• tarif / tanım: fermiyum isimli 100. elementin önceki ismi olup, sonradan bu isim merdûd olmuş (geri çevrilmiş) ve hâlihazırda kullanılagelen ismiyle tesmiye edilmiştir.

    dikkatsiz ve özensiz çeviri sonucu -yeni- uydurulmuş bir kelime olan 'contorium', haddizâtında 'centurium' / sentoryom / sentoryum kelimesini delâlet etmekte olan, -görece- yeni bir müştak/türeme/uydurma kelimedir.

    ***

    'cent' (latince 'centum', türkçe uyarlamasıyla santim) kelimesi 'yüz' ma'nâsına müncer olduğundan, 100. elementi isimlendirmek içün gâyette (nihaî neticede) uygunmuştu (cent + -ium soneki); sırf kişiyi onore etmek için sonradan değiştirilmiş (şahıslar değil, fikirler ve ideallerdir mühim olan ey akademiya)...

    ayrıca bkz.: 'percent' (per-cent, yüz başına, yüzde), 'century' (yüzyıl) vesâire (ve sâirler, ve artanlar/kalanlar, ve diğerleri)...

    ***

    dönemin lügat ve yazım tarzını yansıtması bâbında, 1959 senesinde telif olunmuş (kompoze edilmiş) eser olan ilâhî nizam ve kâinat/#67444035'ta söz konusu kelimenin de yer aldığı kısımdan kısa bir alıntı*:

    "(...) atomun hareketleri mudilleşir (kompleksleşir). değerleri bakımından bünyesi (yapısı) zenginleşir. bünyesinde birtakım gruplaşmalar, toplanmalar, sistemler meydana gelir. manyetik alan sentezleri daha karışık, daha kompleks hâllere girer. bu suretle hidrojen birçok kademelerden geçe geçe oksijen, fosfor, bakır, gümüş, baryum, plâtin, altın, radyum, uranyum, sentoryom hâllerine inkılâp eder." (s. 51, orijinal tıpkıbasım / fasimile)

    edit: imlâ ve bâzı ufak-tefek iyileştirmeler / ilâveler.
hesabın var mı? giriş yap