi davranır yansır mansır), kırınıma, girişime uğrayabilir, zaman zaman teorik olarak biribirinin içinden bile geçebilir.
  bir cismin özelliğini gösterdiği dalga boyu; "dalga-boyu=6,62*10^-34/momentum" formülüyle bulunabilir. bu durumda günlük hayattaki cisimler için özelliği gösterilen dalga boyu oldukça küçük çıkar ve bu durum bizim günlük hayatta (mesela ilerleyen bir arabada ya da bir futbol topunda) bu dalga özelliğini tespit edememize sebep olur. ne var ki elektron proton gibi ağırlığı ve dolayısıyla momentumu görece düşük olan parçacıklarda -dalga boyu daha uzun olduğu için- bu özellik net bir şekilde görülebilir. diyelim formülümüzden v hızıyla hareket eden bir elektronun y uzunluğunda bir dalganın özelliğini gösterdiğini tesbit ettik. aynı dalga boyundaki bir ışık ışınını bir cisim üzerine gönderdiğimizde cisim bunu belli bir açıyla yansıtıyorsa, elektronun da bu hızla gönderildiğinde cisim üzerinden aynı açıyla yansıması muhtemeldir ya da aynı dalga boyundaki ışık ışını çift yarık deneyine tabi tutulup girişim ve kırınımı incelendiğinde, aynı çifta yarık deneyine tutulan aynı dalaga boyundaki bir kaç milyon elektronun ya da ne bileyim protonun da perde üzerinde aynı şekilde girişim ve kırınıma uğraması (uygun şartlar altında)gayet muhtemeldir.
  aynı şekilde bir kaç milyon insanı çift yarık deneyine tabi tutup (üzerinde iki küçük delik olan bir duvara rastgele fırlatıp deliklerden geçen dalgaların -insaların- arkadaki perdede nereye çarptığını tespit etmek olayına çift yarık deneyi diyoruz, biliyorum vahşice) deliklerden geçirerek kırınım oluşturabiliriz ne var ki kütlesinin büyük olması itibariyle çok çok küçük bir hızla giden bir insanın çok çok kısa bir dalga boyu olacaktır ve bu kadar kısa dalgalar çift yarık deneyinde tespit edilemeyecek kadar az bir girişim ve kırınıma uğrarlar
  bu parçacıklar üzerinde araştırmaların başladığı yıllarda (foto-elektrik sağ olsun) -mesela- bir elektronun zaman zaman parçacık gibi zaman zaman dalga gibi davranması bilim adamlarını dumur etse de zaman içinde bunun sebebi anlaşılmış ve her cismin bir yandan da dalga özelliği gösterdiği tespit edilmiştir.