dünün dünyası

• (bkz: die welt von gestern)
• stefan zweıg'in bu kitabını okuyan birinin savaş yanlısı kalacağına ihtimal vermem.
• • kitap incelemesi •
  
  dünün dünyası ~ bir avrupalı'nın anıları
  stefan zweig
  iletişim yayınları
  
  •
  
  umut dolu bir hayal kırıklığı
  
  kelimenin tam anlamıyla bir “avrupalı” olan s. zweig'ın otobiyografisi. ve her otobiyografi gibi, geçtiği çevrenin, zamanın ve temas ettiği diğer insanların da biyografisi…
  
  centilmen ve sevgi dolu bir adam. etrafındaki dünyanın farkında. sanat delisi. yaşadığı şehir viyana, onun bu deliliğini iyileştirmek yerine daha da alevlendiriyor. öyle bir gençlik çevresinde bulunuyor ki, burada yetişenlerin bilgisiz olmasına veya yeteneğini geliştirememesine imkan yok. dostlar başına…
  
  tanıdığımız ve tanımadığımız o kadar çok insanın adı geçiyor ki, kitabın bu bölümleri bazen sıkıcı olabiliyor. yine de zweig'ın sade tasvir gücüne ve fikirlerine diyecek yok. o, iki dünya savaşını da görmüş şanssız bir nesilden. ama bir yönüyle de şanslı. çünkü okumuş insanlar arasında dünya çapında medenî bir dayanışmanın bulunduğu, umut dolu değişimin somut biçimde her yerde görüldüğü çağları da yaşamış. hayatını edebiyattan kazanma ve yine bu yolla uluslararası üne kavuşma şerefine de erişmiş.
  
  yakın tarihte mühim bir yer işgal eden kimi olayları yakından yaşayan ve bunlara bağlı olarak hayatı da iniş-çıkışlara uğrayan birisi olarak, anlatmaya değer çok hikayesi var zweig'ın. tarih ve edebiyata ilgi duyan herkesin bilmesi gereken hikayeler. bu nedenle ona minnet duymalıyız.
  
  yazarın hayatını altüst edenler, iki dünya savaşı ile bu savaşları kızıştıran radikal milliyetçi gruplar olmuş. yaşadığı hayal kırıklığına ve bunun üstesinden gelmek için giriştiği naif çabalara diyecek yok. kendisine en sevmediği sözcük sorulabilse, muhtemelen “savaş” cevabını verecekti zweig. kara bulutlar ufukta belirdiğinde, aklı başında her insanın cevabı da bu olmalıdır. zaten böyle insanların yüzü suyu hürmetine hâlâ avrupa'ya yakınlık duyuyoruz ya…
  
  bir zamanların sanat yüklü viyana'sına, birinci dünya savaşı'nın çıkışı ve sonuçlarına, naziler'in ne kadar aşağılık insanlar olduklarına dair kitapta anlatılanlar çok zevkliydi.
  
  kitabı okuduktan sonra bir kez daha şuna karar verdim: bir insan size savaşla ilgili en ufak bir olumlu söz ediyorsa, onu duyup duyabileceği en ağır sözler eşliğinde yanınızdan kovun. hiç şaşmaz, aşağılık bir insandır o.
• kitap eski avrupa'yı anlatırken bizim memleketi anlatıyor ufaktan…
  
  --- spoiler ---
  
  insanoğlunun ne kadar tehlikeli olabileceğini en karanlık gecelerinde bile düşleyemediler; ama tehlikeleri atlayıp zorlukları yenebilme gücüne sahip olduğunun da farkında değillerdi.
  ama yaşamın azgın sularıyla sürüklenen bizler, bütün bağları koparılmış, kökünden sökülmüş bizler bir sona doğru sürüklenirken hep yeniden başlayan bizler, tanımadığımız mistik güçlerin kurbanı ve gönüllü uşakları olmuş bizler, rahat ve huzurun bir efsane, güvenliğin çocuksu bir düş olduğunu sanan bizler, iki kutup arasındaki gerilimi ve ölümsüz yeninin ürpertisini kalbimizin derinliklerine kadar hissettik.
  --- spoiler ---