carolus magnus

• almanca adı karl der große olan büyük karl kutsal roma cermen imparatorluğunun kurucu hükümdarı, nam-ı diğer ı. karl. aachen şehrinde ikâmet edermiş ki bu kentte günümüzde hâlâ roma kalıntıları bulunur.
  
  cermen/@metonymics entry'sinde söz ettiğimiz üzere, cermenler tek bayrak altında toplanmış bir halk değil, birbirine akraba topluluklardan oluşan kavimlerdi. britanyalı keşişlerin çabalarıyla kıta avrupasına yayılmakta olan hristiyanlık toplumsal değişimlerle paralel ilerleyip cermen kavimlerinin alışık olmadığı hiyerarşik bir düzen getirmeye başlamış. önceki entry'de dediğimiz gibi, yaklaşık 200 kişilik gruplar halindeki cermen kavimleri birleşip büyümüş. bu topluluklar artık kavimlerinin adıyla değil (sakson, frank, thüringyalı vb.) "deutsch" (teutsch) olarak adlandırılmaya başlanmış ki bu da yaklaşık i.s. 790 yılına ve karl der große dönemine denk geliyor. bu nedenle büyük karl'ı cermen kavimlerini birleştiren imparator olarak anıyoruz bugün. cermenleri anlattığım entry'de dağınık kavimlerin yaşadığı bölgelere de değinmiştim, geniş bir alanda bulundukları için (kabaca günümüzde almanya, avusturya, çekya, polonya, benelüks ülkeleri ve fransa) bu kavimleri tek çatı altına toplamak bugünkü avrupa'nın ortasını koca bir imparatorluğa dönüştürmek demek oluyor.
  
  karl dini de tahtına alet eden bir hükümdar: insanları kendine bağlamak için kiliseyi kullanmış ve imparatorluk sınırlarını genişletmiş. 800 yılında papa tarafından taç giydirilen hükümdar hem dine yanlamış, hem de yöneticiliğini tescillemiş.
  
  büyük karl dönemini kültür tarihi yönünden sorgulayınca en önemli kültürel faaliyetlerin de manastırlarda yapıldığını görüyoruz. ı. karl sözlü geleneği severmiş (paşam, paganları doğramış, eski dönemin yazılı belgelerini manastırların emrine bırakıp asıllarının bozulmasına sebep olmuş, bir yandan da pagan dönem edebiyatını sevmiş). antik roma kaynaklarının elden geçirildiği ı. karl döneminde pagan dönemden kalan metinler saklanmış, ancak yayılmaları engellenmiş, bir kısmı da tahrif edilmiş. yine de eski dönemin latincesi canlandırılmış ve latince bilim dili haline gelmiş. ortaçağın sonunda rönesansın başlamasını da etkileyecek olan 7 temel bilim bu dönemde yerleşmiş: gramer, retorik, diyalektik, astronomi, aritmetik, astronomi, geometri ve müzik.
  
  karl der große ölünce kilise, gücü hepten eline almak istemiş. bu da haçlı seferlerine giden süreci doğurmuş.