çoğul eki ^*

• ses uyumuna göre -lar da olabilen sonuna eklendiği sözcüğü çoğul yapıveren - ler ekidir...
• kelimenin sonuna -cogul sekline eklenir; yerine gere cok kotu espri yapmak icin katalizor olur.
• eksisozluk basliklarinda anket alameti.
  
  (bkz: insanin odunu bokuna sokan deniz dibi yaratiklari)
  (bkz: seni seviyorum a verilebilecek en boktan cevaplar)
  (bkz: mahalle maci replikleri)
  ^*
• kullaniminda zaman zaman sorunlar yasanan ek; ornegin hanimeli kelimesinin cogulu "hanimeliler" midir "hanimelleri" midir sorusu dusunmeye deger.
  
  belirtisiz isim tamlamasi formatinda olusmus bilesik isimlerde bu durum var sanirim:
  
  aslanagzi (bitki), aslankuyrugu (bitki), aslanpencesi (bitki), ayikulagi(bitki), civanpercemi (bitki), geyikdili (bitki), horozgozu (bitki), horozibigi (bitki), katirtirnagi (bitki), kazayagi (bitki), keciboynuzu (bitki), (bkz: kecisakali) (bitki), kizkalbi(bitki), kurtbagri (bitki), kusburnu (bitki), tavşanbiyigi (bitki), kedidili(bisküvi), tavukgogsu(tatli), vezirparmagi(tatli), seytanarabasi (ucusan tohum), akşamsefasi (bitki), camgüzeli(bitki)..
• özel isimlere geldiğinde kesme işaretinin kullanımıyla alakalı bir kaosa sebep olabilen ek.
  
  iki başlık altında karıştırmalara kesin çözüm getirdik, siz imla özürlüler için:
  
  1) +gil ekinin yerine geçen (kelimeye +gil ekinin kattığı anlamı katan) çoğul eki (+lar,+ler) eklendiği özel isimden kesme işaretiyle ayrılmıyor.
  
  misal:
  
  yarın berkecanlara gideceğiz. ( berkecanlar derken berkecan ve ailesi - kardeşi su, annesi burcu ve babası orçun- kastedilmektedir.)
  
  2) kelimeye (özel isme) ''ve benzerleri'', anlamı katan ''+lar, +ler'' eki de eklendiği özel isimden kesme işareti ile ayrılmııyor.
  
  misal:
  
  asırlardır ne cemileler ne karolinler heba oldu ali kaptanların elinde, hey gidi hey. (cemile ve karolin benzeri kadınlar, hödük ali kaptan gibi adamların elinde ziyan oldu gitti yıllardır.)
  
  gibi.
  
  edit: imla.
  
  eheh
• diyelim ki, "rüstem", "melahat", "raziye", "gürkan", "havva", "yakup" ismindeki insanlardan meydana gelmiş bir aile ya da ayrılmaz bir arkadaş grubu var. size geliyorlar ve siz bunu annenize/babanıza/ev arkadaşınıza söyleyeceksiniz.
  tutup da "anne, bu akşam rüstem, melahat, raziye, gürkan, havva, yakup bize geliyormuş" diyecek haliniz yok.
  siz bunların içinden en çok raziye'yi önemsiyorsanız, "raziyeler geliyormuş bu akşam" dersiniz.
  
  yani sayacak fazlaca söz öbeği bulunduğunda, en önemsenenin sonuna eklenerek işinizi kolaylaştırır. zamandan kar sağlar.
• literatürde 'çokluk eki' olarak geçer ki doğrusu da budur.
  
  (bkz: çokluk eki)
• türkçe'de geçmişte kullanımda olduğu bilinen dört çoğul/çokluk eki vardır. (arapça ve farsça'dan aldığımız ve sadece bu dillerden gelen sözcükleri değil, öztürkçe sözcükleri bile çoğul yaparken kullandığımız çoğul eklerini saymazsak.)
  
  bunlardan ilki modern türkçe ve birçok altay dilinde daha halen kullanımda olan -ler/-lar^* ekidir. modern türkçe'ye yakın bazı dillerde çeşitli fonetik değişimlere uğramıştır. misal kazakça'da arkasına geldiği sözcüğün son harfine göre -der/-dar/-ter/-tar olur.
  bala-lar (çocuklar)
  jüz-der (yüzler)
  köş-ter (göçler) gibi...
  gagavuz türkçesi'nde de -nar'a dönüşmüştür bu ek. hatta türkiye türkçesi yerel ağızlarında da -nar şeklinde kullanıldığı vakidir. yapanlar yerine yapannar gibi...
  
  diğer çokluk ekleri modern türkçe'de^* işlevsel olarak ölüdür.
  
  bunlardan ilki -z'dir. ilgili olarak (bkz: z/#26706310)
  
  bir diğer ek -en/-an'dır. armağan, eren, oğulan (oğlan), kızan sözcüklerinde vardır. ancak günümüzde bu sözcükler tekildir, sözkonusu ek işlevini yitirmiştir.
  
  eski türkçe'de var olup da bugün işlevini yitirmiş bir diğer çoğul eki de -(i)t'tir. ancak ilginç bir biçimde bu ek sadece ünvan ve soyluluk belirten isimlerin sonuna gelir imiş. buna kollektiflik eki diyenler de var. günümüzde hala kullanılan yiğit sözcüğünde vardır. bundan başka artık kullanılmayan beg > begit, tegin > tegit (ya da tigin^* > tigit), tarkan > tarkat ve alp > alpagut^* örneklerinde olduğu gibi. bu ek, arapça'da dişil sözcüklerden çoğul eki yapan -ât ile karıştırılmamalıdır. tanzimat, beyanat, mevzuat ve malumatta olduğu gibi.
• bazen duygusal anlamlar içerir:
  
  "dikkat et kendine orada" daha bir mesafeli, hiyerarşikken,
  
  "dikkat et kendine oralarda" daha bir duygusaldır. fark etmeden kullanırız bazen ama aslında böyle anlamları vardır çoğul ekinin.
• çok kullanıldıklarında kafa yapıyorlar. ben bizzat yaşadım. insanlar bulutların üstündelermiş gibi hissediyorlar.