bratstvo i jedinstvo

• kardeşlik birlik anlamına gelen, eski yugoslavyada hergün duyabileceğiniz bir slogandı...
  bratstvo jedinstvo nun yalan olduğu yakın geçmişte ortaya çıktı... bir zamalar insanların dilinden düşmeyen bu slogan yıllardır duymadığım anlamsız bişeye dönüştü...
  
  kardeş olan toplumun birbirini öldürmeye başladığı gün birliğin son bulduğu gün oldu aynı zamanda... bir avuç beyinsiz dışında herkes çok pişmandır yaşanan savaşlardan... gün geçtikçe bu pişmanlık artmaktadır...
• "kardeşlik ve birlik" anlamına gelen sırpça bir tanımlama.
• yugoslavya komünist partisi'nin (komunisticka partija jugoslavije), yugoslavya özgürlük savaşı boyunca kullandığı, daha sonra kurulan bağımsız yugoslavya devletinin kullanmaya devam ettiği bir slogandı bu.
  
  ülkenin adeta anayasasıydı. sırplar, hırvatlar, boşnaklar, bratstvo i jedinstvo; makedonlar bratstvo i edinstvo; slovenler bratstvo in enotnost; arnavutlar bashkim dhe vëllazërim derdi.
  
  ülke bu espri üzerine kurulmuştu. yugoslavya'nın ortasından geçen ve avusturya'dan başlayıp yunanistan sınırında biten büyük otoyolun ismidir aynı zamanda.
  
  bu ilkeyi zedeleyenler, etnik ayrımcılık yapanlar büyük ceza alırdı. bunların hikayeleriyle büyümüştük.
  
  yugoslavya'nın dağılmasıyla "yugonostaljik" bir evrime uğradı.
• balkan coğrafyası üzerinde yaratılmış bir tito mucizesidir. makedon'un, boşnak'ın, sırp'ın, hırvat'ın, sloven'in, arnavut'un, türk'ün ettiği "kardeşlik ve birlik" yemini. mezkur halklar bir yugoslavya döneminde, bir de fransız devrimi olmamışken, yer küre henüz yere batasıca ulus kavramını peydahlamamışken, osmanlı döneminde yaşamıştır bu sihirli rüyayı. ne zaman ki kardeşlik ve birlik bitti, herkes bu rüyadan kırmızı bir karanlığa uyandı! etnik mikro milliyetçilik geldi ve yugoslavya pimi çekilmiş bir bomba gibi parçalandı. insanlarını başka dünyalara saçtı. herkes yugoslavken ve "yugoslavca" konuşuyorken birden diller ve milletler bölündü. insanlar arnavut'um, makedon'um, sırp'ım, boşnak'ım, hırvat'ım dedi. müslüman, katolik, ortodoks diye ayrıldı sonra... aynı cephelerde omuz omuza faşizm illetine karşı savaşan dedelerin torunları, faşizan bir mantıkla birbirini vurdu.
• bire bir çevirisi, "kardeşlik ve teklik" veya "kardeşlik ve birlik" olan yugoslav devletinin motto'su... rejimin resmi söylemi...
  ama aynı zamanda saraybosna'da bir köprünün adı. bosna hersek'in bağımsızlığını ilan etmesinin ardından çıkan savaşta sırplarla boşnaklar arasında sınır görevi gören köprünün adı. tarafların birbirlerini metrekare bazında en çok kestikleri alanlardan biri olan köprünün adı. kardeşlik ve teklik köprüsü...
  bu arada doğru yazılışı, bratstvo i jedinstvo'dur.
• geçmişi anma adına ve 'nostaljik' yönü ağır basacak şekilde kullanılsa da bugün özellikle bosnalılar'ın ihtiyacı olan, salt slogandan öte bir dünya görüşü...