cushing

• (bkz: cushing sendromu)
• (bkz: cushing hastalığı)
• cushing diyince akla hem sendromu hem hastalığı geliyor.
  
  hastalık olanı hipofizdeki adenoma bağlı acth artışı. geriye kalan her şey sendrom. mesela ektopik bir adenom, sürrenalden ya da...
  
  bu cushing acth bağımlı olabilir de olmayabilir de... acth bağımlı: hipofiz ya da ektopik kaynaklı steroid yüksekliği yapan
  acth bağımsız: sürrenal ya da iyatrojenik.
  
  aslında cushingin en sık sebebi iyatrojenik. yani kortizol alımının fazlalığına bağlı.
  
  peki bir hasta geldi. aydede suratlı, supraclavicular dolgunluk var, deri incelmiş, santral obezite var. önce "cushing olabilir mi?" dedik ve dört tane yapabileceğimiz şey var:
  1)1mg decort gece verdin. sabah 8'de baktın. kortizol<1.8 olsaydı cushing değildi. ama büyükse doğru düşünüyoruz gibi.
  2)idrarda total kortizole bakarsınız. dört katına çıkmışsa
  3)tükürükten kortizole bakabilirsiniz. ancak çoğu merkezde bakılamamakla birlikte gingivit vs etkili.
  4)diürnal ritmin bozulup bozulmadığına bakarsınız.
  
  işte bu dört seçenekten ikisi cushingi doğruluyorsa bu sefer tanı testine geçersiniz.
  
  1)2mg lık 2 günlük test yapılır.
  06.00
  12.00
  18.00
  24.00'te iki gün boyunca verdik. üçüncü gün sabah kortizol seviyesini ölçtük. >1.8 ise %90-95 cushing
  
  %100 demek için crhlı test yapmak lazım.
  12.00
  18.00
  24.00
  06.00 şeklinde verdik ve üçüncü gün sabah 06.00 dexa verip 08.00'da crh verdik. 15 dk bekleyip ölçtük. >1,4 ise cushing dedik.
  
  peki bu hasta nasıl cushing?
  önce acth seviyesine baktık. >15 ise ektopik ya da hipofizerdir ama sürrenal değildir.
  
  peki hipofizer mi ektopik mi?
  8mg kortizolü verdik. %50'den fazla bir baskılanma olmuşsa hipofizer, olmamışsa ektopik demeli.
  
  diyelim ki hipofizer. cerrahi yapacak. peki bu cerrrah nereden girsin, sağ mı sol mu? ipss yapıyoruz. öncelikle bazalde sağ ya da solun perifere oranı >2 ise hipofizer ya da crh uyarı sonrası >3 olması hipofizer. sağ/sol >1.4 ise sağ, sol/sağ>1,4 ise sol demektir.
• cushing ülserleri sss'e travma ,cerrahi yada intraserebral hemoraji sonucu oluşur.(geniş yanıklar sonrası olan stress ülserlerine curling ülseri denir.)