baha said bey

• çanakkale, biga ilçesinde 1882 yılında doğmuştur. harp okulu ve harp akademisindeki öğrenimlerinden sonra, kurmay yüzbaşı olarak orduya (1906) katılmıştır. daha sonra, ittihat ve terakki cemiyeti ’nin üyesi olarak 1910’da ordudan ayrılmış; cemiyetin (sonra fırka’nın) ‘sivil’ kanadına bağlı olarak çeşitli faaliyetler yürütmüştür.
  bunların içinde, anadolu’daki alevi-bektaşi, ahi ve nusayri zümreleri’nin yaşayışları, ritüelleri ve konumları hakkında araştırmalar; karakol cemiyeti’nin kurucu üyeliği vardır. bu konudaki yazı ve makalelerinin bir kısmı bu dönemde ve 1928 yılına kadar türk yurdu dergisi’nde yayınlanmış; büyük bir bölümü henüz yayınlanmamıştır.
  dergilerde yayınlanan makalelerden bazıları da, prof. dr. ismail görkem tarafından derlenerek, türkiye’de alevi-bektaşi, ahi ve nusayri zümreleri adıyla yayınlanmıştır.
  *
  hakkında genişçe bir biyografik makale de, fethi tevetoğlu tarafından kaleme alınmıştır: (bkz: http://www.atam.gov.tr/…ge=dergiicerik&icerikno=873)
• ittihad ve terakki cemiyeti'nin alevi-bektaşi-kızılbaş incelemelerini yürütmesiyle maruftur. esasında inceleme yazdığıma bakmayın; iktidarın baha said bey'den istediği asıl husus, ayrıksı otları tek çatı altına almak çabası etrafında aleviler cici demeye yönelik argümanlar toplamasıdır. doğrusunu söylemek gerekirse said bey bu konuda oldukça mahirdir: "en töreci, en arı türkler, türkmenler, yörükler ve sonunda en zeki, en aydın türkler özgürlüğü aradıklarında alevi tekkelerine girmişlerdir."*
  
  ama bu cafcaflu laflara rağmen gerek ittihat terakki'nin gerekse baha bey'in suni aşılama çabaları tutmaz elbette. yavuz'dan aldıkları bayrağı maraş ve çorum'a ordan sivas'a taşımakta ortaklaşmaktan bir an olsun vazgeçilmedi bu topraklarda.
  
  *nejat birdoğan (1994), ittihat terakki'nin alevilik bektaşilik araştırması (baha said bey), istanbul, berfin yayınevi, s.21.