baha tevfik

• felsefe i ferd kitabının yazarı osmanlı-türk anarşist ve nihilisti.
• 1881 ya da 1884 yılında izmir'de doğdu. önce izmir idadîsi'ni bitirip, istanbul'a gelerek mülkiye'den mezun oldu. iyi derecede fransızca, arapça ve farsça bildiği söylenir.
  
  "eşek" ismindeki güldürü mecmuası'nı yayınlamış ve bir süre "iştirak" gazetesinde yöneticilik yapmış. daha sonra "teceddüd-ü ilmî ve edebî kütüphanesi" adında kendi yayınevini kurmuş, yayıncılık yapmış. ahmet nebil (mahlas olduğu rivayet edilir) ve memduh süleyman ile birlikte alfred fouille'den birebir çeviri, iki cilt "tarih-i felsefe"* isimli kitabı ve nietzsche'nin hayatını ve düşüncelerini yorumlayan"nietzsche felsefesi" isimli kitabı basmış. toplam on sayısı yayımlanan bir felsefe dergisi (1909/1912) çıkarmış. bu dergide, ernest haeckel'in "kainat'ın muammaları" adlı eserini çevirip basmış, kant ve fikirleri hakkında pekçok makale yazmış, "felsefe sözlüğü" tefrika etmiş. ünlü fransız yazar odette lacquerre'in feminizm üzerine yazdığı bir kitabı çevirdiğini duyan dönemin ayan meclisi üyesi beşeriya efendi, uzun bir mektup yazarak kendisine sitem etmiş, "beyhude çaba" sarfettiğini belirtmiş. fakat baha tevfik kitabı ne çevirmekten vazgeçmiş, ne de basmaktan. üstelik mektubu da kitabın girişine önsöz olarak ekleyerek yayınlamış. balkan savaşı sonrası "zekâ" adını verdiği dergiyi yayınlamaya başlamış. e. haeckel'in "monisme" isimli konferansını gene ahmet nebil'le çevirip, derleyip toplayıp, yorumlayıp "vahdet-i vücud" adıyla yayınlayınca ortalık birbirine girmiş. özetle; felsefe sentezlerken empati kurulması gereğini, önce fikir sahibini ve beyan dönemini algılamanın, anlamanın gereğini savunmuştur. 1910 yılında istanbul'da kurulan "osmanlı sosyalist fırkası"nın resmi üyesiymiş. ki tarık zafer tunaya bu üyeliği inkar etmiştir. 30 yaşında müzmin bekar olarak istanbul'da (1914/1916) vefat etmiş.
  
  her dönemde baha tevfik ve görüşleri hakkında oldukça yazılmış ve tartışılmıştır. varlığı ve katkıları ise; büchnerci, max nordau fanatiği, immoralist, pan natüralist gibi tanımlarla açıklanmaya çalışılmıştır. son zamanlarda enis batur'un takıntısı haline gelen baha tevfik'in bazı makaleleri derlenerek, geçtiğimiz yıl kültür bakanlığı tarafından "yeni ahlak ve ahlak üzerine yazılar" adıyla yayınlandı. ayrıca; felsef-i ferd isimli makalesi de 1997 yılında 6:45 yayınları tarafından, "felsefe-i ferd ve anarşizmin osmanlıcası" adıyla basılmış ve tükenmiş. edinmek isteyenler için yeniden basarlar mı bilinmez.
  
  hayatı ve eserleri; "anarşistim abi!", "nihilistim, var mı diyeceğin?", "sen de amma maddecisin kardeşim.." benzeri tanımlamalı sohbetleri sevenlere ve empati yoksunlarına tavsiye edilir.
• burhan şaylı'nın altıkırkbeş yayınlarından "baha tevfik: anarşizmin osmanlıcası" diye üzerine güzel bir kitap yazdığı anti-elitist, feminist, anarşist osmanlı entellektüeli.
• yavuz selim karakışla 'nın anlattığına göre, bileklerini kesip ölürken hissettiklerini yazarak insanlarla paylaşan, son cümlesi "gözlerim kararıyor" olan insan.
  
  edit: günahı alınmış, iftiraya uğramış insan. intihar denemesi yapan kişi başkasıymış aslında.
  (bkz: beşir fuat)
• saldırgan bir kalemdir; yazılarını okurken bir yerlerden bağırıyormuş gibi gelebilir size.
  
  döneminin, gerek doğu ile batı'yı uzlaştırma amacı güden, gerekse doğrudan batı taraftarı aydınlarının naif ve temkinli tavrına karşılık çok orijinal bir tavırdır baha tevfik'inki.
  
  esasen pozitivist yönleri öne çıkar; çıkardığı memleketin ilk süreli felsefe yayını "felsefe dergisi"ndeki yazıları da bu anlayış çerçevesinde koordine etmiş, bilimsel içerikli çeviri ve yazılara ağırlık verilmesini sağlamıştır.
  
  akıllı bir adamdır; osmanlı modernleşmesinin süreç değil, sonuç odaklı olduğunun farkındadır. bunun için meseleye doğrudan bilimden değil, sistematik bir şekilde, batı düşüncesinin evriminin önemli bir ayağı olan materyalizmden girmeye çalışır; ilk yazıları hususiyetle bu çerçevededir.
• osmanlı sosyalist fırkasının kurucularından olup türkiye’de pozitif düşünceyi ve materyalist felsefeyi savunan ilk kişi olmuş felsefeci ve yazarımızdır.
• piano gazetesi yazarıdır, şehabeddin süleyman ve diğerleriyle birlikte.
• (1881-1916) düşün adamı. yükseköğrenimini mülkiye mektebi’nde tamamladıktan sonra (1907), bir süre felsefe öğretmenliği yaptı. kardeşiyle "teceddüd-i ilmi ve felsefi kütüphanesi"ni kurdu. felsefe mecmuası (1912), zeka (1912) dergilerini, eşek gülmece dergisini çıkardı (1913). bu gazetenin kapatılması üzerine el malum’u, o da yasaklanınca yine o adlı dergiyi çıkardı. osmanlı sosyalist fırkası’nın kurucularından ve ilk merkez yürütme kurulu üyelerindendi (1910). bu partinin yayın organı iştirak’te yazdı, yönetimine katıldı. türkiye’de maddecilik akımının ilk örneklerini verdi. ludwig büchner’den çevirdiği madde ve kuvvet, o dönemde büyük tartışmalara yol açtı. felsefenin türkiye’de yayılmasına öncülük eden, bu alanda batı kaynaklarına dayanmanın gereğini ileri süren ilk türk aydını sayılır. yapıtlarından bazıları: felsefe-i edebiyat (1911), muhtasar felsefe (1912).
• osmanlı döneminde bireyselciliği ile öne çıkan yazar. sosyalizmle de içli dışlıdır fakat felsefe-i ferd kitabında da belirttiği gibi anarşizmi sosyalizm'den üstün görmüş ve insanlığın sonunda anarşizme ulaşacağını o zamanlarda dile getirmiştir. tabi ardından marksizm'in diğer sol görüşleri karalama durumlardan o dönem anarşi hakkındaki görüşler hep unutulmuştur.
• kitapları çizgi kitabevinden hem latin harfleriyle çeviriyazı şeklinde hem de sadeleştirilmiş bir biçimde çıkmaya başlamıştır. osmanlı son dönem aydınlarını anlayabilmek için okunması gereken kişilerden birisi.